İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Hukuk, toplumun temel direklerinden biridir ve adil bir hukuk sistemi, toplumsal düzenin sağlanması için kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, hukukun işleyişinde meydana gelebilecek hataların düzeltilmesi ve adaletin sağlanması için belirlenen yasal prosedürler vardır. 5271 Sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu, bu prosedürleri düzenleyerek adaletin tecellisini sağlamaya yönelik önemli bir rol üstlenmektedir. Kanun, hukuk yolunun iki önemli kolu olan "olağan" ve "olağanüstü" kanun yollarını ayrı başlıklar altında düzenlemiştir.
İlk olarak, olağan kanun yollarıyla başlayalım. İlk derece mahkemelerince verilen ancak kesin olmayan kararlara karşı, itiraz, istinaf ve temyiz yollarına başvurulabilir. Bu yollar, hukuki bir sürecin adil ve doğru şekilde işlemesini sağlamak için taraflara hukuki mücadelede fırsat sunar. Ancak, bu aşamaların tamamlanmasının ardından, karar kesinleştikten sonra, gerektiğinde olağanüstü kanun yollarına başvurulabilir.
Olağanüstü kanun yolları, adeta adaletin son kalesi gibidir. Karar kesinleştikten sonra bile, haksızlık olduğuna inanılan durumlarda bu yollar devreye girer. Bu yolların başlıcaları şunlardır:
Ancak, olağanüstü kanun yollarına başvurulması, olağan kanun yollarından farklı olarak kararın infazını durdurmaz. Yani, bu yollar, kararın hemen uygulanmasını engellemez ancak hatalı olduğu düşünülen durumların düzeltilmesi için bir kapı açar.
Ceza alanında olağanüstü itiraz yolları konusunda bazı temel unsurlar bulunuyor. Bu unsurların başında;
Bu olağanüstü kanun yoluna yalnızca Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcısı başvurabilir. Başsavcı bu itirazı kararı veren daireye/mahkemeye kendiliğinden yapabileceği gibi talep üzerine de yapabilir. Başsavcı bu taleple bağlı değildir.
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre Başsavcının itiraz yetkisi yoluna başvurulması için gereken nedenler bakımından herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Savcı bu yola başvururken kararın esasını etkileyecek bir hukuka aykırılık yapıldığı sebebine dayanacaktır. Başsavcı itirazında, itiraz nedenlerini göstermek zorundadır zira inceleme yalnız bu nedenlerle sınırlı olarak yapılacaktır. İtiraz sonucunda verilen karardan istemde bulunup bulunmadığına bakılmaksızın tüm sanıklara kendilerini etkilediği ölçüde riayet eder.
Olağanüstü itiraz süreci içerisinde istinaf ve temyiz adımlarından geçmeyen davalar için alternatif bir yöntem de bulunmaktadır. Temyiz ve istinaf unsurlarından geçmeyen davalarda alınan kararların ya da davanın herhangi bir kısmının hukuki verilere uygun olmaması durumunda kanun yararına kararın bozulmasına ilişkin talepte bulunma hakkınız vardır. Bu aşamada tabii ki kanun yararına bozulması için alınan kararın hukuka aykırılığının net şekilde belirtilmesi gerekir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ya da Cumhuriyet Başsavcıları tarafından bu yetki kullanılabilmektedir. Alınan kararın suçlu bulunan ya da mağdur olan kişinin haklarını korumaktan ziyade ihmal içerdiğini kanıtlama sürecinden sonra kararın düzeltilmesi ve bozulması sorunsuz şekilde uygulanacaktır.
Olağanüstü itiraz süreci içerisinde bir diğer detay ise insan haklarına aykırılığın söz konusu olmasıdır. İnsan haklarının korunması uluslararası bir bağlayıcılığa sahiptir. Bu nedenle insan haklarının korunma süreci içerisinde alınan kararın kişilerin hak ve hürriyetlerini kanuni olmayan yollar ile elinden alındığı fark edilirse bunun için de itiraz yapılabilir. Bu itiraz sonucunda yargılamanın yenilenmesi kararı alınır.
İnsan haklarının ihlali sebebi ile alınan yargılamanın yenilenmesi kararlarının başvuru aşaması için 1 senelik bir zaman dilimi verilmiştir. Verilen 1 senelik bu süre içerisinde gerekli olan itiraz başvurularının tüm detayları gözler önüne sererek tamamlanması gerekiyor.
Alınan itiraz ve kabul kararlarının sonrasında infazın durdurulması gibi bir durum söz konusu değildir. Hatta yargılamanın yenilenmesi kararlarında dahi kişilerin almış oldukları cezai yaptırımın infazının önüne geçilmez. Ancak yeni bir mahkeme kararının alınmasının durumunda infaz iptal edilecektir. İtirazın yapılmış olması infazın ertelenmesine de sebebiyet vermeyecektir. Bu alanda kesinleşmiş bir mahkeme kararı olması durumunda ancak ceza infazı ile alakalı reel adım atılabilir.
2018/1482 K. 2018/1568 T. Numaralı 19.2.2018 tarihli kararda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın itirazı, Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararlarına karşı olağanüstü itiraz yoluna başvurulamayacağı gerekçesiyle esası incelenmeksizin reddedilmiştir.
2007/38 K. 2007/44 sayılı ve 20.2.2007 tarihli Ceza Genel Kurulu Kararına göre: Cumhuriyet Başsavcılığının; Özel Dairece verilen görevsizlik kararına karşı 5271 sayılı Yasa’nın 308. maddesindeki yetkiye dayanarak “olağanüstü itiraz yasa yoluna başvurma yetkisi bulunmamaktadır.