Kişinin maruz kaldığı haksız fiillerden dolayı gördüğü maddi ve manevi zararlar için taleplerine karşılık gelen hukuk dalı , tazminat hukukudur. Tazminata hükmedilmesi için belli bir maddi ya da manevi bir zarardan yahut bu zararla bir bağı olan durumlardan bahsetmek gerekir.
Kişilerin uğramış olduğu haksız fiilden dolayı oluşan maddi manevi zararın karşılanması amacıyla açtığı dava ise tazminat davasıdır. Kişi, bu zarara karşı zararın giderilmesi için bir para talep edebilmektedir. Tazminat davası açmak için bir çok neden olabilmektedir.
Maddi Tazminat Davası: Kişinin uğramış olduğu haksız fiil neticesinde malvarlığında yaşadığı maddi eksilmeden dolayı oluşan tazminat davası türüdür. Kişinin kaybettiği miktar zarara uğratan ya da bu durumla bağı olan kişilerden zarara uğradığı miktarın tamamını ya da bir kısmını mahkeme aracılığıyla talep ettiği dava tazminat davasıdır.
Manevi Tazminat Davası : Kişinin uğramış olduğu haksız fiil neticesinde yaşadığı üzüntü ve elemine karşılık olarak talep ettiği tazminat davası türüdür.
Maddi ve manevi tazminat ayrı ayrı açılabildiği gibi bazı davalarda beraber de talep edilebilmektedir.
Bir işçinin işyerinde yaşadığı yahut işini yaparken iş ilişkisi içinde yaşadığı iş kazasından dolayı kendisinin yahut kendisi vefat ettiyse yakınlarının işverenden talep ettiği tazminat davası türüdür.
İş kazasından kaynaklı oluşan tazminat davası asıl işverene açıldığı gibi alt işverenlere yani taşeronlara da karşı açılabilir. Örneğin; A şirketinin inşaatın sahibi ve B şirketinin de inşaatı yapan alt yüklenici (taşeron) olduğu bir işte inşaatta çalışan bir işçinin yaşadığı iş kazası sonra açılacak olan tazminat davası hem A şirketine hem de B şirketine karşı açılabilir. Hem A şirketi hem de B şirketi bu durumda zarardan birlikte yani müteselsilen sorumludur.
Boşanma davası ile ortaya çıkan eşin uğradığı maddi kaybı için maddi tazminat davası , uğramış olduğu tavırlardan dolayı yaşadığı üzüntü kaynaklı manevi kaybı için de manevi tazminat davası açılabilmektedir.
Nişanlanma kanunlarımıza göre evlilik vaadiyle gerçekleşen bir eylemdir. Tarafların birbirlerine evlilik vaadinde bulunmaları nedeniyle nişanı haksız biçimde bozarak diğer tarafın kişilik haklarını saldırıya uğrattığı için manevi tazminat davası açılabilmektedir. Zarara uğrayan taraf kusurlu olan taraftan manevi tazminat talep edebilecektir.
Hekimin yanlış tıbbi müdahalesiyle hastayı uğrattığı zararın yani haksız fiilin neticesinde mağdur olan taraf malpraktis tazminat davası açabilecektir. Bu haksız fiil için tedavi ya da ameliyatı yapan doktora dava açılabildiği gibi hastaneyede dava açılabilmektedir. Hastane özel değil de devlet hastanesi ise davanın idare mahkemesinde açılması gerekmektedir.
Tarafların kendi aralarında ya da noter kanalıyla imzalamış oldukları sözleşme nedeniyle sözleşmeye uymayan tarafa açılabilecek tazminat türü sözleşme ihlali nedeniyle açılacak olan maddi ve manevi tazminat davasıdır. Tarafların imza altına aldıkları sözleşme kapsamında kendi yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir. Taraflardan biri yapması gereken yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde ya da taraflardan biri sözleşmeyi geçerli sebebi olmaksızın feshettiği takdirde zarara uğrayan kişi tarafından maddi ve manevi tazminat talep edilebilecektir. Bu sözleşmelere ; satış sözleşmesi, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi, kat karşılığı inşaat sözleşmesi örnek gösterilebilir.
Ölen kişinin yaşarken maddi ve manevi destek verdiği yakınları tarafından açılabilecek olan tazminat davasıdır. Bu tazminatı ile vefat eden kişinin desteğinden mahrum bıraktığı kişilerin maddi yaşantısında daha az zorlanmamaları hedeflenmektedir. Destekten yoksun kalma tazminatı davasında çıkacak olan tazminat miktarı ; ölen kişinin nasıl vefat ettiği, yaşı, işi , son maaşı gibi bir çok etken değerlendirilerek hesaplanmaktadır.
Tazminat davası içeriği tamamen uygun bir dava dilekçesi ile görevli ve yetkisi doğru olan bir mahkemeye dava dilekçesini sunarak açılır. Tazminat davalarında bir çok tazminat davası türü bulunduğu için dava konusuna ve dava türüne göre tazminat davasının hangi mahkemede açılacağı hususu değişkenlik gösterir. Tazminat davalarında her tazminat davası olmasa da genel olarak tazminat davası Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmaktadır.
Tazminat davaları uygulamada kısa sürede sona ermeyen dava türlerindendir. Tazminat davasının sonuçlanması , mahkemenin yoğunluğu , tarafların sayısı, duruşma günlerinin ne sıklıkla verildiği , adli tatile denk gelen zamanların önemi gibi bir çok nedene bağlı olarak değişmektedir. Ortalama olarak 1-3 yıl arasında sürmektedir
Tazminat davaları içerisinde bir çok etkeni barındıran ve çıkacak olan tazminat miktarlarının yüksekliği teknik bilginin yanında tecrübe ile takip edilmesiyle doğrudan bağlantılıdır. Tazminat davaları ile ilgili uzmanlık yapan avukatlara da halk arasında tazminat avukatı denmektedir. Her hukuk dalında olduğu gibi yaşanılan hukuki uyuşmazlıklarda hangi alanla ilgiliyse o alanda uzman bir avukattan danışmanlık hizmeti almak kişilerin yararına olacaktır.