İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Devletin kamu yararını gerekçe göstererek bir kimsenin sahipliğinde bulunan özel mülkiyete rızası dışında son vermesidir.
Kamulaştırma işlemini yapan idare, bedelini ödemek şartıyla gerçek ve özel hukuk tüzel kişilere ait bulunan taşınmaz mallara hak sahibi olur.
Kamulaştırma, kişilerin özel mülkiyeti altında bulunan taşınmazlara müdahale durumunu içerdiğinden dolayı sıkı ve detaylı usul şartlarına tabii tutulmuştur. Kamulaştırmanın adım adım hangi aşamalardan oluştuğu çeşitli mevzuatlarda düzenlenmiştir. Kamulaştırma işleminin aşamaları şu şekildedir:
Bu aşamaya idari aşamadan müspet bir netice alınamaz ise geçilecektir. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından dava konusu taşınmazın değerinin tespiti için bir bilirkişi yahut bilirkişi heyeti görevlendirilecektir. Bilirkişi yahut bilirkişi heyeti tarafından yapılan değer tespitini mahkeme de hakkaniyete uygun bulur ise bu bedel üzerinden kamulaştırma süreci yürütülecektir.
Kısmen Kamulaştırma: Gerçek veya tüzel kişiliklere ait taşınmaz malların belirli bir kısmının kamulaştırılması işlemidir. Bu işlemde okul, hastane veya diğer projeler için ihtiyaç duyulan alan kullanılır. Bu işlemde taşınmaz malların kullanılan bölümü için ödeme yapılır. Taşınmaz malın kalan kısmının kullanılamayacak halde olması durumunda mal sahibi taşınmazının kalan kısmının da kamulaştırılması talebinde bulunabilir. Ancak bunun için kararı takip eden 30 günü aşmaması gerekir.
Trampa Yolu ile Kamulaştırma: Kamu yararına kullanılacak taşınmaz mal yerine bedel ödemeksizin mülkiyet sahibine taşınmaz mal verilmesini ifade eden işlemdir. Bu işlemin gerçekleşmesi için mal sahibinin rızası gerekir.
Acele Kamulaştırma: Taşınmaz malın Cumhurbaşkanı kararınca veya yurt savunmasında kullanılması amacıyla kamulaştırılması ihtiyacının ortaya çıkmasıyla yapılan kamulaştırma işlemidir. Bu işlemde aciliyet söz konusudur ve bu nedenle taşınmazın bedeli 7 gün içinde belirlenerek mal sahibinin hesabına yatırılır.
Özel Kişiler Yararına Kamulaştırma: Bu türde de devletleştirme işlemi devlet ve kamu tüzel kişiliklerince yapılır. Ancak söz konusu taşınmazın bedeli özel kişilerce yapılır. Böylelikle yapılacak kamu yararına proje özel kişilerin mülkiyetine geçmiş olur.
Kamulaştırma türlerindeki işlemler ve detaylar yasalarla belirlenmiştir. Bu nedenle kararın çıkması durumunda mülkiyet sahiplerinin itiraz hakkı saklı tutulmak kaydıyla yasalara uyması gerekir.
Kamulaştırma bedeli aşağıdaki unsurlar dikkate alınarak belirlenir.
Mahkemece yapılan keşif ve taşınmazın değerini gösteren uzman bilirkişi raporlarının ardından, mahkeme kamulaştırma bedelini tespit eder. Tespit edilen bedelin mahkemece belirlenecek banka hesabına yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye on beş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir.
Kamulaştırma, ilgili kanunun 3. Maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılmışsa kamulaştırma bedelinin taksitle ödenmesine karar verilebilir. Ancak bu durumda da ilk taksit peşin ve nakit olmak üzere hak sahibinin adına mahkemece belirlenecek banka hesabına yatırılır. İdare on beş günlük süre içinde kamulaştırma bedelinin tamamını veya duruma göre ilk taksiti ödediğine dair mahkemeye makbuz ibraz eder.
İdarenin kamulaştırma bedelini ödediğine dair mahkemeye makbuz ibraz etmesinin ardından, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verilir ve bu karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin olup, tarafların bedele ilişkin istinaf veya temyiz hakları saklıdır.
İstinaf veya temyiz incelemesi sonucunda kesinleşen kamulaştırma bedeli, hak sahibine peşin ve nakit olarak ödenen tutardan daha az olması durumunda aradaki fark ilgilisinden talep edilir. İdare tarafından hak sahibi adına yapılan ödeme tarihi ile geri ödemeye ilişkin yazının ilgilisine tebliğ edildiği tarih arasındaki süre için faiz alınmaz.
Kamulaştırma işlemine itiraz süreleri taşınmazın sahibine gönderilen tebligatın ulaşması veya kendilerine tebligat yapılmayan kişilere tebligat yerine sayılan mahkemece gazetede yapılmış ilan tarihinden başlamaktadır. Hak sahibi olan kişi 30 gün içerisinde kamulaştırma işlemine itiraz ve kamulaştırmanın iptali davası açabilmektedir. İştirak halinde ya da müşterek mülkiyette, pay sahibi kişilerin de dava açma hakları bulunur. Miras malları söz konusu ise burada da birden fazla hak sahibi varsa her birinin ayrı ayrı dava açma hakkı bulunmaktadır.
Kamulaştırma işlemine karşı dava açılabilmesi için, işlemin bir bütün halinde tekemmül etmesi gerekmektedir. İşlemin tekemmül etmesi, yasada belirtilmiş aşamaların hepsinin tamamlanmış olması ve idarece açılan istimlak bedeli tespiti ve tescil davası dilekçesinin kayıt malikine tebliğ edilmesi ile mümkündür. Bu süreçlerin yerine getirilmediği durumlarda kamulaştırma işleminin iptali davası dinlenmez.
Kamulaştırma davası, idarenin kamu hizmet ya da teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan özel mülkiyete tabi şahıs veya özel hukuk tüzel kişilerinin taşınmaz mallarına, kaynaklarına ve irtifak haklarına ilişkin bedelde uzlaşmaya varılmaması halinde açılır.
Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davalarında, Görevli Mahkeme Asliye hukuk mahkemesi, yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.
Vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ’ne göre belirlenir
Kamulaştırma davalarında vekalet ücreti genellikle hükmedilen dava değeri (artış bedeli veya tazminat) üzerinden %15 oranında hesaplanır.
Kamulaştırma ve devletleştirme, sıklıkla birbirine karıştırılan ancak farklı anlamlara gelen iki kavramdır. Her ikisi de devletin mülkiyet alanını genişletme amacını güder ancak süreçleri ve sonuçları farklıdır.
Kamu yararı gerekçesiyle, özel mülkiyet haklarına sahip kişilerin taşınmaz veya taşınır mallarının, yasal düzenlemeler çerçevesinde ve adil bir tazminat ödenerek devlete veya kamu kuruluşlarına geçirilmesidir. Amaç, kamu hizmetlerinin yürütülmesi, altyapı çalışmalarının yapılması, toplu taşıma sistemlerinin geliştirilmesi gibi kamu yararına hizmet eden projeler için gerekli olan alanların elde edilmesidir. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu gibi özel yasalarla düzenlenir.
Özellikler:
Özel sektörde faaliyet gösteren bir kuruluşun veya sektörün, kamu yararı gerekçesiyle devletin kontrolüne alınmasıdır. Amaç, belirli sektörlerde kamu düzenini sağlamak, stratejik öneme sahip sektörleri kontrol altına almak, temel ihtiyaç maddelerinin üretim ve dağıtımını düzenlemek gibi amaçlar güder. Genellikle özel kanunlarla düzenlenir.
Özellikler:
Kamulaştırma taşınır ce taşınmaz mallar üzerinde uygulanırken devletleştirme şirketler ve sektörler üzerinde uygulanır
Kamulaştırmanın amacı kamu hizmetleri, altyapı projeleri iken devletleştirmenin amacı Kamu düzenini sağlamak, stratejik sektörleri kontrol etmektir. Kamulaştırma daha sınırlı kapsamlı iken devletleştirme daha geniş kapsamlıdır. Kamulaştırma sonucunda zorunlu ve adil bir tazminata hükmedilirken devletleştirmede tazminat ödenebilir ya da ödenmeyebilir.