Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Nedir? (TCK 303)
Düşmanla işbirliği yapma suçu, Türk Ceza Kanunu'nun 303. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre:
"Devletin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü, milletin varlığı ve birliği aleyhine yabancı devletlerle, uluslararası örgütlerle veya bunların temsilcileriyle doğrudan veya dolaylı olarak temaslar kurarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ne karşı siyasal veya askeri casusluk yapan veya yararına faaliyette bulunan kişi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır."
Türkiye Cumhuriyeti devletinin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü, milletin varlığı ve birliğine karşı yabancı devletlerle veya uluslararası örgütlerle işbirliği yapmak, doğrudan veya dolaylı olarak temaslar kurmak, siyasal veya askeri casusluk yapmak veya yararına faaliyette bulunmak suçtur.
Bu suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, normal müebbet hapis cezasından daha ağırdır ve mahkeme tarafından belirtilen bir süre boyunca hükümlünün cezaevinde kalmasını gerektirir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunun Unsurları
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde olan devletin ordusunda hizmet kabul etmek veya düşman devletin yanında Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı silahlı mücadeleye girmek suç olarak tanımlanmaktadır. Bu suçun faili ise ancak vatandaş olabilir.
Türk Ceza Kanunu'nun 307. maddesi, "Düşmanla işbirliği yapma" başlığı altında düzenlenen suçlar kapsamında, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde olan devletin ordusunda hizmet kabul etmek suç olarak kabul edilmiştir. Bu suçun cezası ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Bu suçun faili olan kişiler, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıdır. Ayrıca, uluslararası askeri ittifaklar nedeniyle Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde bulunan devlet ile aralarında savaş için ittifak veya iştirak olan bir diğer devletin ordusunda hizmet kabul eden vatandaşlar da Türkiye Devleti ile savaş halinde bulunan devlet ordusunda hizmet kabul etmiş gibi sayılır.
Suçun oluşması açısından dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, düşman devlet ordusunda, dolaylı da olsa, yönetme ve idareye etkili olma şeklinde bir görevin üstlenilmiş olmasıdır. Bu durumda, suç daha ağır bir şekilde cezalandırılabilir.
İkinci fıkrada ise, düşman devlet ordusunda herhangi bir komuta görevi üstlenilmesi ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için, düşman devletle savaş halinde olunması gerekmemektedir. Suçun faili de ancak vatandaş olabilir.
Maddenin üçüncü fıkrası ise, birinci veya ikinci fıkralarda tanımlanan suçlar sırasında örneğin kişilerin öldürülmesi, kasten yaralanması veya kamu mallarına zarar verilmesi gibi durumlarda da ayrıca cezaya hükmedileceğini belirtmektedir.
Dördüncü fıkra ise, savaştan önce yabancı bir devlet topraklarında bulunarak o devletin kanunlarına uygun bir hizmeti kabul etmek zorunda kalanların cezalandırılamayacağını belirtmektedir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 303. Maddesinde düşmanla işbirliği yapma suçu düzenlenmiştir. Buna göre:
- Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde olan devletin ordusunda hizmet kabul eden, düşman devletin yanında Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı silahlı mücadeleye giren vatandaş, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
- Düşman devlet ordusunda herhangi bir komuta görevi üstlenen vatandaş, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
- Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan suçların işlenmesi sırasında başka suçların işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ilgili hükümlere göre cezaya hükmolunur.
- Savaş zamanında düşman devlet toprağında bulunup da bu devlet ordusunda hizmete alınmak mecburiyetinde kalan vatandaş hakkında, bu nedenle cezaya hükmolunmaz.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunda Cezayı Artıran Haller
Düşmanla işbirliği yapma suçunun cezası ağırlaştırılmış müebbet cezasıdır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilebilecek en ağır ceza olması dolayısıyla cezayı arttıran hal bulunmamaktadır.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Düşmanla işbirliği yapma suçunun sonucunda hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilemez.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Zamanaşımı
Türk Ceza Kanunu'nun 303. maddesi uyarınca, düşmanla işbirliği suçunda 1. fıkrada tanımlanan fiil için dava zamanaşımı süresi 25 yıl, 2. fıkrada tanımlanan fiil için ise dava zamanaşımı süresi 30 yıldır.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
CMK'nın 231. maddesi gereğince, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için, sanığın kişiliği, yaşayışı, iş ve güç durumu, suçun işleniş biçimi, suçun işlenişindeki amaç ve saikler, suçun işlenişindeki öğretiler, sanığın duruşmadaki tutumu, mağdur zararının durumu, kamu yararının gerektirdiği diğer sebeplerin değerlendirilmesi sonucunda, sanığın suç işlemeyeceğine ve toplum için zararlı bir unsur olmadığına kanaat getirilmesi gerekmektedir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiğinde, mahkeme, sanığa belirli bir süre boyunca suçunu ceza evinde değil toplum içinde çekmesi için zaman verir. Bu süre içinde, sanık yeniden bir suç işlemezse, mahkeme kararı gereği cezasız kalır. Ancak, sanık bu süre içinde yeni bir suç işlerse, tüm cezalar uygulanır.
HAGB kararı sanığa verilen ceza, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise verilebilir. Bu durumda gerekli olan koşulların da sağlanması halinde verilecek hükmün açıklanmasının 5 yıl süreyle geriye bırakılmasına hükmün açıklanmasının geri bırakılması denir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, 2 yıl ve altındaki hapis cezası hükümlerinin infazını engellemektedir. Bu sebeple düşmanla işbirliği yapma suçu hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulanabilir. Düşmanla işbirliği yapma suçu için etkin pişmanlık düzenlemesi bulunmamaktadır.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Şikayet Süresi
Düşmanla işbirliği yapma suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasındadır ve savcılık tarafından resen soruşturulur. Bu suç için herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Kamu davasına müdahil olan bir kişi bile şikayetini geri çekse dahi, davada devam edilir ve ceza davası düşmez. Bu suç için dava zamanaşımı süresi dışında her zaman soruşturma açılabilir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunda Şikayeten Vazgeçme
Düşmanla işbirliği yapma suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasındadır ve savcılık tarafından resen soruşturulur. Bu sebeple şikayetten vazgeçme herhangi bir hukuki sonuç doğurmayacaktır. Şikayetten vazgeçildiğinde dava düşmeyecek yargılama devam edecektir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunda Uzlaşma
Türk hukuk sisteminde uzlaşma, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların mahkemeye gitmeden, arabuluculuk veya diğer yollarla çözülmesidir. Uzlaşma, genellikle tarafların karşılıklı anlaşmasıyla gerçekleşir ve hukuki bir bağlayıcılığı vardır. Uzlaşma, tarafların uzun süreli bir hukuk mücadelesinden kaçınmasına yardımcı olur. Ancak düşmanla işbirliği yapma gibi ciddi suçlar uzlaşmaya tabi suçlar arasında yer almazlar ve bu suçlarda mağdurun rızası da geçerli sayılmaz. Dolayısıyla bu suçlarda uzlaşma yoluyla ceza indirimi veya cezadan muafiyet söz konusu olamaz.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçunda Görevli Mahkeme
Düşmanla işbirliği yapma suçunun işlenmesi durumunda yargılama yapmakla görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi’dir.
Sık Sorulan Sorular
Düşmanla İşbirliği Yapmak Ne Anlama Gelir?
Düşmanla işbirliği yapmak, savaş hali veya Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı hasmane hareketlerde bulunan bir devletin yanında silahlı mücadeleye katılmak veya bu devletin ordusunda hizmet kabul etmek anlamına gelir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Hangi Durumlarda İşlenir?
Düşmanla işbirliği yapma suçu, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde bulunan bir devletin yanında silahlı mücadeleye katılmak veya bu devletin ordusunda hizmet kabul etmek ya da Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı hasmane hareketlerde bulunan bir devletin ordusunda yönetici veya idari bir görev üstlenmek durumunda kalmak gibi durumlarda işlenir.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Kaç Yıl?
- Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile savaş halinde olan devletin ordusunda hizmet kabul eden, düşman devletin yanında Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı silahlı mücadeleye giren vatandaş, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
- Düşman devlet ordusunda herhangi bir komuta görevi üstlenen vatandaş, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
- Bir ve ikinci fıkralarda tanımlanan suçların işlenmesi sırasında başka suçların işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ilgili hükümlere göre cezaya hükmolunur.
- Savaş zamanında düşman devlet toprağında bulunup da bu devlet ordusunda hizmete alınmak mecburiyetinde kalan vatandaş hakkında, bu nedenle cezaya hükmolunmaz.
Düşmanla İşbirliği Yapma Suçu Dava Zamanaşımı Süresi Nedir?
TCK m.303/1'de düzenlenen düşmanla işbirliği yapma suçu için dava zamanaşımı süresi 25 yıl, TCK m.303/2'de düzenlenen düşman devletin ordusunda yönetici veya idari bir görev üstlenmek suçu için ise 30 yıldır.
