Karşılıksız Yararlanma Suçu Nedir?
Karşılıksız yararlanma suçu, TCK 163. maddesinde Malvarlığına Karşı Suçlar başlığı altında yer alır. Bu suç elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi hizmetlerin sahibinin rızası dışında kullanılması veya kamuya açık bir yerde içecek sağlayan otomatlardan hiçbir karşılık ödenmeden yararlanılması halinde oluşan bir malvarlığı suçudur.
Karşılıksız Yararlanma Suçunun Unsurları
Suçun failinin herkes olması mümkündür. Ancak TCK m. 266 bakımından failin kamu görevlisi olması ve elinde bulundurduğu araç ve gereçleri bu suçun işlenmesi amacıyla kullanması suçun nitelikli halini oluşturur.
Suçun mağduru ise otomat aracılığı ile bir hizmeti sunan kişi, telefon hattının ya da şifreli veya şifresiz yayının sahibi ve elektrik enerjisinin, suyun veya doğal gazın sahibidir.
Suçun konusu ise:
- Otomatlardan Karşılıksız Yararlanmak
- Telefon Hatlarından veya Yayınlardan Karşılıksız Yararlanmak
- Abonelik Esasına Göre Faydalanılabilen elektrik, su gibi enerjilerden karşılıksız yararlanmak
Suç ancak kastla işlenebilen bir suç tipidir. Bu anlamda hem doğrudan hem de olası kastla meydana getirilebilir.
Karşılıksız Yararlanma Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanununun 163. Maddesine göre:
- Otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilen bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanan kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Abonelik esasına göre yararlanılabilen elektrik enerjisinin, suyun veya doğal gazın sahibinin rızası olmaksızın ve tüketim miktarının belirlenmesini engelleyecek şekilde tüketilmesi halinde kişi hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Karşılıksız Yararlanma Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar
verilmesidir.
Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir.
Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür.
Karşılıksız yararlanma suçunun yer aldığı 163. Maddesinin 1. Ve 2. Fıkralarında yer alan halinin adli para cezasına çevrilmesi mümkün değilken 3. Fıkrada bulunan hal adli para cezasına çevrilebilir.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Zamanaşımı
Bu suç şikâyete bağlı suçlar arasında sayılmamaktadır. Bu sebeple şikâyet zamanaşımı süresi mevcut değildir. Soruşturma savcılık tarafından resen gerçekleşir. Suçlar şikâyete bağlı olmadığından dolayı şikâyet değil ihbar etmek mümkündür. Bu ihbarın her zaman yapılması mümkündür.
Suç için dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (HAGB) amacı kişileri ıslah etmektir. İki yıl veya altında olan hapis cezalarının varlığı halinde hakim kişilere belirli bir denetim süresi verir. Bu süre içerisinde failin kurallara uygun hareket etmesi sonucunda verilen hüküm hiçbir sonuç doğurmayarak ortadan kalkar. Ve adli sicil kaydında da görünmez.
Karşılıksız yararlanma suçu neticesinde hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Ceza İndirimi
Bu suçun:
- Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
- Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
- Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
- Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
-
- Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Cezayı Artıran Haller
Bu suç için özel olarak düzenlenen cezayı arttıran bir hal bulunmamaktadır.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulanabilir.
Türk Ceza Kanununun 168. Maddesinde karşılıksız yararlanma suçu için etkin pişmanlık hali düzenlenmiştir.
Karşılıksız Yararlanma Suçu Şikayet Süresi
Bu suç şikâyete bağlı bir suçlardan değildir. Dolayısıyla soruşturması savcılık tarafından resen gerçekleşir. Şikâyete bağlı olmayan bir suç olmasından ötürü şikâyet değil ihbar yapılır. İhbar ise bir süre ile sınırlı değildir.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Şikayetten Vazgeçme
Karşılıksız yararlanma suçu şikâyete bağlı suçlardan
değildir. Şikâyetten vazgeçme açılan davanın düşmesine veya verilen cezadan
daha az bir cezaya hükmedilmesine yol açmaz. Suçun işlendiği savcılık
tarafından herhangi bir şekilde öğrenildiğinde resen yani kendiliğinden
soruşturma başlatılmalıdır.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma fail ile mağdur arasında bir uzlaşmacı aracılığı ile iletişim kurulması sağlanarak uyuşmazlığın giderilmesi yoludur. Şikâyetten vazgeçme değildir. Karşılıksız yararlanma suçu yakınlar aleyhine işlenirse (TCK Madde 167) uzlaşma kapsamında olur.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Teşebbüs
Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise faaliyeti teşebbüs aşamasında kalmış olur.
Karşılıksız yararlanma suçu bakımından teşebbüs hükümlerinin uygulanması mümkündür.
Yargıtay 2 Ceza Dairesi 03.05.2017, 2016/16538 E., 2017/5060 K
Sanığın, sayaç yerine boru takmak suretiyle kaçak su kullandığı iddia edilen olayda, sanığın, su sayacının evin içinde olduğuna dair savunmasının aksine delil bulunmadığı gibi, sanık savunması, tanık beyanı ve tutanağa ekli fotoğraftan suç yerinde bulunan inşatı yeni tamamlanmış evde su kullanıldığı tespit edilemediğinden şüphe sanık lehine yorumlanıp atılı suçtan sanığın beraatine karar verilmesi gerekirken, suçun teşebbüs aşamasında kaldığı şeklindeki yeterli olmayan gerekçeyle sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Karşılıksız Yararlanma Suçunda İştirak
Suça iştirak, bir suç işleme kararının icrası esnasında birden fazla kişi ile birlikte fikir ve eylem birliği içinde birlikte suç işlenmesidir.
Suç tipi iştirak bakımından bir özellik göstermemektedir
Karşılıksız Yararlanma Suçunda Görevli Mahkeme
Bu suç için yargılama yapmaya görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
