İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Yapay zekâ destekli içerik üretimi, metin, görsel, video, ses ve veri temelli diğer materyallerin, insan müdahalesi olmadan veya sınırlı müdahale ile, yapay zekâ sistemleri aracılığıyla oluşturulması sürecidir. Bu üretim biçimi; dijital pazarlamadan haber yazımına, grafik tasarımdan senaryo oluşturulmasına kadar çok geniş bir alana yayılmış durumdadır.
İçeriğin doğrudan bir yapay zekâ aracı tarafından oluşturulması, klasik içerik üretim süreçlerinden farklı olarak yeni hukuki soruları da beraberinde getirir. Bu noktada yapay zekâ içerik hukuku, hem içeriğin fikrî mülkiyet haklarını hem de içeriğin doğruluğu, güvenilirliği ve sorumluluğu gibi etik ve hukuki meseleleri kapsayan yeni bir alan olarak önem kazanır.
AI içerik üretim süreçleri, yapay zekâ algoritmalarının veri analizi, öğrenme ve yaratıcılık fonksiyonları kullanılarak özgün metin, görsel, video ve diğer dijital içeriklerin oluşturulmasını ifade eder. Bu süreçlerde, yapay zekâ sistemleri büyük miktarda veri ile beslenir, örüntüleri tanır ve yeni içerikler üretir.
Ancak, bu süreçlerde ortaya çıkan içeriklerle ilgili olarak önemli bir hukuki mesele ortaya çıkar: AI telif hakkı sorunu. Yapay zekâ tarafından üretilen eserlerin kime ait olduğu, bu eserlerin telif hakkının nasıl korunacağı ve AI’nin kullandığı kaynak verilerin hak sahiplerinin izinlerinin nasıl alınacağı gibi konular günümüzde hukuki boşluklar ve tartışmalar yaratmaktadır.
AI telif hakkı sorunu, özellikle yapay zekânın insan müdahalesi olmadan içerik üretmesi durumunda ortaya çıkar. Bazı hukuk sistemleri, telif hakkı korumasının insan yaratıcılığına dayandığını savunurken, yapay zekânın ürettiği içeriklerin tescili ve korunması konusunda henüz kesin ve yaygın kabul gören bir yaklaşım bulunmamaktadır.
Otomatik sistemlerle, yani yapay zekâ ve benzeri teknolojilerle üretilen içeriklerin yasal durumu, günümüzde hızla gelişen teknoloji karşısında hukuk sistemlerinin yeni düzenlemeler yapmasını gerektiren karmaşık bir alandır. Temel olarak, bu içeriklerin yasal olup olmadığı; içeriğin üretim süreci, kullanılan veriler, içerikte yer alan unsurlar ve ilgili mevzuata bağlı olarak değerlendirilir.
2025 yılında yapay zekâ teknolojileri, hayatın pek çok alanında daha da derinleşmiş ve yaygınlaşmış durumda olacak. Bu gelişme, hukukun da yapay zekâ ile olan ilişkisini yeniden şekillendirecek ve yeni hukuki sorunların doğmasına zemin hazırlayacaktır.
Yapay zekâ sistemlerinin karar alma süreçlerinde daha fazla rol alması, hukuk alanında sorumluluk, denetim ve etik kuralların yeniden tanımlanmasını gerektirecektir. Özellikle otomatik karar verme mekanizmalarının hukuki bağlayıcılığı, şeffaflığı ve hesap verebilirliği konuları öncelikli gündem maddeleri olacaktır.
Ayrıca, yapay zekânın ürettiği içeriklere ilişkin fikri mülkiyet hakları, veri koruma ve kişisel verilerin gizliliği gibi konular da 2025 yılında hukuk sistemlerinin odak noktalarından biri olmaya devam edecektir. “Yapay zekâ içerik hukuku” alanında yapılacak düzenlemelerle, bu teknolojilerin hem yaratıcı hem de koruyucu yönleri dengelenecektir.
Türkiye’de yapay zekâ teknolojilerinin gelişimi ve yaygınlaşması, hukuki düzenlemelerde de önemli değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Son yıllarda, yapay zekâ ile ilgili çeşitli kanunlar, yönetmelikler ve strateji belgeleri hazırlanarak mevzuat altyapısı güçlendirilmiştir.
Özellikle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) çerçevesinde, yapay zekâ sistemlerinde kullanılan kişisel verilerin işlenmesine ilişkin kurallar netleştirilmiş ve kullanıcıların hakları güvence altına alınmıştır. Bu bağlamda, yapay zekâ uygulamalarında veri güvenliği ve gizliliğin korunması öncelikli bir konu haline gelmiştir.
Avrupa Birliği, yapay zekâ düzenlemelerinde insan hakları ve etik ilkelere öncelik vererek Yapay Zekâ Yasası (AI Act) gibi kapsamlı ve risk temelli bir yaklaşım benimserken; ABD, daha esnek, sektörel ve yenilik odaklı bir düzenleme modeli tercih etmektedir. AB veri gizliliğinde GDPR gibi güçlü yasal çerçevelerle dikkat çekerken, ABD’de federal düzeyde tek bir AI yasası bulunmamaktadır. Türkiye ise bu iki model arasında denge kurmaya çalışarak, hem teknolojik gelişimi destekleyen hem de kullanıcı haklarını gözeten bir mevzuat yapısı oluşturmaya yönelmektedir.
Yapay zekâ ile üretilen içeriklerin yaygınlaştığı dijital ortamda, 2025 dijital içerik sorumluluğu konusu giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bu içeriklerden doğan hukuki sorumluluğun kime ait olduğu; içeriğin nasıl, kim tarafından ve hangi sistem aracılığıyla üretildiğine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Yapay zekâ sadece bir araç olduğundan, doğrudan yazılımın kendisine sorumluluk yüklenemez. Ancak yazılımı geliştiren kişi veya şirket, sistemin hatalı sonuçlar üretmesini öngörebilir durumda ise, belli koşullarda sorumluluk altına girebilir. İçeriği fiilen oluşturan ya da yayan kullanıcı ise, içerik hukuka aykırıysa doğrudan sorumlu hale gelir. Öte yandan, içerik barındıran veya paylaşan platformlar, denetim ve müdahale yükümlülüklerini yerine getirmemeleri hâlinde dolaylı sorumlulukla karşılaşabilir.
Sonuç olarak, 2025 dijital içerik sorumluluğu, sadece tek bir tarafa yüklenebilecek statik bir sorumluluk değil; platform, kullanıcı ve yazılım geliştiricisi arasında olaya göre dağılan, çok katmanlı bir hukuki meseledir.
Telif hakkı, bir eseri meydana getiren kişinin bu eser üzerindeki mali ve manevi haklarını koruyan hukuki bir kavramdır. Türk hukukunda bu kişiye müellif denir. Müellif, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre eseri “meydana getiren gerçek kişi” olarak tanımlanır. Bu tanım, yaratıcı sürecin insan merkezli olduğunu açıkça ortaya koyar.
Yapay zekâ ile üretilen içerikler bağlamında bu tanım ciddi tartışmalara yol açmaktadır. Çünkü AI sistemleri tarafından oluşturulan metin, görsel veya diğer içeriklerde bir insan yaratıcılığı sınırlı ya da hiç olmayabilir. Bu durumda, yapay zekâ tarafından üretilen içeriğin müellifi kimdir? Ve bu içerik telif hakkı korumasına tabi midir?
Mevcut mevzuata göre, yapay zekâ kendi başına müellif sayılamaz; dolayısıyla doğrudan telif hakkı sahibi olması mümkün değildir. Ancak içerik üretim sürecine anlamlı şekilde katkıda bulunan kişi (örneğin komutları oluşturan kullanıcı veya yazılımı tasarlayan geliştirici), bazı durumlarda eser sahibi olarak değerlendirilebilir. Aksi takdirde, telif hakkı koruması dışı kalan içeriklerin izinsiz kullanımı da ihlal olarak kabul edilmez.
Yine de, yapay zekâ destekli içeriklerin başka eserlerden kopyalama veya türetme yoluyla oluşturulması durumunda, telif hakkı ihlalleri gündeme gelebilir. Kullanılan kaynakların izinsiz kullanılması, hem müellifin haklarını zedeler hem de sorumluluk doğurur.
Yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, suç alanında da yeni yöntemler ortaya çıkmıştır. Özellikle yapay zekâ ile sahte içerik üretimi, dezenformasyon, dolandırıcılık ve kimlik hırsızlığı gibi suçların dijital ortamda yayılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu tür içerikler, gerçekçi görünümleriyle mağdurların yanıltılmasına ve kamu düzeninin bozulmasına yol açabilir.
Yapay zekâ destekli suçlarda, dijital izler suçun kaynağını ve sorumlularını belirlemede önemli rol oynar. Ancak yapay zekânın karmaşık algoritmaları ve otomatik üretim süreçleri, izlerin tespitini zorlaştırabilir. Bu durum, hukuki süreçlerde delil toplama, suçun tespiti ve faillerin sorumluluğunun belirlenmesi açısından yeni zorluklar yaratır.
Yapay zekâ destekli içerik üretimi hız ve çeşitlilik açısından büyük avantajlar sunarken, aynı zamanda önemli etik ve hukuki sorunları da beraberinde getirir. Bu noktada, AI içerik etik ilkeleri ön plana çıkar. Bu ilkeler, içeriklerin doğruluğu, tarafsızlığı, şeffaflığı ve zararlı etkilerinin önlenmesi gibi temel etik standartları belirler.
Hukuki açıdan ise, AI içeriklerinin mülkiyeti ve sorumluluğu konusundaki belirsizlikler hala çözüm beklemektedir. Kimin hangi durumlarda sorumlu olduğu, içeriklerin telif hakkı kapsamında nasıl değerlendirileceği ve veri koruma yasalarına uyum gibi meseleler tartışılmaktadır.
AI içerik etik ilkeleri ve hukuki düzenlemeler, yapay zekâ ile içerik üretenlerin ve kullananların bilinçli, sorumlu ve güvenli hareket etmelerini sağlayarak dijital dünyada adil ve güvenilir bir ortamın oluşmasına katkı sağlar.
Yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte sahte içeriklerin, özellikle deepfake videoların üretimi yaygınlaşmıştır. Bu içerikler, gerçekçi görünmelerine rağmen manipüle edilmiş ve yanıltıcıdır. Yanlış yönlendirme amacıyla kullanıldığında, toplumsal güveni zedeleyerek kişilik hakları ve kamu düzeni üzerinde ciddi tehditler oluşturur.
Bu tür olumsuz etkiler karşısında, deepfake hukuki yaptırımı önem kazanmıştır. Kişilik haklarının ihlali, özel hayatın gizliliğinin ihlali, iftira ve benzeri suçlar kapsamında deepfake içeriklerin üretilmesi ve yayılması hukuki yaptırımlara tabidir. Bu yaptırımlar, mağdurların haklarının korunması ve benzer ihlallerin önlenmesi için caydırıcı rol oynar.
Yapay zekâ tarafından üretilen içeriklerin hukuki olarak korunması ve olası ihlallere karşı korunma yolları, günümüz dijital dünyasında giderek önem kazanmaktadır. Öncelikle, bu içeriklerin telif hakkı, kişilik hakları ve veri gizliliği gibi temel hukuki çerçeveler kapsamında değerlendirilmesi gerekir.
Hukuki koruma yolları arasında, ihlal tespiti ve delil toplama, ihtiyati tedbir talepleri, maddi ve manevi tazminat davaları ile içeriklerin kaldırılması ve erişimin engellenmesi yer alır. Ayrıca, yapay zekâ içeriklerinin kaynağının ve üretim sürecinin şeffaf olması, hukuki sorumlulukların belirlenmesini kolaylaştırır.
Mevcut mevzuatlar ve yeni düzenlemeler, yapay zekâ ile üretilen içeriklerin korunması için önemli bir altyapı sağlarken, teknolojinin hızlı gelişimi nedeniyle hukuki boşlukların da dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, hem içerik üreticilerinin hem de hak sahiplerinin haklarını koruyabilmesi için hukuki danışmanlık ve bilinçlendirme çalışmalarının artırılması önem taşır.
Yapay zekâ ile üretilen içeriklerin kişilik haklarını ihlal etmesi, telif hakkı çiğnemesi veya kamu düzenini bozacak nitelikte olması halinde, mağdurların hukuki yollara başvurma hakkı doğar. Bu kapsamda en sık başvurulan yöntemlerden biri, "yapay zekâ içerik kaldırma" talepleridir. Bu talepler, içeriğin yayımlandığı platforma, ilgili idari kurumlara veya doğrudan mahkemeye iletilerek uygulanabilir.
İçeriğin kaldırılmasına ek olarak, hak sahibi kişiler veya kurumlar, uğradıkları maddi ve manevi zararlara karşılık olarak tazminat talebinde de bulunabilir. Tazminat davaları; içerikten doğan gelir kaybı, itibar zedelenmesi, kişisel verilerin izinsiz kullanımı gibi birçok farklı başlığa dayanabilir.
Bu süreçlerde, içeriğin kim tarafından üretildiği, hangi veriyle oluşturulduğu ve hangi platformda yayımlandığı gibi unsurlar delil niteliği taşır. Yapay zekâ destekli içeriklerde bu izlerin tespiti zor olsa da, adli bilişim araçları ve uzman incelemeleriyle süreç desteklenebilir.
Yapay zekâ ile üretilen içeriklerden kaynaklanan hukuki ihtilaflarda başvurulabilecek çeşitli resmi yollar bulunmaktadır. Türkiye’de bu alandaki ilk başvuru mercilerinden biri, dijital içerik ve internet ortamındaki denetim yetkisine sahip olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’dır. Özellikle içerik kaldırma, erişimin engellenmesi ve veri güvenliği gibi durumlarda, BTK yapay zekâ denetimi kapsamında inceleme yapabilir ve gerekli idari işlemleri başlatabilir.
Bunun yanında, kişilik hakları ihlali, telif hakkı sorunları veya zararların giderilmesi talepleri için mahkemelere başvuru yolu açıktır. Sulh ceza hâkimlikleri, fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleri ya da tüketici mahkemeleri, ilgili davanın niteliğine göre yetkili olabilir.
Uluslararası ölçekte ise, özellikle içerik yurtdışı kaynaklı platformlardan yayılmışsa; Avrupa Konseyi, Birleşmiş Milletler uzman grupları veya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi kurumlar nezdinde de başvuru ve izleme mekanizmaları işletilebilir. Uluslararası veri aktarımı ve çok uluslu platformlar söz konusu olduğunda, uluslararası iş birliği ve uyum da büyük önem taşımaktadır.
Yapay zekâ teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte, hukukun bu alana uyum sağlaması kaçınılmaz hale gelmiştir. Gelecekte, yapay zekâ içeriklerinin müellifliği, sorumluluğu ve etik sınırları net şekilde tanımlanmalıdır. "Yapay zekâ ile üretilmiştir" gibi etiketlemeler zorunlu hâle gelerek şeffaflık artırılabilir. Ayrıca, uluslararası düzeyde ortak hukuki standartlar geliştirilerek, hem kullanıcı hakları korunmalı hem de teknolojik ilerleme desteklenmelidir.
Yapay zekâ ile üretilen içeriklerin, kullanıcıyı yanıltmaması ve dijital ortamda şeffaflığın sağlanması amacıyla etiketlenmesi yönünde dünya genelinde artan bir eğilim vardır. Özellikle görsel, metin veya video gibi içeriklerin “AI tarafından üretilmiştir” şeklinde açıkça belirtilmesi, hem kamu güvenliği hem de hukuki sorumluluk açısından önemlidir. Etiketleme zorunluluğu, sahte içeriklerle mücadelede etkili bir araç olurken, kullanıcıların da içeriğin kaynağını doğru şekilde değerlendirmesine imkân tanır.
Yapay zekâ ile içerik üreten profesyonellerin görev ve sınırlarının netleştirilmesi, dijital güvenlik açısından büyük önem taşır. Bu bağlamda, içerik sağlayan dijital servislerde platform sorumluluğu da açık şekilde tanımlanmalıdır. Sahte, zararlı veya hukuka aykırı içeriklerin önlenmesi için platformların denetim mekanizmalarını devreye alması, sadece etik bir yükümlülük değil, aynı zamanda hukuki bir gerekliliktir. Ayrıca sektörel düzeyde meslek standartları belirlenmeli ve bağımsız denetim yapıları kurulmalıdır.