Ölüm İzni Nedir?
Ölüm izni gerek kamu personelinin gerekse özel sektör çalışanlarının sahip olduğu önemli bir haktır. Bu izin kişinin belirli dereceden yakının ölmesi halinde verilen ve belirli bir süre için çalışmaması durumun ifade eden bir haktır. Ölüm izninin kullanıldığı zaman zarfında çalışanlar, tıpkı çalışıyormuş gibi ücrete hak kazanırlar.
Ölüm izni ile ilgili hükümler, memurlar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 104. Maddesinde düzenlenmiş iken işçiler için ise 4857 sayılı İş Kanunu ek madde 2’de düzenlenmektedir.
Bu izin çalışanlara sevdiklerinin kaybı durumunda yaşadıkları üzüntü duygusu ile başa çıkmaları bakımından zaman sağlamak amacıyla verilir. Bu sayede çalışanların yaşadıkları duygu durumunu az da olsa hafifletmek için zaman bulurlar.
Ölüm İzni Kimlere Verilir?
İş kanunu uyarınca özel sektörde çalışanların anne ve babası, kardeşi, eşi ya da çocuğu öldüğünde ölüm izni verilmektedir. Bu izin 3 günlüktür.
Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenen ölüm izninin kapsamında memurun eşi, çocuğu, kendisinin anne-babası, eşinin anne-babası, kardeşi öldüğünde ölüm izni verilir. Bu izin 7 günlüktür.
Bu iki kanunda düzenlenen ölüm izninin farkı, birinde eşin anne ve babasının ölümünde de ölüm izni alınabilmesidir. Bir diğer fark ise sürelerdir. Bunlar sınırlı sayılıdır. Genişletilmesi mümkün olmaz. Ölüm izni için kişinin yalnızca bu sayılan yakınlarının ölümünün gerçekleşmiş olması gerekir. Bu durumda farklı izin türleri kullanılması mümkündür.
Ölüm İzni Kaç Gündür?
Ölüm izninin kaç gün süreceği hususu farklılık göstermektedir. Verilecek izin süresi işçilere ve memurlara göre değişir.
Buna göre:
- 657 sayılı yasaya tabi devlet memurunun ölüm izni süresi: 7 gündür.
- İşçinin izin süresi: 3 gündür.
- TSK çalışanı ise 10 gün ölüm izni kullanabilirler.
Ölüm izninin kullanılmaya başlaması için kişinin yakınının ölmüş olması gerekir. Bu doğrultuda kişinin yakınının çok ağır hasta olması, komada olması, yoğun bakıma alınması bu hakkın kullanılması hakkını doğurmaz.
Belirtmek gerekir ki kanun hükmüne bakıldığı zaman “iş günü” kavramı değil “gün” kavramı kullanılmıştır. Bunun neticesinde hafta sonunda ya da resmî tatil günlerinde bu izin durmaz, işlemeye devam eder. Yani hafta sonu ve resmî tatil günleri de bu süreden düşmektedir.
Ölüm İzninde Ücret
Çalışanlar ölüm izni kullandıkları süre içerisinde tıpkı çalıştıklarında hak edecekleri ücreti izin süresinde de alabilmektedirler. Çalışanların ücret alma haklarını bilmeleri önem taşır. Zira ölüm izni, ücretli izin durumudur. Eğer işveren ücret ödemesi yapmayıp bu süreçte kesinti uygularsa işçinin bu hakkını işçilik alacağı davası açarak talep etme hakkı bulunur.
İşverence Bu Hak Verilmezse İşçi Ne Yapabilir?
İşçinin hakkı olan ücretin, izin esnasında verilmeyerek kesilmesi durumunda işçinin birtakım hakları bulunmaktadır. Öncelikle bu hak kanun tarafından verilmiş bir4 haktır. İşverenin bu hakkı ihlal etmesi halinde işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek işten ayrılabilir. Eğer koşulları sağlanışsa kıdem tazminatı alabileceği gibi sahip olduğu diğer haklarını da talep edebilir. Bu haklar fazla mesai, yıllık izin gibi alacak haklarıdır.
Bu noktada eğer işveren ücret ödemesi yapmayıp bu süreçte kesinti uygularsa işçinin bu hakkını işçilik alacağı davası açarak talep etme hakkı bulunur. Bu hakkının yanı sıra aynı davada varsa diğer yan haklarını da talep edebilecektir.
Ölüm İzni ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Ölüm İzni Ne Demektir?
Kamu personelinin ve özel sektör çalışanının yararlanabildiği bir izin türü olan ölüm izni, bu kişilerinin kanunda sayılmış olan yakınlarının ölümü halinde çalışmaması için verilen izindir. Ölüm izni kullanıldığı süreler içinde çalışanlara ücret kesintisi uygulanmaz. Yani bu süreler içerisinde tıpkı çalışmaya devam ediyorlarmış gibi ücret alma hakları vardır. Buna uymayan işveren hakkında işçinin birçok hakkı bulunmaktadır.
Ölüm İzninin Süresi Ne Kadardır?
Belirtildiği üzere ölüm iznine hem kamu çalışanları hem de özel sektör çalışanlarının hakkı vardır. Bu iki grup çalışana verilen ölüm izinleri farklılık göstermektedir. Kamu personeline verilen ölüm izninin düzenlemesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer almaktadır. Özel sektör kapsamında ise ölüm izni İş Kanunu’nda yer alır.
- Buna göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ölüm izni 7 gün olarak düzenlenmiştir.
- İş Kanunu’nda ise ölüm izni 3 gündür.
Bu süreler kişinin yakınının ölmesi ile başlar. Bunun haricinde ölüme çok yakın olması, ağır yaralı olması veya yoğun bakıma alınmış olması ölüm izni alma hakkını doğurmaz. Bu noktada başka izin türleri kullanılabilir.
Bir diğer belirtilmesi gereken husus ise bu sürelerin “iş günü” değil “gün” olarak düzenlenmiş olmasıdır. Bunun sonucu olarak da ölüm izni alan kişinin hafta sonu ve resmî tatil günlerinde izin süresi devam etmektedir. Örneğin pazartesi günü ölüm izni başlamış olan bir kamu görevlisinin 7 günlük ölüm izni hakkı bir sonraki hafta pazartesi sona erecektir. Cumartesi ve pazar da bu 7 günlük süreye dahildir. Zira kanunda yer alan ifade “7 gündür.” “7 iş günü “değildir.
Ölüm İzni Devlet Memuruna Hangi Hallerde Verilir?
Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenen ölüm izninin kapsamında memurun eşi, çocuğu, kendisinin anne-babası, eşinin anne-babası, kardeşi öldüğünde ölüm izni verilir. Bu izin 7 günlüktür.
Ölüm İzni Özel Sektördeki İşçiye Hangi Hallerde Verilir?
İş kanunu uyarınca özel sektörde çalışanların anne ve babası, kardeşi, eşi ya da çocuğu öldüğünde ölüm izni verilmektedir. Bu izin 3 günlüktür.
Ölüm İzni TSK Mensuplarına Hangi Durumlarda Verilir?
Subay ve astsubaylara; eşlerinin, anne ve babalarının çocuklarının, eşin anne ve babasının ölümü hallerinde ölüm izni verilmektedir. Bu süre 10 günlük süredir.
Kişinin Yakının Ölüm Döşeğinde Olması Ölüm İzni Almasını Sağlar Mı?
Ölüm izni, adından da anlaşılacağı üzere yalnızca ölüm halinde verilen bir izindir. Kişinin yakını soruda da belirtildiği gibi ölüme çok yakın bir halde de olsa ölüm gerçekleşmeden bu izni alabilmesi söz konusu olmaz.
Ölüm İzni Tatile Denk Gelirse Ne Olur?
Kanun hükmünde izin süreleri şu şekildedir:
- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda ölüm izni 7 gün olarak düzenlenmiştir.
- İş Kanunu’nda ise ölüm izni 3 gündür.
- Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliğine göre ise TSK çalışanlarına verilen ölüm izni 10 gündür.
Burada sayılan süreler iş günü olarak değil “gün” olarak belirtilmiştir. Bunun sonucunda ölüm izninin tatile denk gelmesi sürelerin işlemesini durdurmayacaktır. Süreler işlemeye devam eder.
Yıllık İzin Süresinden Kullanılan Ölüm İzni Süresi Düşülür Mü?
Kullanılan ölüm izni, yıllık izni süresinden düşülmez. Bu iki izin türü birbirinden tamamen bağımsızdır.
İşveren Ölüm İznini Kullandırmazsa Ne Olur?
İşçinin hakkı olan ücreti işveren tarafından yasaya aykırı bir şekilde kesildiği takdirde işçinin birtakım hakları doğar. Bunlardan birisi iş sözleşmesini haklı sebeple fesih hakkıdr. Bunun yanı sıra iş sözleşmesini fesheden işçi 1 yıldan uzun çalışmış ise kıdem tazminatı talebini de öne sürebilir. Bu kapsamda istenebilecek yan haklar da talep edilir. Bu yan haklar fazla mesai, yıllık izin gibi haklardır.
İşçi – İşveren Uyuşmazlıklarında Avukat Desteği
İşçi ve işveren uyuşmazlıkları dikkatli ve özenli takip gerektiren durumlardır. Bu doğrultuda hukuki yardım alınması önem taşıyacaktır. Zira kişiler arasında çıkacak uyuşmazlıklardan doğacak olumsuzluklar ileride doğması muhtemel hukuki problemlere sebep olabilmektedir. Bunların önüne geçebilmek adına iş hukuku uyuşmazlıklarında süreci hukuki destek alarak ilerletmek sonradan düzeltilemeyecek hataların oluşmasının önüne geçecektir.
