Tutuklama Kararına İtiraz

Tutuklama Kararı Nedir?

Tutuklama, hakkında ceza soruşturması veya kovuşturması devam eden kişinin belirli sebepler dahilinde cezaevinde tutulmasıdır. Tutuklama kararı bir koruma tedbiridir. Şüpheli veya sanığın kaçmasını önleme, delillerin karartılması ve yok edilmesini önleme gibi sebeplerle başvurulan bir tedbirdir. Tutuklama kararını vermeye yetkili olan kişi hakimdir. Soruşturma aşamasında Sulh Ceza Hakimliği, kovuşturma aşamasında ise davanın görüldüğü mahkeme tarafından verilir.

Hangi hallerde tutuklama kararı verilebileceği kanunda düzenlenmiştir. Kanundaki şartlar oluşmadan tutukluluk kararı verilmesi hukuka aykırı olur. Bu halde de haksız tutuklama olur.

Tutuklama Nedenleri Nelerdir?

1. Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması ya da kaçma şüphesi uyandıran somut delillerin varlığı: Şüpheli veya sanığın davranışlarından kaçacağına dair somut suç şüphesi varsa tutuklama kararı verilebilir. Yine şüpheli veya sanığın kaçtığı belli ise yine tutuklama kararı verilir. Ancak şüpheli veya sanığın kaçacağına dair şüphenin gerçek somut delillere dayandığı hallerde bu karar verilmelidir.
2. Delillerin Korunması: Şüpheli veya sanığın hareketleri delilleri değiştirme, yok etme veya gizleme yönünde şüphe oluşturuyorsa delillerin korunması için tutuklama kararı verilebilir. Tabi ki bu halde de oluşan şüphenin kuvvetli olması gerekir. Mağdur, tanık veya başkaları üzerinde baskı kuracağına dair somut olgular varsa tutuklama kararı verilebilir.

Tutuklama kararı verilebilmesi için aranan ilk şart, şüpheli veya sanık hakkında kuvvetli suç şüphesi olduğuna dair deliller olması gerekir.

Kanun bazı suç tiplerini özel olarak saymış ve bu hallerde tutuklama nedeni var kabul edileceğini düzenlemiştir. Soykırım insanlığa karşı suçlar, kasten öldürme, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, çocukların cinsel istismarı, cinsel saldırı... vb. suçlar CMK madde 100’de sayılmıştır. Maddede sayılmış olan suçların işlendiğine kuvvetli suç şüphesi tutuklama kararı verilebileceği düzenlenmiştir.

Tutuklama Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

Tutuklamaya itiraz edilmesi mümkündür. Tutuklama kararına itiraz süresi 7 gündür. Tutuklama için önce yakalama kararı çıkarılmışsa ve yakalandıktan sonra tutuklama gerçekleşirse; tutuklamaya itiraz süresi tutuklandıktan sonra başlar.

Tutuklamaya itiraz, kararı veren mahkeme beyan yoluyla yapılabileceği gibi itiraz dilekçesi de verilerek yapılabilir. Kararı veren mahkeme veya hakimlik, 3 gün içerisinde karar verir. Ya tutuklama kararını değiştirir veya tutukluluğun devam etmesine karar verir. Eğer tutukluluğun devam etmesine karar vermişse; itirazın incelenmesi için yetkili merciiye gönderir.

Kovuşturma aşamasında, mahkeme en geç otuzar günlük sürelerle tutukluluk halinin devam etmesine yönelik şartların devam edip etmediğine karar verir.

Tutuklandıktan Sonra Ne Olur?

Tutuklama bir koruma tedbiri olduğu için süre sınır vardır.

1. Asliye ceza mahkemesinin görev alanındaki suçlarda tutukluluk üst sınırı 1 yıldır. Ancak bu 1 yıllık süre, Cumhuriyet Savcısının görüşü de alınmak suretiyle 6 ay daha uzatılabilir.
2. Ağır ceza mahkemesinin görev alanındaki suçlarda tutukluluğun üst sınır 2 yıldır. Bu sürenin 3 yıl daha uzatılması mümkündür.
3. Devlete karşı işlenen suçlarda tutukluluk üst sınır 2 yıldır ve 5 yıl daha uzatılabilir.

Bu sürelerin dolması tutukluluk hali sona erer. Veyahut tutukluluk süresi dolmadan da adli kontrol kararı ile serbest bırakılabilirler. Ancak adli kontrol ile serbest bırakılma halinde verilen tedbirlere uyulmazsa yeniden tutuklanma söz konusu olabilir.

Soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı, hakim kararı olmaksızın tutukluluğa son verebilir. Tutuklama için artık şartların mevcut olmadığını görürse veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar vermesi halinde tutuklu serbest bırakılır. Ancak uygulamada savcının, şüpheliyi serbest bırakma yetkisi çok fazla kullanılmaz. Tutuklama kararı hakim tarafından verildiği için sona erdirmede hakim tarafından olmalı kanısı vardır. Buna rağmen savcının, tutukluluk haline son verme yetkisi kanundan kaynaklandığı için savcı her zaman bu kararı verebilir. Ancak kovuşturma evresinde savcı tek başına tutukluluk halini sona erdiremez. Sadece tahliye edilmesi yönünde görüş bildirebilir.