Hakkımızda

Avukat Mehmet Genç

İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.

Devamını Oku
Sebepsiz Zenginleşme Davası

Sebepsiz Zenginleşme Nedir?

Kişinin herhangi bir hakka dayanmaksızın birinin malvarlığından faydalanarak zenginleşmesi sonucunda sebepsiz zenginleşme davası açılabilir. Bu durumda bir tarafın malvarlığı bir nedene dayanmadan artarken diğer kişinin malvarlığı nedensiz azalmaktadır. Türk Borçlar Kanununun düzenlediği sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca zenginleşen, malvarlığı azalan tarafa zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. İade aynen iade şeklinde gerçekleşir.. Ancak aynen iadenin mümkün olmadığı durumlarda iade nakden de mümkündür.. Örneğin ayırt etme gücü olmayan kişinin yaptığı hukuken geçersiz sözleşmenin iadesi bu şekilde gerçekleşir.

Sebepsiz Zenginleşme Dava Şartları

Davanın açılabilmesi için ilk şart bir tarafın malvarlığında belli bir oranda zenginleşme meydana gelmelidir. Bunun karşılığında diğer tarafın da malvarlığında nedene dayanmayan bir şekilde azalma gerçekleşmelidir.

Tarafların bu artan ve azalan malvarlıkları arasında illiyet bağının oluşmuş olması gerekir. Ve en önemlisi malvarlığında yaşanan artışın haklı bir nedene dayanmıyor olması gerekir. Tüm bunlar madde madde şu şekilde ifade edilebilir:

  1. Bir tarafın malvarlığında zenginleşme oluşmalıdır.
  2. Diğer tarafın malvarlığında azalma meydana gelmelidir.
  3. Malvarlığında yaşanan artış ve azalışlar arasında illiyet bağı kurulmuş olmalıdır.
  4. Yaşanan zenginleşme haklı bir nedene dayanmıyor olmalıdır.

Sebepsiz Zenginleşme Davasında İade (Geri Verme) Borcu

Türk Borçlar Kanunu'nun79. Maddesine göre:

  • Zenginleşen, zenginleşmenin geri istenmesi sırasında elinden çıkmış olduğunu ispat ettiği kısmın dışında kalanı geri vermekle yükümlüdür. Zenginleşen, zenginleşmeyi iyiniyetli olmaksızın elden çıkarmışsa veya elden çıkarırken ileride geri vermek zorunda kalabileceğini hesaba katması gerekiyorsa, zenginleşmenin tamamını geri vermekle yükümlüdür.

Zenginleşenin İyi Niyetli Olması

Kişi yaşanan zenginleşmenin nedensiz olduğunu bilmiyor ya da bilmesi gerekmiyorsa iyi niyetlidir. İyi niyetli zenginleşenlerin iade yükümlülüğü, iade istenen vakitte zenginleşmeden ellerinde kalan tutarla sınırlıdır. Ancak bunun yanında Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında da yer aldığı üzere iadesi istenen borç bir para borcu ise tutarın elden çıkarılması kişinin iyi niyetini korumaz. Daha açık anlatımla iadesi istenen tutar para borcu ise iyi niyetli kişi parayı elinden çıkarmış da olsa geri vermekle yükümlüdür.

Zenginleşenin Kötü Niyetli Olması

Türk Borçlar Kanununun 79. Maddesinin ikinci fıkrasına göre:

  • Zenginleşen, zenginleşmeyi iyiniyetli olmaksızın elden çıkarmışsa veya elden çıkarırken ileride geri vermek zorunda kalabileceğini hesaba katması gerekiyorsa, zenginleşmenin tamamını geri vermekle yükümlüdür.

İyi niyetli olmayan zenginleşen, iade anında zenginleşmenin tamamını iade etmekle yükümlüdür. Zenginleşen malvarlığını başkasına satsa ya da bağışlasa da aynen iade etmek zorundadır. Aynen iadenin mümkün olmaması durumunda nakden iade de mümkündür..

Geçersiz Taşınmaz Satışı ile Sebepsiz Zenginleşme Davası

Tapusu bulunan taşınmazların satışı resmi şekil şartına tabiidir. Satışa ilişkin sözleşme resmi şekle uymadığı takdirde geçersizdir. Bu durumda karşılıklı olarak herhangi bir hak ya da borç oluşmamış olur. Taraflar verilen değerleri sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre birbirlerine aynen iade etmekle yükümlüdürler.

Geçersiz Araç Satışı ile Sebepsiz Zenginleşme Davası

Trafik sicilinde kaydı bulunan araçların satışı noter önünde düzenleme şeklinde yapılan sözleşme ile gerçekleşebilir. Şekil şartının gerçekleşmediği satışlar geçerizdir. Bu itibarla karşılıklı olarak herhangi bir borç veya hakkın doğumu gerçekleşmemiştir. Kişilerin malvarlığında meydana gelen artış ve azalışlar herhangi bir sebebe dayanmadığından iadeler sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre yapılır.

Sebepsiz Zenginleşme Davasında Geri İstenememe Durumu

Türk Borçlar kanununun 81. Maddesine göre:

  • Hukuka veya ahlaka aykırı bir sonucun gerçekleşmesi amacıyla verilen şey geri istenemez. Ancak, açılan davada hâkim, bu şeyin Devlete mal edilmesine karar verebilir.

Örneğin kumar oynanması amacıyla verilmiş 80 bin TL sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre isteyemeyiz.

Sebepsiz Zenginleşme Davası Dava Açma Süresi

Türk Borçlar Kanununun 82. Maddesine göre:

  • Sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakkı, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

Sebepsiz Zenginleşme Davasını Kim Açar?

Davayı malvarlığında hiçbir nedene dayanmadan azalma gerçekleşen kişi açar.

Sebepsiz Zenginleşme Davasında Davalı Taraf

Davalı taraf, zenginleşen kişi ya da onun mirasçılarıdır.

Sebepsiz Zenginleşme Davası Görevli Mahkeme

Görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

 

Şimdi ara