Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Nedir? (TCK 282)
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, suç gelirlerini meşrulaştırarak bu değerlerin ekonomik sisteme dahil edilmesini amaçlayan bir suçtur. Bu suç tipi, suçtan elde edilen paraların yurt dışına transfer edilmesi veya kaynağının gizlenmesi için çeşitli işlemlerden geçirilmesini kapsar. Amacı, suç gelirlerini meşru bir şekilde elde edilmiş gibi göstererek, bu değerlerin izlenebilirliğini engellemek ve suçun izlerini silmektir.
Örneğin, uyuşturucu veya silah kaçakçılığı gibi suçlardan elde edilen para, aklama sürecinden geçirilerek banka hesaplarına aktarılabilir, yatırımlar yapılabilir, gayrimenkuller alınabilir veya farklı finansal işlemlerle kaynağının gizlenmesi sağlanabilir. Bu şekilde, suçtan elde edilen gelirlerin yasal bir kaynağı olduğu izlenimi yaratılır ve bu malvarlığı değerleri meşrulaştırılmış olur.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, toplumun ekonomik güvenliğini tehdit eder ve suç gelirlerinin toplum üzerindeki olumsuz etkilerini artırır. Bu nedenle, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ve suçla bağlantılı malvarlığı değerlerinin tespiti büyük önem taşır. Bu konuda yetkilendirilmiş merciler, ulusal ve uluslararası işbirliği ve finansal kurumlarla koordinasyon içinde çalışarak aklama faaliyetlerini engellemeye ve suç gelirlerinin tespit edilmesine yönelik çabaları sürdürmektedir.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, hukukun adalet ve düzeni sağlamak amacıyla suçla mücadele etmek için önemli bir araçtır. Bu suçu işleyenler, ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir ve suç gelirlerinin tespiti ve müsadere edilmesi gibi önlemlerle cezalandırılabilirler. Aynı zamanda, uluslararası düzeyde yapılan işbirliği ve finansal kurumların aklama faaliyetlerini tespit etme ve raporlama yükümlülükleri, suç gelirlerinin izlenmesi ve aklama faaliyetlerinin engellenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuyla etkin bir şekilde mücadele etmek, suç gelirlerinin izlenmesi ve aklama faaliyetlerinin engellenmesi için hukuki düzenlemelerin güncellenmesi, yetkilendirilmiş mercilerin kapasitelerinin artırılması ve uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi gibi önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu sayede, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçuyla etkin bir şekilde mücadele edilerek toplumun ekonomik güvenliği ve adaleti sağlanabilir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Unsurları
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, öncül suçun işlenmesi ve suç gelirlerinin aklanması olmak üzere iki farklı seçimlik hareketle gerçekleştirilebilen bir suçtur. Suçun unsurları, bu seçimlik hareketlerden herhangi birinin işlenmesiyle ortaya çıkar. İlk olarak, öncül suçun işlenmesiyle malvarlığı gelirleri elde edilir. Bu öncül suç, genellikle yasadışı faaliyetlerden kaynaklanır ve suçtan elde edilen para, taşınmazlar, altın gibi malvarlığı değerleri olabilir.
Suçtan elde edilen malvarlığı gelirlerinin aklanması için ise iki seçenek vardır. Birincisi, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin yurtdışına transfer edilmesidir. Transfer işlemi fiziksel olarak gerçekleştirilebileceği gibi bankacılık sistemleri veya diğer elektronik yöntemlerle de yapılabilmektedir. Örneğin, dolandırıcılık yoluyla elde edilen paraların yurtdışına transfer edilmesi suçun oluşmasına yol açar.
İkinci seçenek ise, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin gayrimeşru kaynağını gizlemek ve meşru bir şekilde elde edildiği izlenimini uyandırmak amacıyla çeşitli işlemlere tabi tutulmasıdır. Bu işlemler çok çeşitli olabilir ve suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin meşruiyet kazanmasını sağlar. Örneğin, sahtecilikle elde edilen gayrimenkullerin devredilmesi ve ardından bankadan kredi çekilerek bu gayrimenkullere ipotek tesis edilmesi ve ipotek bedelinin ödenmemesi, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin meşrulaştırılmasına örnek olarak verilebilir.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun unsurları, suçun işlenmesi ve suç gelirlerinin aklanması olarak belirlenmiştir. Bu unsurların gerçekleşmesiyle suç ortaya çıkar. Suçla mücadelede etkin olmak ve suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanmasını önlemek amacıyla 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Kanun da yürürlüğe konulmuştur. Bu kanun, kara paranın aklanmasının önlenmesi için tedbirler ve yaptırımlar içermektedir.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, toplumda huzur ve güvenin sağlanması, ekonomik sistemin güvenliği ve suç delillerinin ortaya çıkarılması açısından önemli bir suçtur. Kanunlar ve yetkililer, suçla mücadelede daha etkili olmak ve suç gelirlerinin aklanmasını önlemek için sürekli olarak önlemler geliştirmekte ve yaptırımlar uygulamaktadır. Bu sayede suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuyla mücadelede daha etkin bir şekilde adım atılmaktadır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 282. Maddesine göre suçun cezası:
- Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tabi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Birinci fıkradaki suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır.
- Bu suçun, suç̧ işlemek için teşkil edilmiş̧ bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
- Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
- Bu suç nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Cezayı Artıran Haller
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, belirli nitelikli hallerde daha fazla cezayı gerektirebilmektedir. Bu nitelikli haller, suçun kamu görevlisi veya belli bir meslek sahibi tarafından işlenmesi ve eylemin suç işlemek için kurulan örgüt faaliyeti çerçevesinde gerçekleştirilmesidir. Bu durumlar, suçun ciddiyetini ve toplum üzerindeki olumsuz etkilerini artıran unsurları içermektedir.
İlk olarak, suçun kamu görevlisi veya belirli bir meslek sahibi tarafından işlenmesi durumunda cezanın miktarı artırılır. Bu durumda, verilecek hapis cezası 1/2 oranında artırılarak uygulanır. Bu nitelikli hali sübut bulabilmesi için suçun, kişinin mesleği icrası sırasında işlenmiş olması gerekmektedir. Örneğin, bir banka memurunun kara para aklamasına çeşitli yollarla iştirak etmesi durumunda bu nitelikli hali oluşacaktır. Ancak, suçun mesleki faaliyetle ilgisi olmadığı durumlarda bu nitelikli hali kabul etmek mümkün değildir.
İkinci olarak, suçun suç işlemek için kurulan örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda ceza bir kat artırılır. Bu durumda, suçun bir örgütün faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilmesi söz konusudur. Bir topluluğun örgüt olarak nitelendirilebilmesi için en az 3 kişi veya daha fazlasının bir araya gelerek, organizasyon içerisinde aynı amacı doğrultusunda hareket etmesi gerekmektedir. Suçun bu örgütün faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır. Ancak bu durumda ayrıca silahlı örgüt kurma suçunun varlığı da değerlendirilmelidir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu adli para cezasına çevrilebilir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Zamanaşımı
Zamanaşımı, suçun işlenmesinden itibaren dava açılmamış olması durumunda veya dava açılmışsa da süresi içinde sonuçlandırılmamış olması durumunda davanın düşmesine sebep olacak hukuk terimidir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu için dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hüküm verilmesine rağmen hükmün belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması halinde, denetim süresi içinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması ve davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. S Kara para aklama suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının 2 yıl veya altında olması halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulamak mümkün olur.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçu nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Şikayet Süresi
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır. Suçtan mağdur olan kişi, yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını belirtse bile davaya veya failin cezasına bir etkisi olmayacaktır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Şikayeten Vazgeçme
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçu, TCK'da şikayete tabi suçlar kapsamında yer almamaktadır. Dolayısıyla, suçun işlenmesi durumunda savcılık tarafından resen soruşturma yapılır ve mahkeme tarafından resen kovuşturma yapılır. Bu sebeple mağdurun veya müştekinin şikayetten vazgeçmesi halinde dava düşmeyecektir. Mahkeme, delillerin değerlendirilmesi sonucunda failin suçu işlediği kanaatine varırsa, cezalandırma kararı verebilir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma fail ile mağdur arasında bir uzlaşmacı aracılığı ile iletişim kurulması sağlanarak uyuşmazlığın giderilmesi yoludur. Uzlaşma kapsamında olan suçlar sayılıdır. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda İştirak
İrtikap suçuna iştirak, kişilerin irtikap suçu işleyen bir kişiye yardım etme veya suçu azmettirme eylemlerini ifade eder. İrtikap suçu, kamu görevlileri tarafından işlenebilen bir suç olup, irtikap suçuna iştirak eden kişiler, bu suça yardım etme veya azmettirme eylemi nedeniyle yargılanabilirler.
İrtikap suçuna iştirak açısından, suçun işleniş biçimine göre farklı hükümler uygulanmaktadır. İcbar suretiyle irtikap suçu, kişinin zorlama veya baskı kullanılarak suça iştirak etmesini ifade eder. Bu durumda, irtikap suçu işleyen kişiye yardım eden veya suçu azmettiren kişi, irtikap suçu açısından hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan faydalanamaz. Yani, mahkeme tarafından verilecek hapis cezası kesinleşirse, ceza infaz edilir ve hükmün açıklanması geri bırakılmaz.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Görevli Mahkeme
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini/gelirlerini aklama suçu hakkında yargılama yapma görevi Asliye Ceza Mahkemesinindir.
Sık Sorulan Sorular
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Kaç Yıl?
- Alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tabi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Birinci fıkradaki suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, bu suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini, bu özelliğini bilerek satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır.
- Bu suçun, suç̧ işlemek için teşkil edilmiş̧ bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
- Bu suçun işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
- Bu suç̧ nedeniyle kovuşturma başlamadan önce suç̧ konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle cezaya hükmolunmaz.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Hangi Mahkeme?
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini/gelirlerini aklama suçu hakkında yargılama yapma görevi Asliye Ceza Mahkemesinindir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay 16. Ceza Dairesi - Karar : 2016/3302
Sanıklara atılı bulunan “Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” suçunun suç tarihi itibariyle 4208 sayılı Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun 7. maddesinde düzenlendiği, yine aynı Kanunun 8. maddesinde bu suça ilişkin zamanaşımı süresinin 15 yıl olarak belirtildiği, daha sonradan suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuna, 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı TCK’nın 282. maddesinde yer verilmesi üzerine 18.10.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Kanunun 26. maddesi ile 4208 sayılı Kanunun 7 ve 8. maddelerinin yürürlükten kaldırıldığı, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun düzenlendiği TCK’nın 282. maddesinin, 26.06.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5918 sayılı Kanunun 5. maddesi ile değiştirilmeden önceki ilk halinde; “cezanın üst haddinin 5 yıl” olarak düzenlendiği, bu kapsamda TCK’nın 282. maddesinin, 26.06.2009 tarihinde yürürlüğe giren 5918 sayılı Kanunun 5. maddesi ile değiştirilmeden önceki ilk halinin sanıkların lehine olduğunun anlaşılması ve öngörülen cezanın süresi dikkate alındığında 5237 sayılı TCK 66/1 ve 67. maddelerinde belirlenen 12 yıllık olağanüstü zamanaşımı sürelerinin, suç ve karar tarihleri arasında gerçekleştiği gözetilerek zamanaşımı sebebiyle davanın düşmesine karar verilmesi gerekirken yargılamaya devamla yazılı şekilde hüküm kurulmaası hukuka aykırıdır (Yargıtay 16. Ceza Dairesi - Karar : 2016/3302).
Yargıtay 7. Ceza Dairesi - Karar: 2010/17189
Sanıkların işlediği öne sürülen ve öncül suç oldukları kabul edilen fiiller nedeniyle Hindistan’da açılmış ceza davası bulunduğu anlaşılmaktadır.
Karapara aklama suçundan açılan kamu davasında, unsur olan öncül suçun işlenip işlenmediğinin bu suç yönünden yargılama faaliyetinde bulunmayan hakim tarafından çözümü yani nisbi muhakeme ancak öncül suçun yargılama yapılarak kanıtlanmasına olanak bulunmayan sanığın ölümü, zamanaşımı, kamu davasının açılmaması ve benzeri hallerle sınırlıdır.
Sanıklar hakkında Hindistan’da açılmış ceza davası bulunduğuna göre, öncül suç konusunda yargılama yetkisine sahip mahkeme ile bu suçun işlenip işlenmediğini nisbi muhakeme yoluyla belirleyecek mahkemenin farklı sonuçlara ulaşabileceği de gözetilerek, Hindistan’daki yargılama sonucunda verilmiş ve kesinleşmiş bir karar varsa getirtilip incelenerek sonucuna göre sanıkların hukuki durumlarının değerlendirilmesi gerekirken, eksik soruşturma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması hukuka aykırıdır (Yargıtay 7. Ceza Dairesi - Karar: 2010/17189).
Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2013/9914
26.02.2003 tarihinde uyuşturucu madde ticareti suçundan yakalanarak tutuklanan sanığın yapmış olduğu araç alım satım ve tescil işlemlerinin öncül suçtan önceki tarihlere ilişkin olduğu anlaşılmakla unsurları oluşmayan suçtan sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2013/9914).
