Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Nedir? (TCK 187)
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, toplum sağlığını tehdit eden ciddi bir suçtur. Bu suç, bir kişinin bilerek ve isteyerek, tehlikeli veya yanlış bileşenlerle ilaç üretmesi veya bu tür ilaçları satmasıyla işlenir. Bu suçun amacı, insanların sağlığını korumak ve güvence altına almaktır. Konunun ciddiyetini anlamak için, suçun neyi içerdiğine ve sonuçlarına dikkat etmek önemlidir.
Türk Ceza Kanunu'nun 187. maddesi, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçunu tanımlamaktadır. Bu maddeye göre, ilaç üreten veya satan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası verilebilir. Suçun işlenmesi için kasıt aranır, yani suçu işleyen kişinin bilerek ve isteyerek hareket ettiği kabul edilir.
Suçun konusu ilaçlardır ve suç, ilaçların kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak şekilde üretilmesi veya satılmasıyla gerçekleşir. Bu suç, sadece gerçek ilaçların yanlış bileşenlerle veya yanlış dozlarda üretilmesini veya satılmasını kapsamaz, aynı zamanda gerçek ilaç yerine sahte veya taklit ilaçların sunulmasını da içerir. Bir reçeteli ilacın yerine başka bir ilaç vermek de bu suçun bir şeklidir ve kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokabilecek sonuçlara yol açabilir.
Bu suçun ciddiyetinin farkında olan Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, ilaç üretimi ve satışıyla ilgili önlemler almaktadır. Suça konu olan ilaçların üretim izni ve ruhsatı, mikrobiyolojik analizler, etkin madde miktarı, üretim koşulları, taşıma, saklama ve son kullanma tarihleri gibi hususlar kontrol edilir. Bu şekilde, insanların sağlığına zarar verebilecek, hatta ölüme neden olabilecek durumlar engellenmeye çalışılır.
Bu suçun faili ve mağduru herkes olabilir. İlaç yapma veya satma suçu, toplumun her kesimindeki insanları etkileyebilir. İlaçlar, sağlık sorunları olan insanlar için hayati öneme sahip olabilir ve yanlış veya tehlikeli ilaçlar kullanmak ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, bu suçla mücadele etmek ve suçu işleyenleri cezalandırmak önemlidir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunun Unsurları
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, belirli nitelikli hallerde işlendiğinde daha ağırlaşan cezalar öngörülmektedir. Bu nitelikli haller, suçun tabip ya da eczacı tarafından veya resmi izne dayalı şekilde yürütülen bir meslek veya sanatın icrası kapsamında işlenmesidir. Bu durumda, verilecek ceza üçte bir oranında artırılmaktadır.
Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un ikinci maddesinde, kimlerin eczacı olabileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda, eczacılık yapabilmek için aşağıdaki vasıfların taşınması gerekmektedir:
A) Türk vatandaşı olmak,
B) Türkiye Eczacı Mektep veya fakültelerinden diplomalı olmak veya yabancı ülkelerdeki eczacı mekteplerinden veya fakültelerinden diplomalı olup, ilmi hüviyetini ispat etmiş veya yapılan imtihanı kazanmış olmak,
C) Diplomaların Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından tescil edilmiş olmak,
D) Eczacılıkla ilgili kanunun 4. maddesinde belirtilen hallerden herhangi birine sahip olmamak.
Bu hükümler doğrultusunda, ilaç yapma veya satma suçu nitelikli hallerde işlendiğinde, cezalar artırılmaktadır. Nitelikli hallerde suçun işlenmesi, suçun tabip veya eczacı tarafından veya resmi izne dayalı şekilde yürütülen bir meslek veya sanatın icrası kapsamında gerçekleşmesi anlamına gelir. Bu durum, suçun ciddiyetini artıran bir faktördür ve cezanın daha ağırlaşmasını gerektirir.
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, toplum sağlığı açısından büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu nedenle, eczacıların ve ilaç üreticilerinin, yasalara uygun şekilde çalışmaları, yetki ve izinlerine riayet etmeleri ve insanların sağlığını korumak için gerekli önlemleri almaları büyük önem taşır. Aksi takdirde, suçun nitelikli hallerde işlenmesi durumunda daha ağır cezalarla karşılaşılabilir.
Sonuç olarak, kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçunun nitelikli halleri, suçun daha ağırlaşmasına ve cezaların artırılmasına yol açar. Eczacılar ve ilaç üreticileri, mesleklerini etik ve yasal kurallara uygun şekilde icra etmeli, toplum sağlığını koruma sorumluluğunu taşımalı ve nitelikli suçların önlenmesine yönelik önlemleri almalıdır. Toplumun güvenliği ve sağlığı, bu suçların etkin bir şekilde engellenmesi ve cezalandırılmasıyla sağlanabilir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 187. Maddesine göre kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçunun cezası:
- Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç üreten veya satan kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve adlî para cezası verilir.
- Bu suçun tabip veya eczacı tarafından ya da resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür. Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu nedeniyle verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Zira suçun yaptırımı olarak hem hapis hem adli para cezası öngörülmüştür.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Zamanaşımı
Zamanaşımı, suçun işlenmesinden itibaren dava açılmamış olması durumunda veya dava açılmışsa da süresi içinde sonuçlandırılmamış olması durumunda davanın düşmesine sebep olacak hukuk süresi içinde sonuçlandırılmamış olması durumunda davanın düşmesine sebep olacak hukuk terimidir. Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren sekiz yıldır. Dava zamanaşımı suçun üzerinden belirli bir süre geçmekle dava açılmamışsa veya açılmış olmakta birlikte davanın sonuçlandırılmaması durumunda davanın düşmesine yol açan ve soruşturma ve kovuşturma işlemlerine engel olan bir ceza hukuku müessesesidir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (HAGB) amacı kişileri ıslah etmektir. İki yıl veya altında olan hapis cezalarının varlığı halinde kişilere belirli bir denetim süresi verilir. Bu süre içerisinde failin kurallara uygun hareket etmesi sonucunda verilen hüküm hiçbir sonuç doğurmayarak ortadan kalkar ve adli sicil kaydında da görülmez. Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçunun cezasının miktarı sebebiyle hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilmesi mümkündür.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulamak mümkün olur.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Şikayet Süresi
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satmak suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır. Suçtan mağdur olan kişi, yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını belirtse bile davaya veya failin cezasına bir etkisi olmayacaktır.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunda Şikayetten Vazgeçme
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasındadır ve savcılık tarafından resen soruşturulur. Bu sebeple şikayetten vazgeçme herhangi bir hukuki sonuç doğurmayacaktır. Şikayetten vazgeçildiğinde dava düşmeyecek yargılama devam edecektir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunda Uzlaşma
Türk hukuk sisteminde uzlaşma, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların mahkemeye gitmeden, arabuluculuk veya diğer yollarla çözülmesidir. Uzlaşma, genellikle tarafların karşılıklı anlaşmasıyla gerçekleşir ve hukuki bir bağlayıcılığı vardır. Uzlaşma, tarafların uzun süreli bir hukuk mücadelesinden kaçınmasına yardımcı olur. Ancak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, uzlaştırma kapsamına alınmayan suçlar arasındadır ve bu suç nedeniyle uzlaşma yapılamaz.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçunda İştirak
İştirak, bir suçun işlenmesine katılan birden fazla kişinin bulunması durumunda söz konusu olur. İştirak, suçun işleniş şekline göre azmettiren, yardım eden, dolaylı fail veya müşterek fail şeklinde olabilir. Cezai sorumluluk, somut olayın özelliklerine göre iştirakin türüne göre belirlenir.
Suça iştirak, 5237 sayılı TCK’nın 37’nci maddesinde “Faillik”, 38’inci maddesinde “Azmettirme”, 39’uncu maddesinde “Yardım etme” ve 40’ıncı maddesinde “Bağlılık kuralı” başlığı altında düzenlenmiştir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Görevli Mahkeme
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu için yargılama yapmakla görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Sık Sorulan Sorular
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Nedir?
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, bilerek ve isteyerek ilaçların yanlış bileşenlerle üretilmesi veya yanlış dozlarda satılmasıyla işlenen bir suçtur. Bu suç, toplum sağlığını tehdit eder ve ciddi sonuçlara yol açabilir. TCK 187. maddeye göre, suçu işleyenlere hapis cezası ve adli para cezası verilir. Bu suçun önlenmesi ve toplumun sağlığının korunması için güvenilir kaynaklardan ilaç temin etmek ve sahte ilaçlara karşı dikkatli olmak önemlidir.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Zamanaşımı Kaç Yıl?
Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Uzlaştırmaya Tabii mi?
Uzlaşma, tarafların uzun süreli bir hukuk mücadelesinden kaçınmasına yardımcı olur. Ancak kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç yapma veya satma suçu, uzlaştırma kapsamına alınmayan suçlar arasındadır ve bu suç nedeniyle uzlaşma yapılamaz.
Kişilerin Hayatını ve Sağlığını Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma veya Satma Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay 20. Ceza Dairesi Esas: 2017/6122 Karar: 2018/120 Tarih: 10.01.2018
1-İddianame anlatımına, mahkemenin kabulüne göre “vicks vaporup” isimli ilacın sahte olarak üretilerek bulundurulduğunun kabulü karşısında sanığın TCK’nın 187. maddesinde düzenlenen “kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde ilaç üretme ve satma” suçunu oluşturup oluşturmadığının tartışılarak belirlenmesi görevinin üst dereceli asliye ceza mahkemesine ait olduğu gözetilip, görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, kovuşturma sürdürülerek yazılı biçimde hüküm kurulması,
2-Kabule göre de;
a-Sanığın ilaçları aldığını söylediği ve buna ilişkin fatura ibraz ettiği … Pazarlama isimli şirket kayıtlarının getirtilerek ve gerektiğinde yetkilisi dinlenilerek sanığın bu şirketten ilaç alıp almadığı, ilaçların sahte olduğunu anlaşılması halinde sanığın sahteliği bilip bilmediği hususunda araştırma yapılara hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi,
b-Sahte olduğu iddia edilen ilaç ve orjinalinin birlikte gönderilerek ilacın sahte olup olmadığı hususunda bilirkişi raporu alınması gerekirken eksik kovuşturma ile yazılı şekilde hüküm kurulması,
Kanuna aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden hükmün BOZULMASINA, CMUK’nın 326/son maddesi uyarınca sanığın kazanılmış hakkının saklı tutulmasına, 10.01.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
