Danıştay Nedir?

Danıştay

Danıştay, genel idari yargı içerisinde yer alan ve Anayasada belirtilmiş en üst idari yargı mercidir. Danıştay hem yüksek bir mahkemedir, hem de Danıştay Kanununun 24. Maddesine sayılan uyuşmazlıklarda ilk derece mahkemesidir. Danıştay’ın iki temel görevi vardır; Danıştay ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile görevlendirilmiş bir mahkemedir, ikinci olarak danışma ve inceleme mercidir.

Danıştayın Görevleri Nelerdir?

• Danıştay’ın temel görevi, İdare Mahkemeleri ile vergi mahkemelerinden verilen kararlar ve ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülen davalarla ilgili kararlara karşı temyiz istemlerini incelemek ve karara bağlamaktır. Danıştayın temyiz mercii olarak görevi, bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlıdır. Yani Danıştay, sadece hukuki denetim yapan bir yüksek mahkemedir. Bu nedenle danıştay için idari yargı alanında görevli “hukuki derece” mahkemesi demek de mümkündür.
• 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nda belirlenen bazı idari davaları ilk ve son derece mahkemesi olarak karara bağlar.
• Başbakanlık veya Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarı ve teklifleri hakkında görüşünü bildirir.
• Tüzük tasarılarını inceler; kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirir
• Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildirir.
• 2575 sayılı Danıştay Kanunu ve diğer kanunlarla yüksek mahkeme olarakta Danıştay’a verilen görevleri yapar.

Danıştay Kaç Daireden Oluşur? 

Danıştay, 1982 yılında yürürlüğe giren 2575 sayılı Danıştay Kanunu'na göre örgütlenmiştir. 01.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişiklik hükmü uyarınca Danıştay, onbir dava, bir idari olmak üzere oniki Daireden oluşmaktadır.

Danıştay Kaç Üyeden Oluşur?

Kurul her idari dava dairesinden en az bir üye olmak kaydıyla Başkanlık Kurulu tarafından görevlendirilen ondört üyeden oluşmaktadır. Kurula Danıştay Başkanı veya vekillerinden biri, bunların bulunmaması halinde Kurulun en kıdemli üyesi başkanlık eder.

Danıştay Üyelerini Kim Seçer?

Danıştay üyelerinin 1/4 'ünü Cumhurbaşkanı seçerken geri kalan 3/4'ünü ise Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) seçmektedir.

Danıştay Üyeleri Nasıl Seçilir? 

1. Danıştayda boşalan üyeliklerin dörtte üçü idari yargı hakim ve savcılığından, dörtte biri ise diğer görevliler arasından seçilir. 
2. İdari yargı hakim ve savcıları, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca; diğer görevlerde bulunanlar ise, Cumhurbaşkanınca Danıştay üyeliğine seçilirler.

Danıştay Üyelerinin Görev Süresi 

Danıştay Kanunu'nun 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, Danıştay üyelerinin görev süresi on iki yıl ile sınırlandırılmıştır.

Danıştay Hangi Davalara Bakar?

• Cumhurbaşkanı kararlarına,
• Cumhurbaşkanınca çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri dışındaki düzenleyici işlemlere,
• Bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere,
• Danıştay İdari Dairesince veya İdari İşler Kurulunca verilen kararlar üzerine uygulanan eylem ve işlemlere,
• Birden çok idare veya vergi mahkemesinin yetki alanına giren işlere,

Karşı açılacak iptal ve tam yargı davaları ile tahkim yolu öngörülmeyen kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan idari davaları karara bağlar. Ayrıca Danıştay, belediyeler ile il özel idarelerinin seçimle gelen organlarının sıfatlarını kaybetmeleri hususundaki istemleri inceler ve karara bağlar.

Temyiz yoluyla Danıştay’da görülecek davalara gelince; idare mahkemeleri ile vergi mahkemelerince verilen “nihai kararlar” ve ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülen davalarla ilgili “nihai kararlar” Danıştayda temyiz yoluyla incelenir ve karara bağlanır. 

Danıştayda Temyiz Süreci 

Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir. Temyiz başvurusunun sonuçlanma hızı davanın konusu, mahkemenin dosya sayısı ve iş yüküne göre değişebilmektedir. Ortalama 2 yıl sürebilmektedir.

Danıştayda Karar Aşaması Ne Kadar Sürer? 

İlgili dava daireleri kurulunca üç ay içinde karar verilir.

Danıştay Kararlarına İtiraz Nereye Yapılır? 

Kararın düzeltilmesi istemi, düzeltme istemine konu olan temyiz kararını vermiş olan Danıştay dava daireleri, idari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurulları ile itiraz kararını vermiş olan bölge idare mahkemesince incelenir ve karara bağlanır.

Danıştay üyelerinin nasıl seçildiği kanunda belirtilmiştir. Danıştay üyelerinin 4/3 kısmı idari yargı hakimliği ve savcılıklardan seçilmektedir. Geriye kalan 4/1'lik kısmı ise diğer hukuk görevlileri arasında seçilmektedir. Danıştay üyelerinin görevleri 12 yıl ile sınırlandırılmıştır. Böylece Yargıtay ve Danıştay organı aynı üye sayısı ile üyelerini belirleyecektir. 

Danıştay’ın Karar Organları Nelerdir?

Danıştay’ın karar organlarını maddeler halinde aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz. 

• Daireler: Danıştay ondördü dava biri idare daire olmak üzere onbeş daireden oluşur. 
• Danıştay Genel Kurulu: Danıştay Genel Kurulu, Danıştay başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeler ile genel sekreterden oluşur. 
• İdari İşler Kurulu; İdari işler kurulu, idari dari başkan ve üyeleri ile her takvim yılı başında genel kurulca her dava dairesinden seçilecek bir başkan veya üyeden oluşur. 
• İdari Dava Daireleri Kurulu; İdari dava daireleri kurulu, idari dava dairelerinin başkanları ile üyelerinden oluşur. 
• Vergi Dava Daireleri Kurulu; vergi dairesi daireleri kurulu, vergi dava dairelerinin başkanları ile üyelerinden oluşur. 
• İçtihatları Birleştirme Kurulu; içtihatları birleştirme kurulu, Danıştay başkanı, Başsavcı, başkan vekilleri, dava daire başkanları ve üyelerinden oluşur. 
• Başkanlık Kurulu; Başkanlık kurulu, Danıştan başkanının başkanlığında üç daire başkanı, üç Danıştay üyesi olmak üzere altı asıl ve ikisi daire başkanı ikisi Danıştay üyesi olmak üzere dört yedek üyeden oluşur.