İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Elektronik duruşma sistemi, yargılamanın taraflarının ve yargı mensuplarının fiziki olarak mahkeme salonunda bulunmaksızın, uzaktan bağlantı yoluyla duruşmaya katılabildiği dijital bir yargılama yöntemidir. Bu sistem sayesinde avukatlar, davacılar, davalılar ve tanıklar, bulundukları yerden video konferans yöntemiyle duruşmalara katılım sağlayabilirler.
Temel amacı, yargılamanın daha hızlı, erişilebilir ve etkili bir şekilde yürütülmesini sağlamaktır. Özellikle coğrafi engeller, sağlık nedenleri veya zaman kısıtları gibi durumlarda, tarafların hak kaybı yaşamadan yargılamaya dahil olabilmesini mümkün kılar. Elektronik duruşmalar aynı zamanda yargı sisteminde dijitalleşmeyi teşvik ederek, iş yükünü azaltmayı ve verimliliği artırmayı hedefler.
Elektronik duruşmalar, UYAP ve SEGBİS sistemleri aracılığıyla yürütülür.
UYAP, dava dosyalarının dijital ortamda yönetildiği yargı bilişim sistemidir. Elektronik duruşma talepleri ve işlemleri bu sistem üzerinden yapılır.
SEGBİS ise tarafların bulundukları yerden güvenli şekilde sesli ve görüntülü bağlanmasını sağlar. Özellikle tutuklu sanıklar veya uzakta bulunan kişilerin duruşmaya katılımında kullanılır.
Bu iki sistem birlikte, duruşmaların hızlı, güvenli ve etkin şekilde gerçekleşmesini sağlar.
Elektronik duruşmalar, fiziksel duruşmalara alternatif olarak geliştirilen modern bir yargılama yöntemidir. Taraflar, UYAP üzerinden duruşma talebinde bulunarak, mahkeme salonuna gitmeden çevrim içi katılım sağlayabilirler.
Bu dijital uygulama, hem zamandan tasarruf sağlar hem de özellikle uzakta bulunan taraflar için erişilebilirliği artırır.
Adil yargılanma ve e-duruşma kavramları birlikte ele alındığında, teknolojik imkânlarla desteklenen bu sistemin, adaletin hızlı ve eşit şekilde sağlanmasına katkıda bulunduğu görülmektedir.
E-duruşma 2025 değişiklikleri, sistemin daha erişilebilir, hızlı ve kullanıcı odaklı hale gelmesini sağlamıştır. UYAP üzerinden duruşma talep etme süreçleri sadeleştirilmiş, duruşma takvimi ve bildirimler mobil cihazlardan da kolayca takip edilebilir hâle getirilmiştir. Ayrıca, adil yargılanma ve e-duruşma ilkeleri doğrultusunda tarafların sesli ve görüntülü katılım hakları güçlendirilmiş, teknik aksaklıklara karşı önlemler artırılmıştır. Bu değişikliklerle birlikte, dijital yargılamada hem taraf memnuniyeti hem de sistem verimliliği önemli ölçüde artmıştır.
E-duruşmalarda görüntü kalitesi ve ses aktarımı, teknolojik yeniliklerle önemli ölçüde geliştirilmiştir. Yüksek çözünürlüklü kameralar ve gelişmiş ses sistemleri sayesinde, duruşmalarda daha net ve kesintisiz iletişim sağlanmaktadır. Ayrıca, bağlantısorunlarını en aza indirmek için altyapı güçlendirilmiş, böylece duruşmaların akışı daha sorunsuz hale getirilmiştir.
Duruşma günü planlamasında otomasyon sistemleri, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve süreci hızlandırmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu sistemler, duruşma tarihlerini otomatik olarak düzenler, taraflara bildirim gönderir ve olası çakışmaları önler. Sonuç olarak, daha düzenli ve etkin bir duruşma takvimi oluşturulmasına katkı sağlar.
Elektronik duruşmalara, dava tarafları, avukatlar, hâkimler ve tanıklar katılabilir. Ayrıca, özellikle tutuklu sanıkların duruşmaya katılımı için SEGBİS katılım şartları yerine getirildiğinde, sanıklar uzaktan duruşmaya dahil olabilir. Bu sayede, fiziki olarak mahkeme salonunda bulunamayan kişiler de yargı sürecine aktif olarak katılım sağlayabilir.
Elektronik duruşmalara katılmak isteyen avukat, davalı, davacı ve tanıkların belirli şartları yerine getirmesi gerekir.
Avukatlar için uzaktan duruşma imkânı, uygun teknik donanım ve UYAP üzerinden yapılan katılım taleplerinin mahkemece kabulü ile mümkün olur. Diğer tarafların da teknik altyapıya sahip olması ve mahkemenin onayı gereklidir. Tutuklu sanıklar için ise SEGBİS katılım şartları geçerlidir.
Bu koşullarla, taraflar elektronik ortamda duruşmaya rahatlıkla katılabilir.
Bazı durumlarda duruşmanın fiziki olarak gerçekleştirilmesi zorunlu hale gelir. Örneğin, delillerin mahkeme salonunda sunulması, tarafların yüz yüze ifade vermesi veya mahkemenin elektronik duruşmanın uygun olmadığına karar vermesi gibi haller zorunlu fiziki duruşma kapsamındadır. Ayrıca, teknik altyapı eksikliği ya da tarafların elektronik duruşmaya katılım için gereken şartları sağlayamaması durumunda da fiziki duruşma yapılır. Bu istisnalar, adil yargılanma hakkının korunması ve yargılama sürecinin sağlıklı ilerlemesi için önem taşır.
Elektronik duruşmaların yaygınlaşmasıyla birlikte, hak ihlali riski konusu da gündeme gelmiştir. Ancak, bu sistemde tarafların savunma hakkını kullanabilmesi için gerekli tüm teknik ve hukuki düzenlemeler yapılmıştır. Yine de, teknik aksaklıklar, bağlantı problemleri veya yetersiz donanım gibi durumlar hakların tam olarak kullanılmasını zorlaştırabilir. Bu nedenle, mahkemeler elektronik duruşmaların adil ve eşit şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri almakta, gerektiğinde fiziki duruşmaya geçiş
yapmaktadır. Sonuç olarak, doğru uygulandığında elektronik duruşmalar hak ihlali riskini en aza indirmekte ve adil yargılanma hakkını korumaya yardımcı olmaktadır.
Adil yargılanma hakkı, herkesin hakkaniyete uygun ve eşit şartlarda yargılanmasını garanti ederken, yüz yüzelik ilkesi ise tarafların duruşmada birbirlerini doğrudan görüp iletişim kurabilmelerini ifade eder. Elektronik duruşma sistemleri bu iki ilkeyi dengelemek zorundadır. Teknolojinin sunduğu imkanlarla taraflar ve hâkimler görüntülü ve sesli olarak iletişim kurabilirken, yargı sistemleri bu sürecin adil ve etkin olmasını sağlamak için sürekli iyileştirmeler yapmaktadır. Ancak bazı durumlarda yüz yüzelik
ilkesinin zorunlu olduğu hallerde fiziki duruşma tercih edilmektedir. Böylece adil yargılanma hakkı korunurken, teknolojik avantajlardan da faydalanılmaktadır.
Savunma hakkı, yargı sürecinin en temel unsurlarından biridir ve mahkemede online katılım sağlanırken de tam olarak korunmalıdır. Elektronik duruşmalarda, tarafların savunmalarını eksiksiz yapabilmeleri için gerekli teknik altyapının sağlanması, bağlantı sorunlarının önlenmesi ve duruşmaya aktif katılımlarının desteklenmesi kritik öneme sahiptir. Ayrıca, taraflara duruşmaya hazırlık için yeterli bilgi ve zaman verilmelidir. Böylece, savunma hakkı dijital ortamda kısıtlanmadan, adil ve eşit şekilde kullanılabilir. Mahkemeler, teknik aksaklıklar durumunda duruşmayı erteleyerek veya fiziki duruşmaya geçiş yaparak bu hakkın korunmasına özen gösterir.
Elektronik duruşmaya katılmak isteyen tarafların, belirli bir süreç dahilinde talepte bulunmaları gerekir. Bu kapsamda, e-duruşma başvuru formu UYAP üzerinden doldurularak ilgili mahkemeye iletilir. Başvuru formunda, duruşmaya hangi dosya kapsamında katılım sağlanacağı, teknik donanım uygunluğu ve diğer gerekli bilgiler yer alır. Mahkeme, bu formu inceleyerek talebi değerlendirir ve uygun bulunması halinde e-duruşma katılımı onaylanır. Onay süreci tamamlandıktan sonra taraflara bilgilendirme yapılır ve duruşma günü çevrim içi bağlantı sağlanarak katılım mümkün hale gelir.
Elektronik duruşmaya katılmak isteyen tarafların ilk adımı, mahkemeye hitaben bir talep dilekçesi sunmaktır. Bu dilekçede, e-duruşmaya katılma isteği, gerekçeleriyle birlikte belirtilir. Dilekçenin ardından UYAP sistemi üzerinden sistemden randevu alınarak duruşma günü ve saati için çevrim içi katılım planlanır. Mahkeme, hem dilekçeyi hem de sistem üzerinden yapılan randevu talebini değerlendirerek uygunluk durumuna göre onay verir. Bu süreç, elektronik duruşmaların düzenli ve kontrollü şekilde yürütülmesini sağlar.
TALEP DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ:
T.C. …………. MAHKEMESİ’NE
DOSYA NO: 2025/… E.
KONU: E-duruşma yoluyla duruşmaya katılma talebimizdir.
AÇIKLAMALAR: Müvekkilim adına görülmekte olan yukarıda numarası belirtilen dosya kapsamında, …/…/2025 tarihinde yapılacak olan duruşmaya, e-duruşma sistemi üzerinden katılmak istiyoruz. Bu hususta gerekli teknik donanım ve bağlantı koşullarını sağladığımızı bildirir, ilgili randevu talebini UYAP sistemi üzerinden de oluşturduğumuzu arz ederiz.
Gereğini saygıyla arz ederim.
Tarih: …/…/2025
Av. Ad Soyad
(İmza)
Elektronik duruşmaya katılım, sadece başvuru yapmakla tamamlanmaz; sürecin ilerlemesi için hâkim onayı, sistemsel kontroller ve teknik yeterlilik şarttır. Öncelikle, yapılan başvuru mahkeme hâkimi tarafından değerlendirilir ve e-duruşmaya uygunluk kararı verilir. Ardından, sistem üzerinden teknik kontroller yapılır; kamera, mikrofon, internet bağlantısı gibi unsurların çalışır durumda olması beklenir. Katılacak kişinin çevrim içi duruşmaya sorunsuz şekilde bağlanabileceğinden emin olunması, sürecin
sağlıklı işlemesi açısından önemlidir. Bu aşamaların tamamlanmasıyla, elektronik duruşma için gerekli izin ve altyapı sağlanmış olur.
Elektronik duruşmalar, zamandan tasarruf sağlaması, mekân kısıtını ortadan kaldırması ve erişilebilirliği artırması gibi pek çok avantaj sunar. Ancak tüm bu faydalara rağmen, uygulamada bazı elektronik duruşma sorunları da yaşanmaktadır. En sık karşılaşılan problemler arasında bağlantı kopmaları, ses ve görüntü kalitesindeki düşüklük, tarafların teknik yetersizlikleri ve sistemsel aksaklıklar yer alır. Ayrıca bazı durumlarda, yüz yüze iletişim kurulamaması tarafların savunma hakkını tam kullanamamasına neden olabilmektedir. Bu sorunların giderilmesi için sistemsel altyapının sürekli geliştirilmesi ve kullanıcıların bilgilendirilmesi büyük önem taşır.
Dijital mahkeme uygulamaları, özellikle ulaşım, zaman ve maliyet avantajları açısından yargılamaya önemli katkılar sağlamaktadır. Taraflar ve avukatlar, fiziki olarak mahkemeye gitmek zorunda kalmadıkları için seyahat süresi ve masraflarından tasarruf ederler. Bu durum, hem şehir dışından katılımı kolaylaştırır hem de yargılama sürecinin daha verimli işlemesine yardımcı olur. Aynı zamanda mahkemelerin iş yükü azalır, duruşmalar daha kısa sürede planlanabilir ve sonuçlandırılabilir. Tüm bu avantajlar, adalet hizmetlerinin daha hızlı ve ekonomik sunulmasına olanak tanır.
Elektronik duruşmalar sırasında en sık karşılaşılan teknik sorunlar arasında internet kesintileri, ses/görüntü problemleri yer alır. Bu tür aksaklıklar, duruşmanın sağlıklı ilerlemesini engelleyebilir ve tarafların kendilerini ifade etmelerini zorlaştırabilir. Bu nedenle, duruşma öncesinde teknik altyapının test edilmesi büyük önem taşır. Çözüm olarak, yedek internet bağlantısı kullanmak, yüksek kaliteli mikrofon ve kamera tercih etmek, sessiz ve sabit bir ortamda bağlantı kurmak önerilir. Ayrıca, mahkemeler bu tür durumlar için esneklik sağlayarak gerekirse duruşmayı erteleyebilir ya da fiziki katılım seçeneğini sunabilir.