İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Şantaj, bir kişinin başka bir kişiyi baskı altına alarak ondan para, kişisel bilgi veya başka bir çıkar sağlamaya çalıştığı bir suçtur. Bu eylem, genellikle tehdit, ifşa etme korkusu veya psikolojik manipülasyon yoluyla gerçekleştirilir. Günümüzde internet ve sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte şantaj yöntemleri de dijital ortama taşınmış ve çeşitlenmiştir. Özellikle TikTok, Azar ve Tango gibi popüler uygulamalarda şantaj vakaları sıkça görülmektedir.
Sosyal medya, kişisel bilgilerin ve görüntülerin hızla yayılabildiği bir ortamdır. Bu durum, şantajcıların kurbanlarını manipüle etmesini kolaylaştırır. Sosyal medyada şantajın temel unsurları şunlardır:
1) Gizli veya Mahrem İçerikler: Kurbanın rızası dışında elde edilen veya kişinin kandırılarak paylaştığı özel görüntüler.
2) Tehdit ve Baskı: Şantajcı, bu içerikleri paylaşma tehdidinde bulunarak kurbandan belirli bir eylemi yapmasını ister.
3) Manipülasyon ve Korku Unsuru: Kurbanın itibarı, ailesi, işi veya özel hayatı üzerinden baskı oluşturulur.
4) Anonimlik ve Dijital İzleme: Şantajcılar sahte hesaplar kullanarak kurbanlarına ulaşır ve izlerini gizleyerek onları daha fazla korkutabilir.
Canlı yayınlar, görüntülü sohbetler ve anonim etkileşimlerin yoğun olduğu platformlar, şantaj için uygun bir ortam yaratmaktadır. İşte bu uygulamalarda karşılaşılan bazı şantaj türleri:
• Fenomenleri Hedef Alan Şantaj: TikTok’ta büyük takipçi kitlesine sahip kişilerin eski veya sahte içerikleri kullanılarak itibarı sarsılmakla tehdit edilir.
• Hediye ve Bağış Şantajı: TikTok canlı yayınlarında kullanıcılar, bağış karşılığında özel isteklerde bulunabilir. Şantajcılar, kurbanı önce kandırarak özel görüntüler elde edip sonra bu görüntülerle tehdit edebilir.
• Deepfake Yöntemi: Kişinin yüzü başka bir videoya monte edilerek itibarını zedeleyici sahte içerikler üretilir ve şantaj yapılır.
• Cinsel İçerikli Tuzaklar: Azar ve Tango gibi görüntülü sohbet uygulamalarında şantajcılar, rastgele eşleşmelerde kişileri kandırarak uygunsuz içerikler elde eder. Daha sonra bu görüntülerle kurban tehdit edilir.
• Yabancı Şantaj Çeteleri: Özellikle uluslararası bağlantıları olan gruplar, kurbanları kandırıp görüntü aldıktan sonra para talep eder. Ödemeyen kişilerin görüntüleri aileleri veya arkadaşlarıyla paylaşılmakla tehdit edilir.
• Duygusal Manipülasyon: Sahte aşk ilişkileri kurularak kurbanın güveni kazanılır. Ardından, özel görüntüler istenir ve bunlar şantaj için kullanılır.
Şantajcılar, dijital araçları kullanarak kurbanlarını manipüle eder. Kullanılan bazı teknikler şunlardır:
• IP ve Konum Takibi: Kurbanın internetteki izlerini takip ederek konum bilgisi elde edilmesi.
• Sahte Kimlikler: Gerçek kişiler gibi davranarak sahte profiller üzerinden kandırma yöntemleri.
• Hackleme ve Sosyal Mühendislik: Kişinin hesaplarını ele geçirerek veya güven kazanıp şifrelerini çalarak özel içeriklere ulaşılması.
• Veri Sızdırma Tehditleri: Dark web gibi platformlardan kişisel bilgilerin sızdırılması tehdidiyle para talep edilmesi.
Şantaj, sadece teknik değil, aynı zamanda psikolojik bir savaştır. Şantajcılar, kurbanlarının korkularını ve zayıf noktalarını kullanarak onları baskı altına alır.
• Korku ve Kaygı Yaratma: Kişinin ailesine, iş yerine veya arkadaş çevresine rezil olma korkusu verilir.
• Utanç ve Suçluluk Hissettirme: Kurbanın yaptığı bir şeyi hatalı göstermeye çalışarak onu manipüle etme.
• Bağımlılık Oluşturma: Özellikle duygusal bağ kurulan şantaj vakalarında, kurbanın şantajcıya bağımlı hale getirilmesi.
Şantaj, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini ihlal eden ciddi bir suçtur. Ceza hukuku kapsamında, tehdit ve baskı yoluyla çıkar sağlama amacı güden bu eylem, ağır yaptırımlarla cezalandırılmaktadır. Özellikle sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden işlenen şantaj suçları, hukukun yeni düzenlemeler geliştirmesini zorunlu hale getirmiştir.
Ceza hukuku, şantajı genellikle mağdurun iradesini baskı altına alarak haksız kazanç veya çıkar elde etme amacı taşıyan bir suç olarak değerlendirir. Bu suçun temel unsurları şunlardır:
• Tehdit Unsuru: Fail, mağduru bir fiili gerçekleştirmeye veya gerçekleştirmemeye zorlamak amacıyla tehditte bulunur.
• Zorlayıcılık: Mağdurun serbest iradesi ortadan kaldırılarak, failin taleplerine boyun eğmesi sağlanır.
• Haksız Çıkar Elde Etme Amacı: Şantaj, genellikle maddi kazanç sağlama veya mağdurdan belirli bir davranış beklentisi içerir.
• Psikolojik Baskı: Fail, mağdur üzerinde korku ve kaygı yaratarak onu manipüle eder.
Türk Ceza Kanunu’nun 107. maddesi, şantaj suçunu şu şekilde düzenlemektedir:
• Bir kişinin, kendisine veya bir başkasına haksız bir menfaat sağlamak amacıyla, mağduru zorlayarak bir şeyi yapmaya veya yapmamaya mecbur bırakması şantaj suçunu oluşturur.
• Bu suçu işleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Bu maddeye göre, şantaj sadece para talep etmekle sınırlı olmayıp, mağduru belirli bir davranışa zorlamak da suç kapsamında değerlendirilmektedir.
Sosyal medya ve dijital platformlarda artan şantaj vakaları nedeniyle, elektronik ortamda işlenen suçlar için ek düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda, 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun önem taşımaktadır.
• İçerik Kaldırma ve Erişim Engeli: Mağdurun özel görüntülerinin veya kişisel bilgilerinin paylaşıldığı durumlarda, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi talep edilebilir.
• Kişisel Verilerin Korunması: Şantaj amaçlı kişisel veri paylaşımı, 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında suç sayılmakta ve faile ağır cezalar uygulanabilmektedir.
Yargıtay ve yerel mahkemeler, şantaj davalarında içtihat oluşturacak nitelikte kararlar vermektedir. Bu kararlar, özellikle sosyal medya üzerinden işlenen şantaj suçlarının değerlendirilmesi açısından önem taşımaktadır.
• Yargıtay 8. Ceza Dairesi’nin bir kararında, sosyal medya üzerinden tehdit ve baskı yoluyla şantaj yapan failin eylemi, “bilişim sistemleri kullanılarak işlenen şantaj suçu” kapsamında değerlendirilmiş ve cezanın artırılması gerektiğine hükmedilmiştir.
• Başka bir Yargıtay kararında, failin mağdura ait özel görüntüleri paylaşacağı tehdidiyle para talep etmesi, klasik şantaj suçunun yanı sıra kişisel verilerin hukuka aykırı yayılması suçu kapsamında değerlendirilerek cezalandırılmıştır.
Yerel mahkemeler, sosyal medya platformlarında işlenen şantaj suçlarında mağdurun korunması, delillerin hızlı toplanması ve faillerin tespit edilmesi konularına özellikle dikkat etmektedir. Özellikle şu hususlar ön plana çıkmaktadır:
• Mağdurun psikolojik zarar görmesini engellemek için şantaj içerikli paylaşımlar mahkeme kararıyla hızla kaldırılmaktadır.
• Bilişim suçları birimleri, sosyal medya platformlarından failin kimliğini tespit etmeye yönelik çalışmalar yapmaktadır.
• Özellikle TikTok, Azar ve Tango gibi yabancı menşeli platformlarda işlenen suçlarda, Türkiye uluslararası hukuki yardımlaşma mekanizmalarını devreye sokmaktadır.
Şantaj suçu, mağdurlar üzerinde hem hukuki hem de psikolojik açıdan ciddi etkiler yaratabilen bir suçtur. Özellikle dijital platformlarda işlenen şantaj vakaları, mağdurların itibarını, güvenliğini ve ruh sağlığını tehdit edebilir. Ancak bu tür tehditlere karşı hukuki yollar, dijital güvenlik önlemleri ve psikolojik destek mekanizmaları mevcuttur.
Şantaja maruz kalan kişiler, vakit kaybetmeden hukuki yollara başvurarak haklarını koruyabilirler. Bu süreçte izlenebilecek adımlar şunlardır:
• Mağdurlar, en yakın karakola, jandarma birimine veya Cumhuriyet savcılığına giderek şantaj suçuyla ilgili şikâyette bulunabilir.
• Şikâyet sırasında, varsa tehdit mesajları, ekran görüntüleri, ses kayıtları veya videolar delil olarak sunulmalıdır.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), kişisel verilerin hukuka aykırı paylaşılması ve dijital şantaj konusunda mağdurlara yardımcı olmaktadır.
• İnternet ihbar hattı (ihbarweb.org.tr) üzerinden şikâyet yapılabilir.
• 5651 sayılı İnternet Kanunu kapsamında, mağdurun kişisel verilerini veya özel hayatını ihlal eden içeriklerin kaldırılması için Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurulabilir.
• Özellikle sosyal medya platformlarında yayılan içeriklere karşı hızlı aksiyon alınması adına mahkemeler erişim engeli ve içerik kaldırma kararları verebilir.
• 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında, kişisel verileri hukuka aykırı kullanılan kişiler, Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na (KVKK) şikâyette bulunabilir.
Şantajın önüne geçebilmek için bireylerin dijital güvenliklerini sağlamaları ve kişisel verilerini korumaları büyük önem taşımaktadır. Bunun için alınabilecek önlemler şunlardır:
• Sosyal medya, e-posta ve diğer hesaplar için güçlü, benzersiz şifreler kullanılmalıdır.
• İki aşamalı kimlik doğrulama (2FA) etkinleştirilerek hesapların ele geçirilmesi zorlaştırılmalıdır.
• Bilinmeyen veya güvenilmeyen kişilerle özel içerik paylaşılmamalıdır.
• Özellikle görüntülü sohbet uygulamalarında, kişisel bilgilerin kötüye kullanılabileceği unutulmamalıdır.
• Şantajcının taleplerine boyun eğmek yerine, derhal yetkililere başvurulmalıdır.
• Şantaj mesajları silinmemeli, ekran görüntüleri alınarak delil olarak saklanmalıdır.
• Antivirüs yazılımları ve güvenlik duvarları güncel tutulmalıdır.
• Bilinmeyen bağlantılar ve ekler açılmamalıdır; sosyal mühendislik saldırılarına karşı dikkatli olunmalıdır.
Şantaj mağdurları, yaşadıkları baskı nedeniyle ciddi psikolojik travmalar yaşayabilir. Bu süreçte profesyonel destek almak hem psikolojik dayanıklılığı artırmak hem de süreci sağlıklı yönetebilmek açısından önemlidir.
• Şantaj mağdurları, yaşadıkları stres, kaygı ve korkuyla başa çıkabilmek için bir psikolog veya terapistten destek alabilir.
• Bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi yöntemler, mağdurların kaygılarını azaltmalarına yardımcı olabilir.
• Türkiye’de ALO 183 Sosyal Destek Hattı, mağdurlara psikolojik ve hukuki destek sunmaktadır.
• Bazı sivil toplum kuruluşları, mağdurlara ücretsiz danışmanlık hizmetleri sağlamaktadır.
• Şantaj mağdurları, yaşadıkları süreci yalnız geçirmemek için aile bireyleri veya güvendikleri arkadaşlarıyla paylaşmalıdır.
• Gizlilik korkusu nedeniyle sessiz kalmak yerine hukuki ve psikolojik yardım almak, şantajın etkilerini azaltabilir.