Trafik Kazası Tazminat Davası Nedir?
Trafik kazası sebebiyle tazminat davası ile uygulamada sıkça karşılaşmaktayız. Motorlu bir aracın katıldığı ve başka bir motorlu araca bir yayaya veya bir nesneye çarpması sonucu oluşan kaza trafik kazasıdır. Bu davayı kişiler kaza sonucu meydana gelen can veya mallarına karşı oluşan zararların giderilmesi amacıyla açar.
Türk Borçlar Kanunu'nun 49. Maddesi'ne göre trafik kazalarına yönelik açılan tazminat davalarında haksız fiil mevcut olmalıdır.
Trafik Kazası Tazminat Davası
Madde düzenlemesine göre “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
Trafik Kazası Sebebiyle Maddi Tazminat
Tazminat zarar görenin uğradığı hak kayıplarının önüne geçmeyi amaçlar. Meydana gelen trafik kazası bir kişinin ölümüne ya da yaralanmasına sebebiyet vermişse bu durumda maddi veya manevi tazminat davası açmak mümkündür.
Trafik Kazası Sebebiyle Manevi Tazminat
Türk Borçlar Kanununun 58. maddesinde yer alan manevi tazminat bireyin kişilik hakkının zedelenmesinden dolayı uğradığı manevi zarara karşılık bir miktar paranın ödenmesidir. Manevi yönden zarar gören, elem ve keder içinde olan ve kişilik haklarına zarar gelen kişilerin bu zarara sebebiyet verenden talepte bulunduğu bir dava türüdür.
Trafik kazalarında kişinin yaşadığı bu tür mağduriyetler için de manevi tazminat yolu açıktır. Kazada ölen kişinin yakınlarının ölüm sebebi ile duydukları üzüntüden dolayı manevi tazminat talep etmeleri mümkündür.
Trafik Kazasında Kaza Tespit Tutanağa İtiraz
Kaza tespit tutanağı, trafikte en az iki aracın yalnız maddi hasarlı bir kazaya karışmaları sonucu, tarafların anlaşarak sigorta şirketine veya polise gerek kalmadan, kendi aralarında düzenlemiş olduğu tutanaktır.
Kazanın meydana geldiği tarihten itibaren iki yıllık süre içerisinde kaza tespit tutanağına itiraz etmek mümkündür. Bu süre hak düşürücü süredir. Sürenin geçmesi durumunda itiraz hakkı da düşer.
Trafik Kazası Tazminat Davası Dava Açma Süresi
Kaza neticesindeki açılan tazminat davasında farklı zamanaşımı süreleri mevcuttur. Davacının bu sürelerden kendi lehine olanını kullanması mümkündür. Bu süreler:
Esas Zamanaşımı Süresi
Trafik kazalarından doğan maddi zararların tazminine yönelik talepler, zarar görenin, zararı ve tazminatı ödeyecek kişiyi öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her durumda kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Trafik kazası nedeniyle tazminat davası bu süre içinde açılmalıdır.
Ceza Zamanaşımı Süresi
Trafik kazası neticesinde eğer bir suç meydana gelmişse kanununda suç için bir dava zamanaşımı öngörülmüşse, bu dava zamanaşımı süresi ne kadar ise, kaza sebebi ile açılacak maddi ve manevi tazminat davası açma süreleri de o olur.
Haksız fiilin yani trafik kazasının meydana geldiği an, tazminat davalarının zamanaşımı süresi işlemeye başlar.
Trafik Kazası Sebebiyle Tazminat Davasını Kimler Açar?
Kaza sebebiyle eğer bir ölüm meydana gelmişse ölüm desteğinden yoksun kalanların, aldıkları destekleri belgeleyerek maddi veya manevi tazminat talebinde bulunmaları mümkündür. Ancak evli ise eşi ve çocukları ; bekar ise anne ve babasının aldıkları desteği ispatlamaları gerekmez. Sadece destek miktarı kişi ve olaylara bağlı değişkenlik gösterebilir.
Trafik kazasında yaralanan kişiler geçici veya sürekli iş göremezlik zararları, tedavi masrafları, iyileşme giderleri sebebiyle davacı olurlar. Kaza geçiren kişilerin tazminat talebinde bulunabilmeleri için bedensel bir zararın oluşması şart değildir. Bu kişiler durumun yarattığı elem ve keder duygusu sebebiyle yaşadıkları sarsıntının giderilmesi amaçlı manevi tazminat isteme hakkına sahiptirler.
Bunun yanı sıra aracı trafik kazasından kaynaklı zarar gören kişiler, aracın neden olduğu zararlar nedeniyle bina, yapı ve tesis sahipleri ve eşya sahipleri de uğradıkları zararların tazmini sebebiyle tazminat davası açabileceklerdir.
Trafik Kazası Tazminat Davası Kime Açılır?
Trafik kazası haksız fiil olarak kabul edildiği için maddi manevi tazminat davası olarak açmak mümkündür. Fakat trafik kazasını gerçekleştiren kişinin dışında kalan kişilerin de tazminat sorumlulukları olabilir. Trafik kazası sonucunda ölüm, yaralanma veya malın zarar görmesi durumunda;
- Trafik kazasını gerçekleştiren (kusurlu bulunan) araç sürüsü, aleyhinde Türk Borçlar Kanunu 49. Maddesi gereği tazminat davası açmak mümkündür.
- Trafik kazasına karışmış olan aracın sahibi, aracın işleteni konumundadır. Bu sebeple Karayolları Trafik Kanununun 3. Maddesi gereği araç sahibine karşı maddi ve manevi tazminat davası açmak mümkündür.
- Kazaya karışmış olan aracın bir teşebbüs tarafından işletilmesi durumunda ise araç üzerinden kazanç elde eden aracın işleteni kazadan sorumlu hale gelir ve tazminat davası açmak mümkün olur.
- Trafik sigortası veya kasko sigortası bulunun aracın karışmış olduğu bir kazada SİGORTA ŞİRKETİ de trafik kazası nedeniyle sorumlu hale gelir.
Trafik Kazası Sebebiyle Tazminat Davası Görevli Mahkeme
Kural olarak trafik kazası tazminat davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ayrıca davalılardan birisinin yerleşim yeri mahkemesinde maddi ve manevi tazminat davası açmak da mümkündür. Trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde veya zarar görenin ikametgâhı mahkemesinde de davayı açmak mümkündür.
Trafik sigortasını yapan şirkete karşı dava açılacaksa görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi olacaktır.
Ölümlü ve Yaralamalı Trafik Kazasında Hangi Zararları Talep Ederiz?
Ölümlü trafik kazasında uğranılan zararlar özellikle şunlardır:
- Cenaze giderleri,
- Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar,
- Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar,
- Trafik kazası nedeniyle oluşan elem, acı ve ızdırap nedeniyle manevi tazminatı,
- Destekten yoksun kalma tazminatı vb.
Yaralanmalı trafik kazası durumunda ise:
- Tedavi giderleri,
- Trafik kazası nedeniyle oluşan elem, acı ve ızdırap nedeniyle manevi tazminat,
- Kazanç kaybı,
- Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar,
- Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar vb.
Ölümlü trafik kazası ve yaralamalı trafik kazası durumularında bu saydığımız zararlar talep edilebilir.
Trafik Kazalarında Maddi Tazminat Hesabı
Maddi tazminat davaları neticesinde hükmolunan tazminat tutarı ile ilgili net bir rakam vermek mümkün değildir. Çünkü davayı etkileyen birçok faktör mevcuttur. Bu faktörler şunlardır:
- Mağdur ve suçlu tarafların kusurluluk durumları
- Trafik kazası sonrası gerçekleşen maluliyet oranı
- Maluliyete uğrayan kişinin çalışma yılları
- Mağdur kişinin yaşı
bu sayılan faktörler gibi birçok etken maddi tazminat hesabını etkilemektedir.
Trafik Kazalarında Manevi Tazminat Hesabı
Mahkemenin vereceği hüküm yönünden tazminat tutarı ile ilgili net bir rakam vermek mümkün değildir. Çünkü davayı etkileyen birçok faktör mevcuttur. Bu faktörler şunlardır:
- Mağdurun ekonomik durumu
- Suçlu tarafın sosyal ve ekonomik durumu
- Trafik kazasının nasıl meydana geldiği
- Mağdur ve suçlu tarafların kusur durumları
Trafik kazası manevi tazminat davası, manevi yönden zarar gören, elem ve keder içinde olan ve kişilik haklarına zarar gelen kişilerin bu zarara sebebiyet verenden talepte bulunduğu bir dava türüdür.
Trafik Kazası Tazminat Davası ve Ticari Faiz
Tazminat davalarında uygulanacak faiz oranları farklılık gösterir. Kazaya karışan araç hususi bir amaçla kullanılıyorsa bu durumda uygulanacak faiz yasal faizdir.
Araç ticari iş faaliyeti halinde iken kaza oluşmuşsa bu durumda uygulanacak faiz ticari avans faizdir. Ve faiz miktarını olay tarihinden itibaren talep etmek mümkündür.
Tek Taraflı Trafik Kazasında Araç Sürücüsünün Yakınlarının Tazminat Hakkı
Tek taraflı trafik kazası, bir araçla başka araca veya bir yayaya hasar vermeden oluşan kazadır. Bu tür trafik kazalarında sürücü yüzde yüz kusurlu görülür. Dolayısı ile kendi adına bir tazminat hakkı talebinde bulunması mümkün olmaz denmekteydi.
Ancak tek taraflı trafik kazalarında ölüm halinde tazminat alınamayacağına dair genel şartlarda değişiklik meydana gelmiştir. Bu kaza nedeniyle ağır bir yaralanma meydana gelmişse yaralananın yakınları “manevi tazminat davası” açabilirler Ölümlü trafik kazalarında, ölen kişiden destek alan herkes, desteği ispatlayarak tazminat davası açabilme hakkına sahiptir.
Trafik İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davası
Trafik iş kazası işçinin işe gelip gitmesi esnasında veya işverenin talimatına uyarak gerçekleştirdiği seyahati sırasında meydana gelen kazadır. Bu durumda eğer kişi hayatta ise kendisi talepte bulunur. Hayatta değilse yakınlarının meydana gelen zararın giderilmesi için maddi ve manevi tazminat davası açabilmeleri mümkündür.
Yargıtay 21. HD. 2008/7855E 2008/10193k
İş kazası sonucu maluliyetten doğan maddi tazminat istemidir. İş kazasına maruz kalan işçinin maddi zararının hesaplanmasında gerçek ücretin esas alınması temel koşuldur. İmzalı bordrolardaki ücret ile tanıkların bildirdiği ücretin farklı olması halinde, ücretin kesin olarak belirlendiğinden söz edilemeyecektir. O halde; işçinin yaptığı iş, deneyimi ve mesleki kıdemi gibi olgular belirtilerek, ilgili meslek odasından emsal ücret bilgileri celp edilerek ücret tespiti yapılmalıdır.
