Miras Hukuku Nedir?
Miras hukuku, bir kişinin ölümü veya gaipliğiyle (mahkeme kararıyla birlikte ölü kabul edilen) birlikte malvarlığının kimlere geçeceği ya da nasıl geçeceğini düzenleyen hukuk dalına denir. Miras hukukunda kimlerin mirasçı olacağı, ne kadar pay alacağı ya da aralarında uyuşmazlık çıkması halinde nasıl çözümleneceğini düzenlenmiştir. Aynı zamanda muvazaalı işlemlerle mal kaçırılarak, saklı pay sahibi mirasçıların miras paylarının zedelenmesi halindeki uyuşmazlık konularının çözüme ulaşmasını sağlamaktadır.
Mirastan Pay Alabilecek Kişiler Kimler?
Miras hukukunda kimler mirastan pay alabilir konusu zümre sistemi içerisinde belirlenmiştir. Miras bırakanla arasında kan bağı olan herkes mirastan pay alamaz. Mirastan pay alma hakkı 3. zümre sistemine kadardır. 3. zümrenin dışında kalanlar mirastan pay alamazlar.
O halde yasal mirasçılar şunlardır :
- ● Birinci Zümre Mirasçılar: Miras bırakan kişinin çocukları, torunları ve onların altsoyu
- ● İkinci Zümre Mirasçılar: Miras bırakan kişinin ana, babası ve onların altsoyu (miras bırakanın kardeşleri ve yeğenleri
- ● Üçüncü Zümre Mirasçılar: Miras bırakan kişinin büyükanne, büyükbaba ve onların altsoyu (teyze, dayı, hala, amca ve altsoyları)
- ● Birinci zümredeki mirasçılar hayattaysa; ikinci ve üçüncü zümredeki mirasçılar mirastan pay alamaz.
-
'' Örneğin, miras bırakan kişinin 3 çocuğu var ve anne babası da hayatta ise o halde çocukları mirası alır ve anne babası mirastan pay alamaz. ''
- ● Birinci zümredeki mirasçılar hayatta değilse ikinci zümredekiler mirası alır ve üçüncü zümre mirastan pay alamaz.
- ● Birinci zümre ve ikinci zümredeki mirasçılar hayatta değilse üçüncü zümre mirasçı olacaktır.
-
Mirastan Kim Ne kadar Pay Alır? (Yasal Miras Pay Oranları)
► Miras bırakanın eşi ve çocukları hayatta ise:
- ● Eş: mirasın 1/4’ünü alır.
- ● Çocuklar: 3/4’ü çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılır.
-
► Miras bırakanın çocukları ve torunları hayatta değilse; eş, miras bırakanın anne ve babasıyla mirasçı olur:
- ● Eş: mirasın 1/2’sini alır.
- ● Miras bırakanın anne ve babası: 1/2‘sini eşit olarak paylaşır.
-
► Miras bırakanın sadece büyükannesi, büyükbabası ve eşi hayattaysa:
- ● Eş: mirasın 3/4’ünü alır.
- ● Miras bırakanın büyükannesi ve büyükbabası: 1/4’ü eşit olarak paylaştırılır.
-
Veraset İlamı - Mirasçılık Belgesi Nereden Alınır?
Mirasçılık belgesi mirasçıların kendilerine ait miras paylarını gösterecek olan belgenin adıdır. Bu belgeyi mirasçılar Noterlik Kanunu'nun 71/A Maddesine göre noterlerden ve Türk Medeni Kanunu'nun 598. Maddesi uyarınca da Sulh Hukuk Mahkemeleri'nden alabilmektedirler.
Ancak nüfus kayıtlarıın mirasçılık belgesi alınması noktasında yetersiz kalması durumunda bu belge noterlerden alınamamaktadır. Böyle bir durumda mirasçıların durumu hukuki noktada 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 382. Maddesi uyarınca çekişmesiz yargı anlamına gelir ve 383 ve 384. Maddesleri uyarınca da talepte bulunacak mirasçının veya mirasçılardan birinin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi'nden mirasçılık belgesini talep ederek çıkartabilirler. Alınacak olan veraset ilamının hukuka uygun olmaması halinde tarafların itiraz ve istinaf ( temyiz ) hakları saklıdır.
Miras Hukukunda Saklı Pay Mirasçıları Kimlerdir?
- ● Miras bırakanın çocukları, torunları ve torun çocukları, evlatlıkları,
- ● Miras bırakanın anne ve babası,
- ● Miras bırakanın eşi.
-
Belirtilen saklı pay mirasçılarının miras hakkı kanun tarafından korunur. Miras bırakan hiçbir şekilde saklı pay mirasçılarının, miras hakkına engel olamaz. Ancak malvarlığındaki saklı pay sahiplerinin pay oranlarına dokunmadığı sürece istediği gibi malvarlığı üzerinde tasarrufta bulanabilir.
Miras Hukukunda Saklı Pay Mirasçılarının Pay Oranları
Miras hukukunda, saklı pay oranları yasal miras pay oranlarına göre belirlenir.
- ● Miras bırakanın altsoyu için saklı pay oranı: yasal miras payının 1/2’sidir.
- ● Miras Bırakanın anne babasının saklı pay oranı: yasal miras payının 1/4’üdür.
- ●Eşin saklı payı ise miras bırakanın anne babası veyahut altsoy ile mirasçı olursa: yasal miras payının tamamı, diğer hallerde ise yani tek başına veya 3. zümre ile mirasçı olursa yasal miras payının 3/4’üdür.
- ●10 Mayıs 2007 tarihi itibariyle Türk Medeni kanunun’daki yapılan değişikle birlikte kardeşler saklı pay mirasçısı olmaktan çıkarılmıştır.
Vasiyetname Varsa Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Kanuni olarak belirlenen şartlara uygun olmasıyla birlikte murisin özgür iradesine uygun bir vasiyetname yapılabilir. Miras paylaşımı, vasiyetname veyahut ölüme bağlı bir sözleşme olup olmadığına göre değişir. Ancak yapılacak vasiyetname ile yasal mirasçıların (zümre mirasçıları), kanun tarafından belirlenen pay oranlarını almalarına engel olunamaz. Yasal mirasçıların saklı paylarını zedelemeyen bir vasiyetnamede; lehine vasiyet yapılan kişiler, vasiyetname yoluyla kendilerine bırakılan mirası alırlar ve terekenin geriye kalanı ise yasal mirasçılara oranları dahilinde dağıtılır. Eğer yasal mirasçı olan kişilerin yapılan vasiyetname yüzünden saklı payları zedeleniyorsa; Önce yasal mirasçılar oranları dahilinde miraslarını alır. Ondan sonra kalan miras için vasiyetname geçerli olacaktır.
Kısaca miras bırakan, malvarlığı üzerinde vasiyetname veyahut ölüme bağlı tasarruf yaparak yasal mirasçılarının saklı paylarını almalarını engelleyecek şekilde istediği gibi devirler yapamaz.
Boşanan Eş Mirastan Pay Alabilir Mi?
Eş evlenme dolayısıyla mirasçıdır. Bir kimse karı-koca olduğu için birbirlerinin mirasçısı olurlar. Dolayısıyla eşlerden biri ölürse sağ kalan eş, ölen eşin yasal mirasçısıdır. Boşanma mirasçılık sıfatının kaybedilmesine sebep olur. Boşanma kararının mahkeme tarafından kesinleşmesiyle birlikte eş mirasçılık sıfatını kaybeder ve mirastan pay alamaz. Boşanma davası sırasında eşlerden biri ölürse; ölen eşin mirasçıları boşanma davasına devam ederek, sağ kalan eşin kusurunu ispat etmeleri halinde, eş mirastan pay alamaz.
Miras Hukukunda Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Miras bırakanın ölümüyle birlikte miras kendiliğinden mirasçılara geçer. Önce mirasçıların kimler olduğu tespit edilir. Miras bırakanın tüm malvarlığıyla birlikte borçlarında da sorumlu olurlar. Mirasçıların kimler olduğunun tespiti için veraset ilamı alınır.
● Veraset İlamı : Bu belge ile mirasçıların kimler olduğu ve pay oranları tespit edilir. Veraset ilamı, noterler ve sulh hukuk mahkemelerine giderek alınır.
● Mirasçılık belgesi alındıktan sonra terekenin yani miras bırakanın malvarlığı ne olduğuna bakılır. Miras bırakanın borçlarından dolayı terekenin borca batık olup olmadığının tespiti için “terekenin tespiti davası” açılır.
● Mirasçılar anlaşarak mirası kendi aralarında paylaşabilirler. Mirasçıların tümünün anlaşması halinde terekeyi elden paylaşabilirler. Veyahut paylaşma sözleşmesi yapabilirler.
● Miras paylaşımı sırasında mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması durumunda; “mirasın paylaştırılması davası, tenkis davası” veyahut diğer davaları açarak uyuşmazlığın giderilmesini mahkemelerden talep edebilirler.
● Mirasın Paylaştırılması Davası: Bu dava miras bırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinde açılır. Bu davada tereke durumu tespit edileceğinden dolayı terekenin tespiti davası açılmasına gerek yoktur. Mirasçıların mallar üzerindeki payları/hisseleri ne kadar olduğu belirlenir. İsteyen mirasçı bu davayı açarak diğer mirasçıları davalı gösterir. Mirasın ret süresi geçmesiyle birlikte miras paylaştırılması davası açılabilir. Ret süresi geçmeden dava açılırsa; dava açıldıktan sonra miras reddedilemez.
● Tenkis Davası: Saklı pay mirasçılarının kanundan doğan miras pay oranları vardır. Saklı payları zedelenerek mirastan pay almaları engellenen mirasçılar bu davayı açabilirler. Bu davayı sadece saklı pay mirasçıları açabilirler. Saklı pay mirasçıları, miras paylarına tecavüz edildiği anı öğrendiklerinden itibaren 1 yıl içerisinde bu davayı açmaları gerekir.
Mirasçılardan Biri İmza Vermezse Ne olur?
Mirasçılardan biri imza vermezse; mahkemeye başvurularak uyuşmazlık çözülmelidir. Mirasın açılmasıyla birlikte tüm hak ve borçlar açısından miras ortaklığı oluşur. Mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkmasıyla birlikte mirasçılardan biri imza vermezse veyahut mirasçıya ulaşılamıyorsa sulh hukuk mahkemesine başvurulmalıdır. Mirasın paylaşımı mahkeme tarafından sağlanır. Mahkeme, olanak dahilinde taşınmazların her birini, bir mirasçıya vererek paylaşım sağlar. Mirasçılardan biri imza vermezse, taşınmazların değerleri arasındaki fark belirlenir. Belirlenen değer farkı mirasçıların payları oranında kendilerine ödenir.
Mirasçı Kendi Payını Satabilir Mi?
Miras bırakan ölmeden önce yani açılmamış miras üzerinde; mirasçı olacak kişi kendi payını ancak miras bırakanın izni ile devredebilir. Aksi halde miras payının devri için yapılan sözleşme geçersiz olacaktır.
Miras bırakanın ölümüyle birlikte miras açılmış ve henüz mirasçılar arasında paylaşım yapılmamışsa; miras payı devredilebilir. Bu halde miras payını devralan kişi 3. kişi ise pay devri sözleşmesi noter huzurunda yapılmalıdır. Eğer miras payını devralan kişi mirasçılardan biri ise adi yazılı sözleşme ile devir gerçekleşebilir.
Mirasçılarlar Herhangi Biri Tek Başına Dava Açabilir Mi?
Mirasçılardan biri tek başına dava açabilir mi? çok sorulan sorulardandır. Mirasçı sıfatı bulunan herhangi bir mirasçı tek başına da dava açabilmektedir. Böyle bir durumda da tüm mirasçılar davalı olarak gösterilir. Mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması halinde veyahut saklı payı zedelenen mirasçı tek başına mahkemeye başvurarak uyuşmazlığın çözümlenmesini isteyebilir. Davayı açmak için diğer mirasçıların rızası aranmaz.
Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı Nasıl Olur?
10 Mayıs 2007 tarihi itibariyle Türk Medeni kanunun’daki yapılan değişikle birlikte kardeşler saklı pay mirasçısı olmaktan çıkarılmıştır. Miras bırakanın altsoyu olmaması halinde; anne ve babası da hayatta değilse, kardeşler mirasçı olur. Aslında anne ve babalarının miras hakkı kardeşlere intikal etmiştir. Tabi ki miras bırakan vasiyetname ya da miras sözleşmesi ile kardeşlerinin mirastan pay almalarını sağlayabilir.
Miras Paylaşımı Yasal Süresi Ne kadar?
Miras paylaşımının yasal süresi konusunda kesin bir süre verilmesi doğru değildir. Mirasçılara ulaşılması, saklı payı zedelenen mirasçıların tenkis davası açması, mirasçılar dışındaki 3. kişilerin mirasta hak sahibi olmaları veyahut mahkemelerin yoğunluğundan ötürü geç sonuç alınması ve benzeri sebeplerden dolayı süre verilmesi mümkün değildir. Tabi ki bu sürecin bir miras alanında uzmanlaşan bir avukat ile takip edilmesinde süre açısından olumlu bir etki sağlanacaktır.
Reddi Miras (Mirasın Reddi) Nedir ?
Yasal mirasçılar veyahut miras bırakan tarafından belirlenen atanmış mirasçıların kendilerine kalan mirası reddetme hakları vardır. Mirasçılar herhangi bir sebepten dolayı mirası istemeyecekleri gibi malvarlığındaki borçlardan dolayı da istemeyebilir. Çünkü miras, miras bırakanın ölümüyle birlikte tüm hak ve borçlarıyla beraber mirasçılara intikal eder. Mirası reddetmek isteyen mirasçılar, yazılı ya da sözlü olarak Sulh Hukuk Mahkemesine ret beyanı yapılmalıdır. Miras reddedildikten sonra bu beyanın iptali dava yoluyla ancak yanılma, aldatılma, korkutulma gibi sebepler dahilinde istenebilir.
Miras reddinin süresi: miras ölüm tarihi itibariyle açılır. Miras bırakanın ölüm tarihinden itibaren 3 aylık sürede miras reddedilebilir. Ancak kişi mirasçı olduğunu sonradan öğrenmişse bunu ispatıyla birlikte öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde reddedebilir.
Miras Avukatı
Miras avukatı; miras alanında uzmanlaşmış avukatlar olarak tanımlayabiliriz. Aslında avukatlık mesleğinde resmi olarak miras avukatı, ceza avukatı gibi böyle bir ayrım yoktur. Hukukun geniş bir yelpazesi vardır. Bu nedenle birçok konu hukukun alanına girmektedir. Avukatlarda hukukun bütün alanlarındaki uyuşmazlıkları çözebilecek şekilde eğitim almışlardır. Ancak bazı alanlarda uzmanlaşmış veya çalışmalar yapmış olmak, avukatları o konuda öne çıkarabilmektedir. Miras avukatları; miras bırakanın ölümüyle birlikte mirasın açılmasından ve hak sahiplerine mirasın intikal etmesine kadar bütün süreci takip ederler. Mirasçılar bazen miras bırakanın ölümünden önce yaptığı tasarruflar yüzünden yani mirastan pay almalarını engellemek için muvazaalı işlemler yapabilmektedir. Veyahut mirasın açılmasıyla beraber mirasçılar arasında uyuşmazlıklar çıkabilmektedir. Tüm bu süreçlerde dava sürelerini kaçırmamak ve hak kayıplarına uğramamak önem taşımaktadır. Bir avukatta müvekkilini yargılamanın her aşamasında yönlendiren ve onun lehine olacak işlemleri yapmakla yükümlüdür.
Miras Avukatının Ücreti Ne Kadardır ?
Miras davalarına bakacak olan miras avukatının vekalet ücreti, en alt sınır olarak Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl güncellenen 'Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi' uyarınca düzenlenmektedir. Davaya bakacak olan avukatın vekalet ücreti tarifede belirtilen ücretlerin altında olamaz. Buradaki belirlenecek olan ücretler her miras davası için aynı olmayacaktır. Davanın süresi , davaya konu miras mallarının niteliği ve davanın mahiyeti avukatlık ücretinde de değişkenlik yaratmaktadır.
