İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Çocuklara karşı suçlar, çocuğun fiziksel, duygusal ve zihinsel bütünlüğünü zedeleyen, gelişim hakkını ihlal eden eylemleri kapsar. Bu suçlar; istismar, ihmal, fiziksel ve psikolojik şiddet, cinsel saldırı, zorla çalıştırma, insan ticareti ve dijital ortamda işlenen suçlar gibi pek çok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Ulusal ve uluslararası hukukta çocukların korunmasına yönelik çeşitli düzenlemeler bulunsa da, bu suçların tespiti, bildirimi ve önlenmesi hâlâ önemli bir sorundur. Suçların sınıflandırılması ve doğru
tanımlanması, hem yasal süreçlerin hem de koruyucu önlemlerin etkinliği açısından büyük önem taşır.
Çocuk istismarı farklı biçimlerde gerçekleşebilir ve her biri çocuğun sağlığı, güvenliği ve gelişimi üzerinde kalıcı izler bırakabilir. Fiziksel istismar, çocuğa yönelik şiddet içeren davranışlarla ortaya çıkar ve yaralanmalara yol açar. Cinsel istismar, çocuğun rızası olmaksızın cinsel eylemlere maruz bırakılmasıdır ve ciddi travmalara neden olur. Duygusal istismar ise aşağılama, tehdit, sevgiden yoksun bırakma gibi çocuğun psikolojik bütünlüğünü zedeleyen davranışları kapsar. Bu istismar türlerinin her biri ayrı dinamikler içerir ve erken tespit edilmediğinde çocuk üzerinde derin etkiler bırakabilir.
İhmal, çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmaması durumudur ve fiziksel bakım eksikliğinden eğitime, sağlığa ya da duygusal desteğe kadar geniş bir alanı kapsar. Kötü muamele ise çocuğa yönelik bilinçli olarak zarar verici tutumları ifade eder; bağırmak, tehdit etmek, aşağılama ya da cezalandırma gibi davranışlar bu kapsamda değerlendirilir. İhmal ve kötü muamele her zaman fiziksel iz bırakmaz; ancak çocuğun gelişiminde derin ve uzun süreli etkiler yaratabilir. Bu iki kavram arasındaki sınır, davranışın kasıtlı olup olmaması, süregiden bir tutum haline gelmesi ve çocuğun bundan nasıl etkilendiği üzerinden belirlenir.
Türk Ceza Kanunu 2025 değişiklik ile birlikte bazı suçların cezaları artırıldı ve infaz sistemi daha sıkı hale getirildi. Özellikle kasten yaralama, tehdit ve trafik güvenliğini tehlikeye atma gibi suçlarda alt ve üst sınırlar yükseltildi. Bu değişikliklerle birlikte tekrar suç işleyen kişiler için koşullu salıverilme süreleri uzatıldı, yani cezanın daha büyük bir kısmı cezaevinde geçirilecek. Eskiden bazı kısa süreli cezalar doğrudan denetimli serbestlikle infaz edilebiliyordu; artık bu uygulamaya son verildi ve hükümlülerin cezaevine girerek belirli bir süreyi orada geçirmesi zorunlu hale geldi. Öte yandan kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engelli bireyler için evde infaz uygulaması genişletildi. Böylece hem cezaların caydırıcılığı artırıldı hem de özel durumlara sahip kişiler için daha insani koşullar sağlandı.
2025 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte, çocuklara karşı işlenen suçlarda ceza oranları önemli ölçüde artırıldı. Fiziksel, cinsel ve psikolojik istismar gibi suçlarda hem alt hem de üst sınırlar yükseltilerek bu eylemler karşısında daha sert bir hukuk yaklaşımı benimsendi. Özellikle cinsel istismar suçlarında failin cezasız kalmasının önüne geçmek ve mağdur çocuk hakları korunmasını sağlamak amacıyla infaz süresi uzatıldı, denetimli serbestlik imkânları sınırlandırıldı. Ayrıca tekrar eden suçlar için cezanın büyük bir kısmının cezaevinde geçirilmesi zorunlu hale getirildi. Bu değişikliklerle birlikte çocuklara yönelik suçlara karşı daha güçlü bir toplumsal ve yasal duruş sergilenmesi hedefleniyor.
Yeni cezai düzenlemeler kapsamında, özellikle toplumda endişe yaratan bazı davranışlar artık açık şekilde suç olarak tanımlandı ve bu eylemlere yönelik cezalar ağırlaştırıldı. Çocuklara yönelik dijital istismar, ısrarlı takip, sosyal medya üzerinden tehdit gibi daha önce net bir yasal karşılığı bulunmayan fiiller, ayrı suç başlıkları hâlinde düzenlenerek ceza kapsamına alındı. Ayrıca mevcut suç tiplerinde, örneğin cinsel istismar, kadına yönelik şiddet, organize suçlar ve kamu güvenliğini tehdit eden eylemlerde ceza sınırları yukarı çekildi. Bu yeni cezai düzenlemelerle hem mağdurun korunması hem de suçun tekrarlanmasının önlenmesi amaçlanıyor. Artık yalnızca suçun işlenmesi değil, aynı zamanda mağdur üzerinde bıraktığı etki de cezalandırmada belirleyici bir unsur hâline geliyor.
Çocukların ihmal ve istismardan korunması amacıyla hem ulusal hem uluslararası düzeyde çeşitli hukuki düzenlemeler mevcuttur. Türk Medeni Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve Çocuk Koruma Kanunu, çocukların haklarını güvence altına alırken; kolluk kuvvetleri, savcılıklar, aile mahkemeleri ve sosyal hizmet birimleri bu sürecin uygulanmasında aktif rol oynar. Ayrıca Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme gibi uluslararası sözleşmeler, çocukların yüksek yararını gözeten temel ilkelere dayanak
oluşturur. Bu mekanizmalar, çocukların fiziksel ve ruhsal bütünlüklerinin korunmasını sağlamakla birlikte, ihlal durumlarında müdahale ve yaptırım süreçlerini de düzenler.
Aile mahkemeleri, aile ilişkilerinden doğan hukuki uyuşmazlıkların çözümünde görevli ve yetkili özel mahkemelerdir. Türk yargı sisteminde bu mahkemeler; evlilik birliğinin kurulması ve sona erdirilmesi, velayet, nafaka, mal rejimi,soybağı, evlat edinme, koruyucu aile, vesayet ve aile içi şiddet gibi konularda karar verme yetkisine sahiptir. Aynı zamanda Çocuk Koruma Kanunu kapsamında, çocuğun korunması amacıyla alınacak tedbir kararları da aile mahkemeleri tarafından verilir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar, yalnızca cezai yaptırımlarla değil, önleyici ve koruyucu hukuki tedbirlerle de ele alınmalıdır. Bu kapsamda alınan koruyucu-önleyici tedbir kararları, çocukların fiziksel ve psikolojik bütünlüklerini güvence altına almak amacı taşır. Barınma, sağlık, eğitim ve danışmanlık gibi alanlarda çocuğun desteklenmesini sağlayan bu kararlar, risk altındaki çocukların suç mağduru olmadan önce korunmasına yöneliktir. Aile mahkemeleri ya da çocuk mahkemeleri tarafından verilen bu kararlar, çocuklara karşı işlenen suçların önlenmesinde kritik bir rol oynar.
Çocuklara karşı işlenen suçlarsöz konusu olduğunda, delil süreci büyük bir özen ve hassasiyet gerektirir. Çocuğun beyanı, çoğu durumda olayın aydınlatılmasında en önemli delil olabilir; ancak bu beyanların alınışı ve değerlendirilmesi özel usullere tabidir. Çocukların yeniden travmatize olmaması için ifade alma işlemleri, uzman eşliğinde ve çocuğun psikolojik durumu gözetilerek gerçekleştirilir. Adli görüşme odaları (AGO) gibi özel ortamlarda yapılan bu işlemler, hem delil güvenliğini sağlamak hem de çocuğun üstün yararını korumak amacıyla uygulanır. Mahkemeler, çocuğun yaşı, gelişim düzeyi ve anlatım biçimini dikkate alarak beyanların doğruluğunu değerlendirir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar kapsamında, mağdur çocukların ifadesinin tek seferde, güvenli ve travma yaratmayacak bir ortamda alınması büyük önem taşır. Bu amaçla kurulan Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM), multidisipliner bir yaklaşımla sağlık, adli ve psikososyal hizmetleri tek çatı altında sunar. ÇİM merkezinde ifade alma süreci, alanında uzman psikolog, sosyal hizmet uzmanı, doktor ve kolluk görevlilerinin koordinasyonuyla yürütülür. Bu sayede çocuk, defalarca farklı birime ifade vermek zorunda kalmadan, tek görüşmede beyanını aktarır. Hem çocuğun ruhsal bütünlüğü korunur hem de hukuki sürecin sağlıklı işlemesi sağlanır.
Çocuklara karşı işlenen suçlar söz konusu olduğunda, çocuğun ifadesi hem delil niteliği taşır hem de hassas bir şekilde ele alınmalıdır. Bu nedenle ifade sürecinin, çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve psikolojik durumuna uygun şekilde yürütülmesi esastır. Uzman eşliğinde ifade alınması, çocuğun travmatize olmasını önlemek ve doğru, güvenilir beyan alınmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Psikolog, pedagog veya sosyal hizmet uzmanı eşliğinde yapılan görüşmeler, adli sürecin sağlıklı işlemesine katkı sunarken çocuğun ruhsal bütünlüğünün korunmasına da olanak tanır. Bu yöntem, özellikle ÇİM merkezlerinde veya adli görüşme odalarında tercih edilir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar tespit edildiğinde, ceza soruşturması kapsamında ilk adım faile ulaşmak ve delilleri toplamak olur. Kolluk kuvvetleri ve savcılık, çocuğun beyanı, adli raporlar, tanık ifadeleri ve diğer deliller ışığında şüpheliyi tespit eder. Failin yakalanmasının ardından gözaltı ve failin tutuklanması tedbirleri değerlendirilebilir. Soruşturma tamamlandığında iddianame düzenlenir ve dava açılır. Yargılama sürecinde, mağdur çocuğun korunmasına yönelik özel usuller uygulanır.
Çocuklara karşı işlenen suçlar kapsamında şüpheli hakkında, suçun niteliğine ve delil durumuna göre tutuklama kararı verilebileceği gibi, daha hafif koruma önlemleri olan adli kontrol ve tedbirler de uygulanabilir. Adli kontrol ve tedbirler; şüphelinin yurtdışına çıkış yasağı, belirli yerlere gitmeme, mağdurla iletişim kurmama gibi yükümlülükleri içerebilir. Bu sayede hem mağdurun korunması hem de yargı sürecinin güvenli şekilde yürütülmesi amaçlanır. Suçun faili bir çocuk olduğunda ise cezai
sorumluluk yaşı dikkate alınır. 12 yaşından küçük çocuklar ceza ehliyetine sahip olmazken, 12-15 yaş grubunda algılama ve irade yetisi değerlendirilmeye alınır. 15 yaşını dolduran çocuklar ise genel cezai sorumluluğa tabidir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar bir kamu görevlisi tarafından işlendiğinde, suçun niteliği daha ağır değerlendirilir ve ceza hukukunda faile yönelik özel hükümler devreye girer. Görevi sırasında veya görevini kötüye kullanarak çocuklara zarar veren kamu görevlileri hakkında cezai sorumluluğun yanı sıra idari soruşturma süreçleri de başlatılır. Türk Ceza Kanunu, kamu görevinin sağladığı nüfuzun kötüye kullanılması hâlinde verilecek cezalarda artırıma gidilmesini öngörür. Özellikle kolluk kuvvetleri, öğretmenler, sağlık personeli veya bakım kuruluşlarında çalışan görevliler açısından bu tür eylemler, hem görev suçu hem de çocuk haklarının ihlali anlamına gelir. Bu durum, cezaların ağırlaştırılması ve kamu görevinden çıkarma gibi disiplin yaptırımlarını da beraberinde getirebilir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar sonrasında, mağdur çocukların yalnızca fiziksel değil, psikolojik olarak da korunması esastır. Bu kapsamda çocukların ruhsal iyilik hâllerinin sağlanması ve travmanın etkilerinin azaltılması amacıyla psikolojik destek alma hakları bulunmaktadır. Çocuk Koruma Kanunu ve ilgili mevzuat gereğince, devlet destekli psikolojik danışmanlık ve rehabilitasyon hizmetleri ücretsiz olarak sunulur.
Çocuklara karşı işlenen suçlar sonrasında, yalnızca adli süreçlerin işletilmesi yeterli değildir; mağdur çocuğun bedensel, ruhsal ve sosyal iyilik hâlinin yeniden sağlanması amacıyla rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetleri sunulması gerekir. Bu hizmetler, travmanın etkilerini azaltmak, çocuğun güven duygusunu yeniden inşa etmek ve sağlıklı bir gelişim sürecine devam etmesini sağlamak için planlanır. Sosyal hizmet uzmanları, psikologlar ve pedagoglar eşliğinde yürütülen bireysel ya da aile odaklı destek
süreçleri; devlet kurumları, yerel yönetimler ve bazı sivil toplum kuruluşları tarafından ücretsiz olarak sağlanabilir.
Çocuklara karşı işlenen suçlar durumunda, ailenin bilinçli ve haklarını bilen bir tutum sergilemesi hem çocuğun korunması hem de adli sürecin sağlıklı işlemesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle aile bireylerine yönelik hukuki bilgilendirme yapılması, sürece aktif ve doğru şekilde katılmalarını sağlar. Aileye; suç duyurusunda bulunma hakkı, delil toplama süreci, ifade verme, koruma tedbirleri talep etme, psikolojik destek alma ve yasal temsil yetkileri hakkında bilgi verilir. Bu bilgilendirme; kolluk kuvvetleri, savcılık, baro tarafından görevlendirilen avukatlar veya sosyal hizmet birimleri aracılığıyla sağlanabilir. Aile ne kadar erken bilgilendirilirse, çocuğun yüksek yararı o ölçüde güvence altına alınmış olur.