İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Senet bir hizmet ya da ürün karşılığında belirli bir bedelin ödenmesinin taahhüt edildiği bir evraktır.
Kambiyo senetleri, ticaret hukukunda, kıymetli evrakın bir alt türü olarak incelenen hak doğurucu niteliğe sahip senetlere denir. Üç çeşit kambiyo senedi vardır. Bunlar;
Uygulamada en yaygın olarak kullanılan kambiyo senetleri bono ve çektir.
Makbuz senedi mağazaya bırakılan malın mülkiyetini gösteren makbuzlardır. Varant ise, gümrük resmi ödenmemiş emtialar için umumî mağazaların verdiği rehin senedir. Makbuz senedinin ciro edilme olanağını vardır. Bu da emtia üzerindeki mülkiyetin devredilmesini sağlamaktadır.
İpotekli borç senedi, taşınmaz rehiniyle güvence altına alınmış kişisel bir alacak meydana getiren. bir senettir. İrat senetleri ise, kıymetli evraka bağlanmış ve alacaklıya taşınmazın değeriyle sınırlı, bağımsız talep hakkı sağlayan taşınmaz rehini şeklinde ifade edilmektedir.
Sermaye şirketlerinin ortaklarına paylarını ve ortaklıklarını belgelemek için verdikleri kıymetli evraklara verilen isimdir. Bir diğer deyişle, bir şirketin anaparasının eşdeğer parçalarından biri olarak da görülür.
Taşınmaz rehiniyle güvence altına alınmış alacağı temsil eden kıymetli evrak olup kredi kurumlarının küçük tasarrufları toplayıp bunlarla büyük yatırımlara kaynak sağlayabilmesine olanak veren bir araçtır.
Senet, bir borç veya ödeme taahhüdünü belgelemek için kullanılan bir tür sözleşmedir. Senet doldururken yapılması gereken adımlar;
Senetler, borçlunun borcunu belgeleyen resmî belgelerdir. Senetlerin geçerliliği, belirli koşullara bağlıdır ve bu koşulların sağlanamaması durumunda senet geçersiz hale gelmektedir. Senetlerin geçersiz olduğu durumlar şunlardır:
Bu durumların dışında, senette düzenlenmiş olan şartların oluşmaması ve mevcut yasa hükümlerine aykırı senet düzenlenmesi durumlarında da senet geçersiz olmaktadır. Ancak senetlerin geçersiz olması, borçlunun borcunu ortadan kaldırmaz ve borçlu hala borçlu olduğu miktarı ödemekle yükümlüdür.
İmza atıldığında ve vakti geldiğinde borcu ödenmeyen bir senet varsa alacaklı taraf senedi işleme koyarak icra takibi başlatabilir. Senedin işleme koyulma süreci alacaklı tarafa göre değişiklik gösterebilir. Alacaklı taraf senedin ödenmesi için birkaç kez uyarıda bulunup ödemediği taktirde işlem başlatabilir. Bunun yanı sıra senedin ödeme vakti geçtiği an uyarıda bulunmadan da işlem başlatabilir.
Senet metninde “bono” ya da “emre yazılı senet” kelimesi yer almalıdır. Senet hangi dilde yazılmışsa, o dilde bono ya da emre yazılı senet anlamına gelen kelimenin kullanılması gerekir.
Belirli bir bedeli kayıtsız/şartsız ödeme vaadi de mutlaka senet metninde yer almalıdır. Ayrıca bedel, kesin bir rakam şeklinde açıkça ifade edilmelidir.
Bedel hem yazı hem de rakam ile gösterilmişse ve iki bedel arasında farklılık bulunuyor ise yazı ile gösterilen bedel geçerli sayılır. Senette birden çok bedelin gösterilmiş olması halinde ise en az olan bedel geçerli kabul edilir. Bedelin mutlaka Türk Lirası olarak gösterilmesi gerekmemektedir.
Borç vaadinde hiçbir kayıt ve koşulun yer almaması gerekmektedir. Aksi halde senedin kıymetli evrak niteliğini koruduğundan söz edilemez.
Bonoda lehtarın gösterilmesi de zorunludur.
Senedin düzenlendiği tarihin de gün, ay, yıl şeklinde mutlaka senette belirtilmesi gerekmektedir.
Bonoyu oluşturan kişi düzenleyendir ve düzenleyenin imzasının bulunması da zorunlu şekil şartıdır.İmzanın mutlaka el ile atılması gerekmektedir.
Hamilin Düzenleyene Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden Zamanaşımı Süreleri
Vadesi gelmiş fakat ödenmeyen bir bononun hamili, senedi düzenleyene karşı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatabilecektir Hamilin düzenleyene karşı ileri sürebileceği bono zamanaşımı süresi 3 yıldır.
Düzenleyene karşı başlatılacak icra takiplerinde zamanaşımı süresi vadeden itibaren işlemeye başlamaktadır
Hamilin Kendisinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden Zamanaşımı Süreleri
Vadesi geçmiş bir bononun hamili, elindeki bonoya dayanarak kendisinden önce gelen müracaat borçlularına yani cirantalara başvurabilmektedir. Bu başvuru için zamanaşımı süresi, düzenleyene karşı yapılan başvurudan farklı olup 1 yıldır. Hamilin müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden zamanaşımı süresi protesto tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır. Yani hamilin kendisinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri sürebileceği bono zamanaşımı süresi 1 yıldır.
Ödeyen Müracaat Borçlusunun, Kendisinden Önce Gelen Müracaat Borçlularına Karşı İleri Süreceği Talepler Yönünden;
Bir bonoyu ödeyen müracaat borçlusu, kendisinden önce gelen müracaat borçlularına rücu edebilir. Ancak kanun, bu durumda zamanaşımı süresini diğer durumlara göre daha kısa tutmuştur. Buna göre, bono bedelini ödeyen müracaat borçlusunun, kendisinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri sürebileceği talepler yönünden zamanaşımı süresi, ödeme tarihinden itibaren 6 aydır. Yani borcu ödeyen müracaat borçlusu kendinden önce gelen müracaat borçlusu için bono zamanaşımı süresi 6 aydır.
Vadesi gelmiş fakat ödenmeyen bir bononun hamili, senedi düzenleyene karşı kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi başlatabilecektir. Hamilin düzenleyene karşı ileri sürebileceği talepler yönünden zamanaşımı süresi TTK’da 3 yıl olarak düzenlenmiştir. Yani hamilin düzenleyene karşı ileri sürebileceği bono zamanaşımı süresi 3 yıldır.
Düzenleyene karşı başlatılacak icra takiplerinde zamanaşımı süresi vadeden itibaren işlemeye başlamaktadır. (TTK m.749/1). Bu tarihten sonra senet kambiyo vasfını yitirmekte olup, ancak borçluya karşı açılacak bir davada yazılı delil başlangıcı niteliğini haiz olacaktır. Yazılı delil başlangıcı sayılan zamanaşımına uğramış bonoya dair davada tanık dinletilebilecektir.
Vadesi geçmiş bir bononun hamili, elindeki bonoya dayanarak kendisinden önce gelen müracaat borçlularına yani cirantalara başvurabilmektedir. Bu başvuru için zamanaşımı süresi, düzenleyene karşı yapılan başvurudan farklı olup 1 yıldır. Hamilin müracaat borçlularına karşı ileri süreceği talepler yönünden zamanaşımı süresi protesto tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır. Yani hamilin kendisinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri sürebileceği bono zamanaşımı süresi 1 yıldır.
Bir bonoyu ödeyen müracaat borçlusu, kendisinden önce gelen müracaat borçlularına rücu edebilir. Ancak kanun, bu durumda zamanaşımı süresini diğer durumlara göre daha kısa tutmuştur. Buna göre, bono bedelini ödeyen müracaat borçlusunun, kendisinden önce gelen müracaat borçlularına karşı ileri sürebileceği talepler yönünden zamanaşımı süresi, ödeme tarihinden itibaren 6 aydır. Yani borcu ödeyen müracaat borçlusu kendinden önce gelen müracaat borçlusu için bono zamanaşımı süresi 6 aydır.
Yukarıda sayılı 3 halin hepsinde keşideciye karşı ileri sürülecek talepler yönünden zamanaşımı sürelerinin hesabında 3 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmaktadır.
Ödeme günü belli olan senetlerde protestonun ödeme gününü takip eden 2 iş günü içerisinde çekilmesi zorunludur. - Görüldüğünde ödenecek bonolar için ise protesto süresi düzenlenme tarihinden itibaren 1 yıldır. - Vadesi yazılmamış bonolarda düzenlenme gününden itibaren 1 yıl içerisinde ödememe protestosu çekilmelidir.
Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını geçtiği durumda senetle ispat olunması gerekir.