İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Elektronik kelepçe, şüpheli, sanık veya hükümlülerin elektronik yöntem ve araçlarla toplum içinde takibini ve denetimini sağlamak amacıyla tasarlanmış bir elektronik izleme sistemidir. Bu sistem, mağdurun ve toplumun korunmasını destekleyen önleyici tedbirlerden biri olarak işlev görür. Elektronik kelepçeler, genellikle bilek veya ayak bileğine takılan bir cihazdan oluşur ve GPS veya diğer izleme teknolojileri aracılığıyla kişinin konumunu sürekli olarak izler. Böylece, ceza infazı sürecinde bireylerin topluma entegrasyonu kolaylaştırılırken, aynı zamanda suça eğilimli davranışların önlenmesi hedeflenir. Elektronik kelepçe, ceza adalet sisteminde alternatif bir denetim aracı olarak önemli bir rol oynamaktadır.
Elektronik kelepçe, suçların soruşturma ve kovuşturma aşamalarında adli kontrol tedbiri olarak kullanılabilir. Her ne kadar bu tedbir, şartları mevcut olduğunda her suç için uygulanabilse de, en çok elektronik kelepçe kararının verildiği suçlar, tutuklamanın katalog suçları olarak bilinen ağır suçlar arasındadır. Elektronik kelepçe uygulanabilecek başlıca suçlar şunlardır:
Elektronik kelepçe, tutuklamaya alternatif bir tedbir olarak kullanılabilir ve çeşitli şartlara bağlı olarak uygulanır. Bu şartlar, adli kontrol tedbirleri ile infaz aşamasındaki durumlar olarak iki ana başlıkta incelenir:
Adli kontrol tedbiri olarak elektronik kelepçe takılması, tutuklama sebeplerinin varlığına bağlı olarak gerçekleşebilir. Aşağıda bu şartlar belirtilmiştir:
İnfaz aşamasında elektronik kelepçe, hükümlünün durumuna ve cezasının infaz rejimine göre uygulanabilir. Bu aşamada, hükümlüye elektronik kelepçe takılması infaz hakimliği tarafından belirlenir. Elektronik kelepçe ile infaz edilen hapis cezaları, hükümlünün konutta infaz edilmesi veya belirli bölgelere gitme yasağı gibi durumları içerebilir.
Elektronik kelepçe, gerek adli kontrol sürecinde, gerekse infaz aşamasında, toplum güvenliğini sağlamak ve kişinin denetimli serbestliğini desteklemek amacıyla önemli bir araç olarak kullanılmaktadır.
Tedbir kararlarına karşı yapılan itirazı inceleyecek merci, itiraz talebinin kabulüne veya reddine, verilen tedbir kararının kaldırılmasına, uygun görülecek başka bir tedbirle değiştirilmesine veya aynen devamına karar verebilir. Elektronik kelepçe uygulanması kararı en fazla 6 ay için verilebilir.
Elektronik kelepçe tedbiri, özellikle konutu terk etmeme (ev hapsi) veya belirli bir yerleşim bölgesini terk etmeme durumlarında uygulanır. Bu tedbir, kişinin belirlenen alanın dışına çıkmasını engellemek amacıyla, Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliği'nin ilgili maddeleri uyarınca yürürlüğe girer.
Elektronik kelepçe, kişinin yaşadığı konut ya da belirlenen yerleşim bölgesini merkez alarak takılır ve bu sınırlar içinde hareket etmesine izin verir. Örneğin, konutu terk etmeme tedbiri verildiğinde, kişinin yaşadığı evin çevresi sistemde kısıtlı alan olarak belirlenir. Bu sınırlar içinde hareket etmesi sağlanırken, kararda belirtilen zaman diliminde kişinin konutunda bulunup bulunmadığı sürekli olarak Elektronik İzleme Merkezi tarafından denetlenir.
Eğer kişi belirlenen alanın dışına çıkarsa veya kelepçeyi açarsa, sistem ihlal sinyali gönderir. Bu sinyal, Denetimli Serbestlik Müdürlüğü'ne bağlı Elektronik İzleme Merkezi’ne ulaşır ve yetkililer derhal haberdar olur. Kelepçenin çıkarılması ya da sinyalin engellenmesi tedbirin ihlali anlamına gelir ve bu durumda kişi hakkında tutuklama kararı verilebilir.
Tedbir süresince, kişinin hareketleri sıkı bir şekilde denetlenir ve elektronik kelepçe ile sürekli izlenir. Bu uygulama, tedbir kararına uyan kişinin topluma zarar verme ya da kaçma riskini önlemek amacıyla devreye girer.
Elektronik kelepçe takılmasına karar verilmesi hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında farklı mahkemelerin yetkisine bağlıdır. Ayrıca, cezanın infazı aşamasında da elektronik kelepçe takılması kararını verecek yetkili bir yargı mercii bulunur.
Elektronik kelepçe takılarak uygulanabilecek adli kontrol tedbiri için yürütülen bir soruşturma veya kovuşturma bulunmalıdır. Bu aşamalarda karar vermeye yetkili mahkemeler şunlardır:
Cezanın infazı aşamasında elektronik kelepçe takılması gerektiğinde bu kararı İnfaz Hakimliği verir. Hükümlünün cezasının infaz edildiği yerin infaz hakimliği yetkilidir. İnfaz sürecinde hükümlünün durumuna göre elektronik kelepçe takılmasına karar verilir ve bu süreçte infaz hakimliği kararları uygular.
Elektronik Kelepçe kararına karşı, tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde ilgililer tarafından Aile Mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz mercii kararını bir hafta içinde verir.
Elektronik kelepçe, Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne ait bir kamu malıdır. Bu nedenle, tedbir yükümlüsü veya üçüncü bir kişi tarafından elektronik kelepçenin kasten kırılması halinde kamu malına zarar verme suçu oluşur. Kamu malına zarar verme suçu, TCK m.152/1-a maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, elektronik kelepçeyi kırmak suretiyle kamu malına zarar veren kişi bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.