İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Kişilerin ait oldukları toplumda şeref ve haysiyetlerinin korunmasını istemeleri en doğal haklarıdır. Bir kimsenin onur, şeref ve toplumdaki saygınlığını zedeleyecek şekilde hakaret etmek veya söven kişi TCK’da cezalandırılacağı düzenlenmiştir.
Kişinin yüzüne hakaret edebileceği gibi gıyabında da hakaret edilebilir. Gıyapta hakaret durumunda, hakaret içeren sözlerin en az üç kişinin duyması gerekmektedir. Kişinin gıyabında hakarette; mağdurun kendisine edilen hakareti o esnada duymaması sonradan haber alması durumudur. Hakaretin iletildiği bu üç kişinin yan yana bulunması gerekmez, ayrı ayrı yerlerde bulunsalar da aynı hakaret edici fiilin söylemiş olması suçun oluşması için yeterlidir. Ancak failin, hakareti bu üç kişiye kendisi iletmesi gerekmektedir. Hakareti duyan kişinin başkasına söylemesi ile üç kişinin duyması koşulu gerçekleşmiş olmaz. Hakaret edilen kişinin ismi açıkça belirtilmemiş olsa bile, o kişinin şahsına yönelik söylediği belli ise hakaret gerçekleşmiş olur.
Hakaret suçu, “Somut bir fiil veya olgu isnat etmek” şeklinde veya “sövme” fiilleri ile işlenebilir. Somut bir fiil veya olgu isnat etmekten kasıt; örneğin, A’nın babasının, annesini pazarladığını söylemesi durumunda hem A’ya hem annesine hem de babasına hakaret suçu gerçekleşmiştir.
Sövme fiili ise kişiye soyut olarak yöneltilen, kişiyi küçük düşürmek için örneğin; kötü bir niteliği veya huyu ifade eden sözler ile hakaret edilmesidir. Hayvan, serseri, alçak, hırsız, fahişe, rüşvetçi, ayyaş, aptal, esrarkeş gibi ya da kişinin bedenine yönelik şaşı, kör, kambur, psikopat, topal veyahut kişinin siyasi yönelimine ilişkin; kominist, mürteci gibi terimler.
Bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide eden fiiller suç teşkil eder. Bir isnadın veya sövmenin hakaret niteliği taşıyıp taşımadığına somut olayın özelliklerine göre hakim belirler.
Genel olarak beddua niteliğindeki sözler hakaret suçu kapsamında sayılmaz. Örneğin, “sizden çıkmasa da çocuklarınızdan çıkar, Allah belanı versin” gibi sözler beddua niteliği taşıdığı için hakaret suçu oluşmaz. Bir Yargıtay kararında; kişinin hakimin verdiği karar karşısında “Allah belanı versin, bu nasıl bir karar” demesi beddua ve ağır eleştiri niteliğinde olması sebebiyle hakaret suçu oluşmadığına karar vermiştir.
Kaba ve nezaket dışı ya da ağır eleştiri olarak nitelendirilen sözler hakaret suçu kapsamında değerlendirmez. Örneğin, haysiyetsiz, adam değilsin, terbiyesiz, eşkıya, siz polis misiniz lan, suratsız seni, seni paramla satın alırım, aç gözlü, ananın evinde hizmetçi mi vardı ya da duruşmada hakime karşı açıkça taraf tuttuğunu söylenmesi.
Toplumca tanınan kişilere yönelik; oyuncular, siyasetçiler, şarkıcılar vb kişilere yönelik söylemler sert ve ağır nitelikte eleştiriler olabilir. Yargıtay, “Yaptıkları iş dolayısıyla ağır eleştirilere katlanmaları gerektiğini ve siyasetçilerin eleştiri sınırının özel kişilere göre daha geniş” kabul etmiştir. Örneğin, Başbakan için, “kukladır” demek ağır eleştiri, kaba ve nezaket dışı söylem olarak kabul edildiği için hakaret suçunu oluşturmaz.
Bir kimsenin daha önce işlediği ve yargılandığı bir suça yönelik olarak isnatta bulunulursa; örneğin, “sen kaçakçısın” demesi hakaret suçunu oluşturur.Sövme fiili; yazı, resim, müstehcen bir el hareketi ile de gösterilebilir. Dolayısıyla bir kişinin yüzüne tükürmek sövme teşkil edeceği için hakaret suçu oluşur.
Hakaret suçunun sesli, yazılı, görüntülü bir iletiyle de işlenebilir. Whatsapp, e-mail, SMS, mektup, Twitter yoluyla olabilir. Kişiye yazılı olarak hakaret edilebileceği gibi gıyabında da hakaret edilebilir. Örneğin mesaj yoluyla hakaret içeren mesaj hakaret sahibine değil bir başka kişiye göndermesi durumunda; o mesajın 2 kişiye daha gönderilmesi gerekmektedir. Çünkü gıyapta hakaret suçu için en az 3 kişiye bu hakareti iletmelidir. Hangi sözlerin hakaret olarak kabul edilmediği ile alakalı dair detaylı bilgi almak için sayfamızdaki ' Hakaret Sayılmayan Sözler Nelerdir? ' adlı makalemize buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bir kimsenin onur şeref ve saygınlığını zedeleyecek şekilde somut bir fiil veya sövmek suretiyle kişinin şahsına yönelik saldırıda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK’da Hakaret suçunda daha fazla ceza verilmesi gereken durumların cezası 1 yıldan az olacak şekilde verilemez olarak düzenlenmiştir. Cezanın alt sınırı 1 yıl olarak düzenlendiği için artık adli para cezasına hükmedilemez ve hapis cezası verilir.
● Kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi durumunda; cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz şeklinde düzenlenmiştir. Hakaret suçunun oluşabilmesi için kamu görevlisinin görevi sırasında ve görevi dolayısıyla hakarete uğramış olması gerekir. Kamu görevlisinin yüzüne ya da gıyabında hakaret etmesi arasında fark yoktur.
● Hakaret suçunun kişinin şeref ve saygınlığını zedeleyecek şekilde; dini, inandığı dinin yasak ve emirlerini uymasından dolayı, dininin kutsal sayılan değerlerine, siyasi görüşü, düşüncelerini açıklamasından dolayı işlenmesi durumunda yine ceza artırılmış olarak uygulanacaktır.
● Hakaret suçunun alenen işlenmesi yine cezanın artırılmasına yol açacaktır. Hakaretin alenen işlenmesinden kasıt, kalabalık kimselerin hakareti öğrenmelerinin imkan dahilinde olması gerekir. Herkese açık herkesin girebileceği yerler alenidir. Sokak, park gibi yerler aleni yerlerdir. Örneğin, apartman merdivenlerinde kavga sırasında hakaret edilmesi durumunda sadece apartmandaki kişilerin duyması, apartmana orada oturanlardan başkası giremeyeceğinden sebeple aleniyet kapsamına alınmamaktadır. Sokaktan geçen kişilerinde bu hakaretleri duyması durumunda cezanın artırımına gidilecektir. Ancak sadece apartmandaki kişilerin duyması halinde cezanın temel şeklinde suç oluşacaktır.
● Hakaret suçu şikayete tabi bir suç olarak düzenlenmiştir. Hakarete uğrayan kişinin, faili ve fiili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanması gerekmektedir.
● Ölü bir kimsenin hatırasına hakaret edilmesi veya mağdurun hakareti şikayet edemeden ölmesi durumunda; ölenin ikinci dereceye kadar altsoyu ve üstsoyu, eş ve kardeşleri şikayette bulunabilir.
● Hakaret suçunun kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla işlenmesi durumunda şikayet olmaksızın resen soruşturma ve kovuşturma yapılır. Çünkü amaç kamu yönetimi itibarının korunmasıdır.
● Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar uzlaşma kapsamındadır. Ancak kamu görevlisine görevi dolayısıyla hakaret edilmesi şikayete tabi olmadığı için uzlaşma prosedürü uygulanmaz.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında hukuki sonuç doğurmamasıdır. Yargılama sonucunda cezanın iki yıl veya altında veya adli para cezasına hükmedilmişse hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Ancak uzlaşma kapsamında olan hakaret suçları için önce uzlaşma prosedürü uygulanması gerekmektedir.
Hakaret suçunun ispatı çeşitli yollarla olabilir. Mesaj, Twitter, e- mail ya da, güvenlik kamerası kayıtlarıyla olabileceği gibi şahitlerle de olabilir. Kişinin gizli video görüntüsüne alınması ve ses kayıtları hukuka aykırı değerlendirmekle birlikte; suç, başka bir delille ispat edilemiyorsa delil olarak kullanılabilir. Ancak ses kaydı ve gizli görüntünün dışında bir delille ispat etme imkanının bulunup bulunmadığı mahkeme tarafından değerlendirilecektir. Ses kaydı, gizli görüntünün; hakaret anında alınması gerekir. Daha sonra hileli yollarla yeniden hakaret tekrar ettirilmeye çalışılıyorsa veya tahrik edici nitelikte karşı tarafın hakaret etmesi sağlanıyorsa; ses kaydı hukuka aykırı kabul edilir ve delil olarak kullanılamaz.