İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Memnu hakların iadesi, diğer bir ifadeyle yasaklanmış hakların geri verilmesi, mahkûmiyet nedeniyle kaybedilen belirli hakların, hukuken belirlenen şartların yerine getirilmesi halinde, mahkeme kararıyla kişiye yeniden tanınmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Bu uygulama, hükümlünün cezasını tamamladıktan sonra topluma yeniden kazandırılması ve hukuki statüsünün eski hâline döndürülmesi amacıyla geliştirilmiştir.
Türk hukukunda memnu hakların iadesi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, bu düzenleme belirli prosedürleri ve şartları içermektedir. Kişinin tekrar suç işlememesi, cezasının tamamen infaz edilmesi, belirli bir süre geçmesi ve iyi hâl durumunun kanıtlanması gibi hususlar, mahkemelerin memnu hakların iadesi talebini değerlendirirken göz önünde bulundurduğu temel kriterlerdir.
Memnu hakların iadesine ilişkin temel yasal düzenlemeler şunlardır:
1. Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 53 - Kişinin mahkûmiyet nedeniyle kaybettiği hakları düzenler.
2. Adli Sicil Kanunu 13/A - Memnu hakların iadesi için mahkemeye başvuru şartlarını belirler.
Mahkûmiyet nedeniyle kaybedilen haklar şunlardır:
Devlet memurluğu ve kamu kurumlarında çalışma yasağı getirilebilir.
Mahkûm kişi, vesayet ve vasilik görevlerini üstlenemez.
Özellikle ateşli silahlar konusunda kısıtlamalar getirilir.
Kişi, sivil toplum kuruluşlarında yöneticilik veya üyelik yapamaz.
Avukat, noter, doktor, eczacı gibi mesleklerde çalışamaz (suçun niteliğine bağlı olarak).
Bu haklar, mahkeme tarafından memnu hakların iadesi kararı verilmesi halinde kişiye geri verilir.
Bir kişi, mahkûmiyet nedeniyle kaybettiği haklarını geri almak için şu şartları sağlamalıdır:
-Hapis cezası tamamlanmalı ve denetimli serbestlik süresi sona ermelidir.
Örneğin, hükümlü ceza mahkemesinin kararıyla 8 yıl ceza almış ise 6 yıl cezaevinde yattıktan sonra koşullu salıverilirse geri kalan 2 yıllık süreyi de dışarda geçirdikten sonra cezası infaz edilmiş olur. Cezası infaz edilen hükümlü yasaklanmış hakların geri verilmesi talebinde bulunabilir.
-Mahkûmiyetin kesinleşmesi değil, cezanın tamamen infaz edilmesinden sonra 3 yıl geçmesi gerekir.
- Bu süre içinde yeni bir suça karışmamış olması şarttır.
- Kişinin toplum içinde uyumlu bir yaşam sürdüğüne dair belgeler ve tanık beyanları sunulabilir.
-Suçtan doğan maddi zararlar giderilmiş olmalıdır.
-Hükmü veren mahkeme, mahkumiyet hükmünün içeriğine daha kolay ulaşabildiği için yasaklanmış hakların iadesi başvurusu için en uygun mahkeme, hükmü veren mahkemedir.
-Hükmü veren mahkeme dışında bir yerde ikamet ediliyorsa; başvuru, kişinin ikamet ettiği yerin Ağır Ceza Mahkemesi’ne yapılır.
Mahkeme, başvuruyu değerlendirir ve uygun görürse memnu hakların iadesine karar verir.
T.C. ……… AĞIR CEZA MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI’NA
BAŞVURAN:
İsim, Soyisim
T.C. Kimlik Numarası
Adres
Vekil (Avukatınız varsa bu kısmı doldurunuz)
İsim, Soyisim
Baro Sicil Numarası
Adres
KONU:
Memnu hakların iadesi talebim hakkında.
AÇIKLAMALAR:
1. …/…/… tarihinde … Ağır Ceza Mahkemesi’nin …/… Esas ve …/… Karar sayılı ilamı ile … suçu nedeniyle … yıl hapis cezasına mahkûm edildim.
2. Cezam infaz edilmiş olup, infaz tamamlanma tarihi …/…/…’dir.
3. Cezamın infazından itibaren 5 yıldan fazla süre geçmiş olup, bu süre içinde herhangi bir suç işlemedim ve iyi hâlli bir birey olarak yaşamımı sürdürmekteyim.
4. Mahkûmiyetim nedeniyle kaybettiğim seçme ve seçilme hakkı, memuriyete girme hakkı, belirli meslekleri icra etme hakkı gibi haklarımın iadesini talep ediyorum.
5. Suçtan doğan maddi zararları tazmin ettim ve toplum içinde uyumlu bir hayat sürdürdüğümü kanıtlayan belgeler dilekçeme eklenmiştir.
HUKUKİ NEDENLER:
TCK, Adli Sicil Kanunu Madde 13/A ve ilgili yasal mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER:
Mahkûmiyet kararının onaylı örneği
Cezanın infaz edildiğine dair belge
İyi hâl belgesi (Savcılıktan alınabilir)
Varsa ek belgeler (tanık beyanları, çalışma belgeleri vb.)
SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda açıkladığım nedenlerle, cezamın infaz edilmesinin üzerinden 5 yıl geçtiğinden ve iyi hâlimi kanıtladığımdan, memnu haklarımın iadesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.
Tarih: …/…/…
Başvuran:
(Adınız Soyadınız)
(İmzanız)