Haberleşmenin Engellenmesi Suçu ve Cezası (TCK 124)
Haberleşmenin engellenmesi suçu, kişilerin veya kamu kurumlarının haberleşmelerini veya herhangi bir basın yayın organının yayınlarını hukuka aykırı şekilde engelleyerek gerçekleştirilen bir suçtur. Bu suç, Türk Ceza Kanunu'nun "Hürriyete Karşı Suçlar" başlığı altında 124. maddede düzenlenmiştir. Örneğin, bir kişinin mektupları yırtması, telefon görüşmelerini kesmek için düzenek kurması veya evden giden telefon hattını kesmesi gibi eylemler bu suça örnektir.
Haberleşmenin engellenmesi suçu, kasten işlenebilen bir suçtur ve taksirle işlenemez. Örneğin, telefon kablolarını keserek haberleşmeyi engellemek isteyen bir kişi, kasten hareket ettiği için suç işlemiş olur. Ancak, bir kişinin telefon direğine bağladığı hayvanın direği devirmesi sonucu haberleşmenin kesilmesi durumunda, bu kişi taksirle hareket ettiği için suçun unsurları oluşmaz. Failin kastının doğrudan haberleşmenin engellenmesine yönelik olması gerekir. Örneğin, telefon kablolarını çalan bir kişinin amacı hırsızlık olduğu için, haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle cezalandırılamaz.
Günümüzde, haberleşmenin engellenmesi suçu, bilişim teknolojilerinin kullanımıyla da işlenebilmektedir. Örneğin, yazılım kullanarak WhatsApp, Instagram, Facebook, Twitter, Messenger gibi iletişim platformlarının engellenmesi veya bilgisayara virüs göndererek e-posta yoluyla yapılan haberleşmenin engellenmesi de suç teşkil eder.
Haberleşmenin engellenmesi suçunda daha ağır cezalar gerektiren nitelikli haller de bulunmaktadır. Bunlardan biri, kamu kurumlarının kendi aralarında gerçekleştirdiği haberleşmenin engellenmesidir. Örneğin, İstanbul Valisi ile bir bakanlık arasındaki haberleşmenin engellenmesi durumunda, suçun daha ağır cezalar gerektiren bir nitelikli şekli gerçekleşmiş olur.
Diğer bir nitelikli hali ise, basın yayın organlarının yayınlarının engellenmesidir. Bu, yazılı, görsel veya işitsel her türlü basın yayın organının engellenmesini içerir. İnternet üzerinden veya diğer elektronik iletişim araçlarıyla yayın yapan kuruluşların yayınlarının engellenmesi de suçun nitelikli hallerinden biridir. Örneğin, canlı yayın yapan bir haber kanalının yayınını engellemek için teknik müdahalede bulunan veya bir haber sitesinin bir davaya ilişkin yayınını engellemek için siteye hacker saldırısı düzenleyen kişi, haberleşmenin engellenmesi suçunu işlemiş olur.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Unsurları
Haberleşmenin engellenmesi suçu, Türk Ceza Kanunu'nda "Hürriyete Karşı Suçlar" başlığı altında düzenlenmiş önemli bir suç türüdür. Bu suçun işlenmesiyle kişilerin iletişim özgürlüğüne zarar verilir ve toplumda huzursuzluk yaratılır. Suçun unsurları, maddi ve manevi unsurlar olmak üzere iki temel başlık altında incelenir.
-
Maddi Unsur:
1.1. Fail: Haberleşmenin engellenmesi suçunun faili, herhangi bir özellik aranmaksızın suçu işleyen kişidir. Bu suçu işleyen fail, kişisel veya kurumsal düzeyde herhangi bir birey veya kuruluş olabilir.
1.2. Mağdur: Suçun mağduru, kişiler arasındaki haberleşme, kamu kurumları arasındaki haberleşme veya basın ve yayın organlarının yayınları olabilir. Herhangi bir gerçek kişi, kamu kurumu veya basın yayın organı suçun mağduru olabilir. Örneğin, telefon görüşmelerinin kesilmesi sonucu bir kişi, kamu kurumları arasındaki yazışmaların engellenmesi nedeniyle bir kurum veya bir haber kanalının yayınlarının engellenmesi nedeniyle bir medya kuruluşu suçun mağduru olabilir.
1.3. Suçun Konusu: Suçun maddi unsuru, haberleşmenin kendisidir. Kişiler arasındaki haberleşme, kamu kurumları arasındaki haberleşme veya basın ve yayın organlarının yayınlarının engellenmesi şeklinde ifade edilebilir. Bu suçun işlenmesiyle iletişim kanallarının kullanılması engellenir ve haberleşme özgürlüğüne zarar verilir.
1.4. Hareket: Suçun işlenmesi için belirli bir hareket özelliği aranmaz. Suç, herhangi bir fiilin hukuka aykırı olarak haberleşmeyi engellemesiyle gerçekleşir. Bu fiiller fiziksel veya elektronik olabilir. Örneğin, bir mektubun yakılması, telefon hattının kesilmesi, internet sitesinin hacklenmesi gibi fiiller suçun hareket unsurunu oluşturabilir.
- Manevi Unsur:
Suçun işlenmesi kasten olmalıdır. Failin, haberleşmeyi engelleme veya iletişimi kesme amacıyla hareket etmesi gerekmektedir. Özel bir kast aranmamaktadır, genel kast yeterlidir. Yani, failin haberleşmeyi engelleme veya kesme niyetiyle hareket etmesi suçun oluşması için yeterlidir.
- Hukuka Aykırılık Unsuru:
Failin, haberleşmeyi engelleme veya kesme fiilinin hukuka aykırı olması ve bu hukuka aykırılığın bilincinde olması gerekmektedir. Suçun işlenmesinde hukuka uygunluk nedenleri bulunabilir. Örneğin, kamu düzeninin korunması veya suç işlenmesinin önlenmesi gibi amaçlarla alınan tedbirler hukuka uygunluk nedenleri arasında sayılabilir.
Bu unsurlar göz önüne alındığında, haberleşmenin engellenmesi suçu, iletişim özgürlüğüne zarar veren ve toplumun huzurunu bozan önemli bir suç türüdür. Bu suçu işleyenler, Türk Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri doğrultusunda cezalandırılır ve toplumun iletişim özgürlüğünü korumak adına gerekli adımlar atılır.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 124. Maddesine göre suçun cezası şu şekildedir:
- Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
- Kamu kurumları arasındaki haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür. Haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası, adli para cezasına çevrilemez. Çünkü, hapis cezası ile birlikte adli para cezası yaptırım olarak düzenlenmiştir. Diğer nitelikli hallerde hapis cezası alt sınırdan tayin edildiği takdirde, hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Zamanaşımı
Zamanaşımı, davanın belli bir süre içerisinde açılması veya açılmış olan bir davanın kanuni olarak belirlenmiş süresi içerisinde sonuçlandırılmaması durumunda davanın düşmesine sebep olan kurumdur. Haberleşmenin engellenmesi suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, mahkemenin suçlu bulduğu kişi hakkında verdiği cezanın belirli bir süre için uygulanmaması yönünde alınan kararıdır. Bu süre içinde kişi, belirli koşulları yerine getirirse, mahkeme kararı sonucunda cezalandırılmaz ve suç kaydı oluşmaz. Ancak koşulları yerine getirmezse, ceza uygulanır ve suç kaydı oluşur. Haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle hükmedilen hapis veya adli para cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulanabilir.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Şikayet Süresi
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak haberleşmenin engellenmesi suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır. Suçtan mağdur olan kişi, yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını belirtse bile davaya veya failin cezasına bir etkisi olmayacaktır.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunda Şikayeten Vazgeçme
Haberleşmenin engellenmesi suçu TCK'da şikayete tabi suçlar kapsamında yer almamaktadır. Dolayısıyla, suçun işlenmesi durumunda savcılık tarafından resen soruşturma yapılır ve mahkeme tarafından resen kovuşturma yapılır. Bu sebeple mağdurun veya müştekinin şikayetten vazgeçmesi halinde dava düşmeyecektir.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma fail ile mağdur arasında bir uzlaşmacı aracılığı ile iletişim kurulması sağlanarak uyuşmazlığın giderilmesi yoludur. Uzlaşma kapsamında olan suçlar sayılıdır. Haberleşmenin engellenmesi suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçunda Görevli Mahkeme
Haberleşmenin engellenmesi suçu nedeniyle yargılama yapmak için görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Sık Sorulan Sorular
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Kaç Yıl?
Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
Kamu kurumları arasındaki haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Uzlaşmaya Tabii Mi?
Uzlaştırma kurumu, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve tarafların uzun dava süreçlerinde hak kaybı yaşamalarını önlemek amacıyla oluşturulmuştur. Haberleşmenin engellenmesi suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Haberleşmenin Engellenmesi Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak haberleşmenin engellenmesi suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır.
Yargıtay Kararları
Yargıtay 23. Ceza Dairesi - Karar : 2016/225
Suç tarihinde trafik kazasının meydana gelmesinden sonra çıkan tartışma sonucunda katılanların görevlileri aramasına engel olmak için telefonlarının alındığı tüm dosya içeriğinden anlaşıldığından, mevcut haliyle katılanların o anda durumu görevlilere ihbar etmek amacıyla telefonlarının alınarak karakola teslim edilmesinden ibaret sanıkların eylemlerinde haberleşme hattına görüşmeyi engelleyecek şekilde bir müdahalede bulunulmaması nedeniyle unsurları itibariyle oluşmayan haberleşmenin engellenmesi suçundan beraat kararı verilmesi gerektiği gözetilmeden dosya kapsamına uygun olmayan yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 23. Ceza Dairesi - Karar : 2016/225).
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/9830 E. , 2018/15169 K.
TCK’nın 124. maddesine göre, kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı biçimde engellenmesi suçunun tüzel kişilere yönelik olarak işlenmesi mümkün olmadığı, ancak gerçek kişilere yönelik işlenebileceğinden suçtan doğrudan zarar görme olasılığı bulunmayan şikayetçi kurumun davaya katılan olmasına karar verilmiş olmasının da hükmü temyiz hakkı vermeyeceğinden şikayetçi Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi vekilinin temyiz isteminin tebliğnamedeki isteme aykırı olarak 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken CMUK’nın 317. maddesi gereğince REDDİNE, karar verilmiştir (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/9830 E. , 2018/15169 K.).
Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/4710 E. , 2021/22262 K.
Sanık … hakkındaki haberleşmenin engellenmesi suçu bakımından yapılan incelemede;
Sanıkların mağdureye yönelik kişiyi hürriyetinden yoksun kılma fiillerini gerçekleştirdikleri sırada, sanık …‘ün, arabada giderken mağdurenin telefonu ile arama yapmasını engellemek amacıyla telefonunu elinden alması biçimindeki eyleminin, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu sürdürmeye yönelik olduğu, sanığın eyleminin bir bütün halinde kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturduğu gözetilmeyerek sanık hakkında haberleşmenin engellenmesi suçundan ayrıca mahkumiyet kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/4710 E. , 2021/22262 K.).
