İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Suça iştirak türlerinden birisi azmettirmedir. Suça azmettirme Türk Ceza Kanununun 38. Maddesinde yer alır. Suçu işleme konusunda aklında herhangi bir fikir bulunmayan kişiyi suç işlemesi konusunda karar vermesine sebep olmak azmettirmedir. Burada kişiyi suç işlemesi yönünde ikna edici hareketlerle yönlendirmek azmettirme fiilini oluşturur. Eğer bu eylem gerçekleşmeseydi kişinin hiçbir şekilde bu suçu işlemeyecek olması gerekir. Hâlihazırda kişide suçun işlenmesi karara mevcut ise aynı suça azmettirilmesi mümkün olamaz.
Türk Ceza Kanununun 38. Maddesine göre:
Yardım etmenin:
Burada kişi kanunda yer alan ve suç teşkil eden fiili gerçekleştirmemiştir. Fakat bu yolda failin suç işlemesini kolaylaştırmıştır.
Suça yardım etmenin cezası:
Öncelikle bir fiili azmettirme kavramı içerisinde değerlendirmek için suçu işleyenin aklında bu yönde ciddi bir fikir bulunmaması gerekir. Suçu işleyenin zaten ciddi bir fikri var ise burada azmettirmekten söz etmek mümkün olmaz.
Bunun yanı sıra failin suçu işlemesi yolunda ikna edici davranışlarla suç işlemeye karar vermesine sebep olmak gerekir. Fail suçu işlemeye başlamış fakat suç teşebbüs aşamasında kalmış da olsa azmettirenin sorumluluğu vardır. Bu sorumluluk teşebbüs sorumluluğudur. Aynı şekilde fail suçu işlemek için icra hareketlerine başlamış ancak gönüllü olarak suçu işlemekten vazgeçmişse de azmettirenin sorumluluğu ortadan kalkmaz.
Azmettiren konumundaki kişinin kasten hareket etmesi gerekir. Bu kastın, failde belli bir suçu işleme konusunda karar oluşturmayı, suçun kim tarafından işleneceği ve suçun unsurlarını kapsaması gerekli olmasına karşılık, eylemin yer ve zamanı ile işleniş tarzına ilişkin ayrıntıların belirlenmesine gerek yoktur.
TCK MADDE 38:
Azmettiren kişinin, aralarındaki üstsoy ve altsoy ilişkisini kullanarak başkasını suçu işlemeye yönlendirmesi cezayı artıran bir nedendir. Burada durumun cezayı artıran sebep olmasının nedeni aradaki bağ değil ilişkinin yarattığı nüfuzdan yararlanmak olmasıdır.
Türk Ceza Kanununun 38. Maddesine göre “Çocukların suça azmettirilmesi halinde, bu fıkra hükmüne göre cezanın artırılabilmesi için üstsoy ve altsoy ilişkisinin varlığı aranmaz.”
Burada bahsi geçen 18 yaşını doldurmamış olan bireylerdir.
Bu noktada ispat yöntemi somut olaya göre değişmektedir. Zira hukuka uygun her türlü delil mahkeme önünde geçerlidir. Ancak bazı ispat araçları net şekilde durumu ispat etse de mahkeme önünde kabul görmemesi mümkündür.
TCK MADDE 86:
Buna göre azmettiren de meydana gelen suçun cezasını alır.
Bağlılık kuralı gereği azmettirenin kastı ile azmettirilenin kastının paralel olması, gerekir. Azmettirilenin azmettirilen suça ilişkin sınırın aşılması durumundaki cezai sorumluluğunu sınırlamaktadır.
Başkasını suç işlemeye azmettiren meydana gelen suçun cezasını alır. TCK Madde 81’e göre kasten öldürme suçunun cezası müebbet hapistir.
Kişinin azmettiren konumunda olup olmadığı hususunda dikkat etmek gereken bazı hususlar mevcuttur. Azmettirme, TCK m. 40’taki bağlılık kuralı çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu durum azmettirenin sorumluluğunu ciddi ölçüde genişletecek bir yaklaşımın önüne geçmek amacı taşır. Azmettirenin kastıyla azmettirilenin kastının uyuşmasının şart olduğu unutulmamalıdır. Azmettirilen, azmettirenin amacıyla örtüşmeyen bir biçimde farklı bir suç işlemiş veya kastını aşacak ve azmettiren tarafından öngörülemeyecek biçimde farklı bir suça sebep olmuşsa bu durumda azmettirenin sorumlu tutulması mümkün olmaz.
Cezayı hafifleten hallerden birisi olan iyi hal indirimi TCK Madde 62’de yer alır. Buna göre
Takdiri indirim nedenleri arasındadır. İyi hal indirimi belirli şartlar altında en fazla 1/6 oranında bir indirim sağlar. Bu indirim oranı ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis için geçerli değildir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası müebbet hapis cezasına döner. Müebbet hapis cezası ise 25 yıl hapis olur.
Adli para cezası, mahkemenin, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar vermesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulur. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Bunun yanında belirtilmelidir ki adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür.
Azmettirmenin adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Fakat bahse konu olan suç tipinde hapisle birlikte adli para cezası öngörülmemiş olması gerekir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (HAGB) amacı kişileri ıslah etmektir. Hakim iki yıl veya altında olan hapis cezalarının varlığı halinde kişilere belirli bir denetim süresi verir. Bu süre içerisinde failin kurallara uygun hareket etmesi sonucunda verilen hüküm hiçbir sonuç doğurmayarak ortadan kalkar. Ve adli sicil kaydında da görünmez.
Kişi hakkında azmettirmeden dolayı ceza hükmü verildiği zaman HAGB kararı verilmesi mümkündür.
Adli sicil kaydında:
Yer alır. Dolayısıyla azmettirmeden dolayı ceza alan kişinin de bu durumu sicile işlenir. Adli sicil kaydında kişinin azmettirdiği gerekçesi ile cezalandırıldığı da yazar. Bunun yanı sıra cezasın infazı tamamlandıktan sonra adli sicil kaydı silinmelidir.