İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Adli para cezası, kanunda düzenlenen, suç karşılığında uygulanan yaptırımlardan biridir. Bir suç işlediğinin tespit edilmesi halinde kişiye hapis cezası veya adli para cezası verilebilir. Bu nedenle adli para cezasına yalnızca mahkemeler tarafından hükmedilebilir.
Türk Ceza Kanunu’nda 4 farklı adli para cezası düzenlenmiştir. Bunlar;
Kanun’da suçun yaptırımı olarak doğrudan adli para cezasının düzenlendiği hallerde, verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi değil, hâkimin direkt olarak adli para cezasına hükmetmesi söz konusu olmaktadır.
Kanun’da herhangi bir suçun yaptırımı olarak hapis cezası veya adli para cezası düzenlenmiş olabilir. Bu durumda hâkim bunlardan yalnız birini uygulayarak adli para cezasına hükmedebilir.
Kasten işlenen suçlarda 1 yıl ve altında hapis cezası verilmesi halinde hapis cezasının adli para cezasına çevrilebilmesi mümkündür. Taksirle işlenen suçlarda ise ceza miktarına bakılmaksızın tüm hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
Kanun’da bazı suçlar açısından hem hapis hem de adli para cezasına hükmedilmesi düzenlenmiştir. Bu durumda hem hapis hem de adli para cezasına aynı anda hükmedilir.
Adli para cezasının infazı ve hapis cezasının infazı, ceza hukukunda verilen hükmün kesinleşmesi ile söz konusu olan hususlardır.
Türk Ceza Kanunu’nda görüleceği üzere suçta iki yaptırım vardır: hapis cezası ve adli para cezası. Mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezası devlet hazinesine aktarılır.
Adli para cezasına sadece mahkemeler karar verirken, diğer devlet kurumları idari para cezası verebilmektedir ancak adli para cezasının ödenmemesi suç teşkil etmektedir, hapis cezasına dönüşür. İdari para cezalarının ödenmemesi ise suç teşkil etmemektedir.
Hapis cezasının paraya çevrilmesi ile bu konudaki ilam ilgili mahkeme tarafından Cumhuriyet Başsavcılığı’na verilmektedir. Cumhuriyet Savcısı da otuz gün içinde adli para cezasının ödenmesi için hükümlüye bir ödeme emri tebliğ etmektedir. Hapis cezasının paraya çevrilmesi ile ödenmesi gereken adli para cezası ödenmediği takdirde de hapis cezasına çevrilebilmektedir. Tekrardan hapis cezasına çevrilmesi söz konusu olan para cezasının da yeniden adli para cezasına çevrilmesi ile ilgili bir işlem yapılmamaktadır.
Ancak hükümlünün 18 yaşının altında olması ve hapis cezasının paraya çevrilmesi söz konusu olup da adli para cezasının ödenmemesi halinde ise ceza yeniden hapse çevrilmemektedir. Hapis cezasının paraya çevrilmesi ile söz konusu olan adli para cezası, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilebilmektedir.
Ayrıca hapis cezasının paraya çevrilmesi ile ilgili işlemler neticesinde çevrilen adli para cezası hakkında kanunda yer alan ertelemeye ilişkin hükümler uygulanmamaktadır. Ayrıca mahkemenin karar esnasında hükmünü vermesi ve daha sonrasında da verilen hapis cezasının paraya çevrilmesi söz konusu olduğundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması yönünde bir karar da verilememektedir.
Adli para cezası da belli suçlar karşısında uygulanan ceza olduğundan adli sicile işlemektedir. Seçenek yaptırım olarak bile verilmiş olsa dahi adli sicil kaydı sicile kaydedilmektedir.
Adli para cezası kararı verilmesinin ardından kararın kesinleşmesi ile birlikte kararı veren mahkeme, Cumhuriyet İnfaz Savcılığına yazarak kararın infazını ister.
Cumhuriyet İnfaz Savcılığı, mahkemenin yazısının ardından “adli para cezası ödeme emri” düzenleyerek hükmedilen adli para cezasının ödenmesi için kişiye ödeme emri gönderir.
Ödeme emri ile birlikte, adliyede bulunan Cumhuriyet İnfaz Savcılığına başvurulması ve Savcılıktan Vergi Dairesine hitaben yazı alınması gereklidir. Yazının alınması ile birlikte Vergi Dairesine ödeme yapılarak ödeme dekontu Cumhuriyet İnfaz Savcılığına teslim edilmelidir.
Adli para cezasının, ödeme emrinin kişiye tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ödenmesi gerekmektedir.
Cezanın ertelenmesi yalnızca hapis cezaları açısından düzenlenmiş bir kurum olduğundan adli para cezasının ertelenebilmesi mümkün değildir. Hükmedilen hapis cezasının adli para cezasına çevrildiği hallerde dahi, adli para cezası ertelenemez.
Adli para cezası sonrasında düzenlenen ödeme emrinin tebliğ edilmesinden itibaren 1 ay içerisinde adli para cezası ödenmez ve ödeme emrinde belirtilen kamuya yararlı işte çalışma tedbiri süresi içinde kabul edilmezse; Cumhuriyet Savcısının kararı ile verilen para cezasının ödenmeyen kısmı hapis cezasına çevrilir.
Kişi, adli para cezasını ödememesi nedeniyle hapis cezasına çarptırılır ise cezaevindeyken veya dışardayken mahkûm olduğu para cezasını ödeyerek hapis cezasından kurtulabilir.
Adli para cezası, mahkemeler tarafından verilen mahkûmiyet kararı olduğu için, hapis cezası gibi istinaf yoluna başvurulabilmesi mümkündür.
Adli para cezasına yönelik istinaf mahkemesine başvurulduktan sonra temyiz yoluna başvurulabilmesi mümkün değildir. İstinaf mahkemesinin verdiği karar kesindir.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2021/14639 E. 2021/6920 K.
7035 sayılı Kanun ile değişik 5271 sayılı CMK’nin 291. maddesinin 1. fıkrasının Bölge Adliye Mahkemelerinden verilen kararlara ilişkin temyiz süresini düzenlediği, daha önce Yargıtay incelemesinden geçen dosyalara ilişkin temyiz süresinin CMUK’nin 310. maddesine göre 1 hafta olduğu, ancak verilen hükümde temyiz süresi 15 gün olarak gösterilmek suretiyle sanığın yanıltıldığı anlaşıldığından, temyiz dilekçesinin süresinde olduğu kabul edilerek ve sanığın üzerine atılı dolandırıcılık suçunun 6763 sayılı Kanun’un 34. maddesi ile değişik 5271 sayılı CMK’nın 253. ve 254. maddeleri gereğince uzlaşma kapsamında olması nedeniyle, dosyanın uzlaştırma bürosuna tevdi edildiği ancak uzlaşmanın sağlanamadığı belirlenerek yapılan incelemede;
Bozmaya uyularak yapılan yargılamaya, toplanıp gerekçeli kararda gösterilerek tartışılan delillere, Mahkemenin oluşa uygun şekilde oluşan inanç ve takdirine, incelenen dosya içeriğine göre, sanığın diğer temyiz nedenleri yerinde görülmemiştir, ancak;
1-) Sanık hakkında hükmolunan hapis cezası alt sınırdan tayin olunduğu halde yasal ve yeterli gerekçe gösterilmeden aynı gerekçeyle adli para cezasına esas alınması gereken tam gün sayısının alt sınırdan uzaklaşılarak tayini suretiyle çelişkiye düşülmesi,
2-) Sanık hakkında hükmolunan adli para cezasının ödenmemesi halinde uygulanacak olan 5275 sayılı Kanun’un 106/3. maddesinde, 28.06.2014 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 6545 sayılı Kanun’un 81. maddesiyle yapılan değişiklik gözetilmeden, ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrilmesine karar verilmesi,
3-) 07.12.2011 olan suç tarihinin gerekçeli karar başlığında 2011 şeklinde yazılması, yasaya aykırı, sanığın temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görüldüğünden, 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nin 321. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, ancak yeniden yargılama yapılmasını gerektirmeyen bu hususun aynı Kanun’un 322. maddesi uyarınca düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, hüküm fıkrasının adli para cezasına ilişkin kısmından “60 gün”, “50 gün”, “1.000 TL” ibarelerinin çıkarılarak yerlerine sırasıyla “5 gün”, “4 gün” ve “80 TL” ibarelerinin eklenmesi, hüküm fıkrasında yer alan “Sanığa para cezasını süresi içerisinde ödememesi halinde hapse çevrileceği hususunun ihtarına (ihtara yapılamadı),” ibaresinin çıkarılarak, yerine “ödenmeyen adli para cezasının 5275 sayılı Kanun’un 6545 sayılı Kanun’la değişik 106/3. maddesi gereğince infazına” ibaresinin yazılması, gerekçeli karar başlığının suç tarihi kısmında yer alan 2011 ibaresi çıkarılarak yerine 07.12.2011 yazılması suretiyle, diğer yönleri usul ve yasaya uygun bulunan hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA, 21.09.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.