İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Dolandırıcılık, bir kişinin veya kurumun hileli davranışlarla bir başkasını aldatarak maddi veya manevi zarara uğratması ve kendisine veya bir üçüncü kişiye haksız kazanç sağlamasıdır. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) m.157 ve m.158’de suç olarak düzenlenen dolandırıcılık, günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte farklı yöntemlerle işlenmektedir. Özellikle dijital ödeme sistemleri, online alışveriş platformları ve elektronik para hizmetleri dolandırıcılık eylemlerine açık hale gelmiştir.
Papara, Türkiye’de faaliyet gösteren, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yetkilendirilmiş bir elektronik para kuruluşudur. Kullanıcılarına hızlı ve kolay para transferi yapma imkânı sunan bu platform, dolandırıcılar tarafından da kötüye kullanılabilmektedir. Papara üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık yöntemleri şunlar olabilir:
1) Kimlik Avı (Phishing) ve Sahte Yatırım Dolandırıcılığı: Dolandırıcılar, Papara kullanıcılarını sahte internet siteleri, e-postalar veya mesajlar yoluyla kandırarak hesap bilgilerini ele geçirir. Daha sonra hesaptaki parayı çekerek veya başka hesaplara transfer ederek mağduru zarara uğratırlar.
2) Sahte Satış ve Ürün Dolandırıcılığı: Sosyal medya platformlarında veya ikinci el alışveriş sitelerinde sahte ilanlar oluşturan dolandırıcılar, mağdurlardan Papara aracılığıyla ödeme alır ancak ürünü teslim etmezler.
3) Şifre ve Hesap Ele Geçirme: Kullanıcıların giriş bilgilerini ele geçiren dolandırıcılar, Papara hesaplarını ele geçirerek mağdurların paralarını farklı hesaplara aktarabilir.
4) Kara Para Aklama: Dolandırıcılar, başka kişilerin Papara hesaplarını kullanarak yasa dışı kazançları sisteme sokabilir ve izlerini kaybettirebilirler.
Papara üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık olayları, Türk hukukunda çeşitli mevzuatlar çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu suçlarla mücadelede temel dayanaklar şunlardır:
TCK Md. 157 - Basit Dolandırıcılık: Hileli davranışlarla bir kişiyi aldatarak kendisine veya başkasına menfaat sağlayan kişiler, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK Md. 158 - Nitelikli Dolandırıcılık: Suçun bilişim sistemleri aracılığıyla işlenmesi, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması, kamu kurumlarının zararına işlenmesi gibi durumlarda ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası olarak artırılır.
TCK Madde 136 - Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirme: Dolandırıcılık amacıyla kişisel bilgilerin ele geçirilmesi halinde failler, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası alabilir.
Bankacılık Kanunu Md. 150: Elektronik para ve ödeme sistemleri üzerinden yasa dışı işlemler gerçekleştiren kişilere yönelik cezai yaptırımlar içerir.
Masak (Mali Suçları Araştırma Kurulu) Mevzuatı: Kara para aklama suçlarıyla mücadelede, yasa dışı fon akışlarını tespit etmek ve önlemek amacıyla Papara gibi finansal kuruluşların yükümlülüklerini düzenler.
Bir fiilin dolandırıcılık suçu sayılabilmesi için hem maddi hem de manevi unsurlarının varlığı gereklidir.
- Fail: Dolandırıcılığı gerçekleştiren kişi veya kişiler.
- Mağdur: Aldatılarak maddi veya manevi zarara uğrayan kişi veya kurum.
- Hileli Davranış: Failin, mağduru kandırmak için başvurduğu sahtecilik, yalan beyan veya dijital yöntemler
- Maddi Zarar: Mağdurun dolandırıcılık sonucunda mali kayba uğraması.
- Nedensellik Bağı: Failin eylemi ile mağdurun uğradığı zarar arasında doğrudan bir bağlantı olması.
- Kast: Dolandırıcılık suçunun işlenebilmesi için failin bilerek ve isteyerek mağduru aldatma niyetiyle hareket etmesi gerekir. Kasıt olmadan, yani dikkatsizlik veya ihmal sonucu ortaya çıkan zararlar dolandırıcılık suçu kapsamında değerlendirilmez.
- Haksız Kazanç Elde Etme Amacı: Failin, kendisine veya başkasına doğrudan veya dolaylı olarak menfaat sağlamayı hedeflemesi gerekir.
Papara üzerinden gerçekleştirilen dolandırıcılık olayları, birçok mağdurun maddi kayıplar yaşamasına ve hukuki yollara başvurmasına neden olmaktadır. Elektronik para sistemleri üzerinden yapılan dolandırıcılıklara karşı yasal süreçler işletilmekte ve suçluların cezalandırılması için hukuki yollar izlenmektedir. Bu süreçler, şikayet ve soruşturma aşamalarından başlayarak mahkeme sürecine ve suçluların cezai sorumluluğuna kadar ilerlemektedir.
1) Şikayet ve Soruşturma Aşamaları: Papara dolandırıcılığı mağdurları, hukuki süreç başlatmak için öncelikle yetkili mercilere şikayette bulunmalıdır. Şikayet ve soruşturma süreci şu adımlardan oluşur:
- Polis veya Jandarmaya Başvuru: Mağdur, en yakın emniyet birimine (siber suçlarla mücadele şubesi) veya jandarmaya giderek suç duyurusunda bulunabilir.
- Cumhuriyet Savcılığına Şikayet: Alternatif olarak, doğrudan savcılığa giderek dilekçe ile şikayette bulunmak mümkündür.
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) veya Papara’ya Bildirim: BDDK, elektronik para kuruluşlarını denetlediği için Papara dolandırıcılığı gibi olaylarda ayrıca kuruluşa ve ilgili makamlara da başvuru yapılabilir.
Şikayet dilekçesinde şu bilgiler yer almalıdır:
•Mağdurun kimlik ve iletişim bilgileri
•Dolandırıcılığın nasıl gerçekleştiği
•Dolandırıcının kimliği veya hesap bilgileri (biliniyorsa)
•Maddi kaybın miktarı
•Olayın ispatına yönelik belgeler (Papara hesap hareketleri, mesajlaşmalar, e-postalar vb.)
2) Soruşturma Süreci: Şikayetin ardından savcılık, olayı soruşturmaya başlar ve aşağıdaki adımları takip eder:
- Papara’dan Bilgi Talebi: Savcılık, Papara’dan dolandırıcılık işlemleriyle ilgili kullanıcı bilgilerini talep edebilir.
- Banka ve Finansal Takip: Para transferlerinin izini sürmek için MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) ve ilgili finans kuruluşları ile iş birliği yapılır.
- İfade Alma ve Delil Toplama: Mağdur, tanıklar ve şüpheliler ifadeye çağrılır. Dijital deliller (hesap hareketleri, IP adresleri, yazışmalar vb.) incelenir.
- Şüphelinin Tespiti ve Gözaltı: Dolandırıcılıkla bağlantılı kişilerin kimlikleri tespit edildiğinde, şüpheliler hakkında yakalama kararı çıkartılabilir.
Soruşturma sonucunda, yeterli delil bulunursa iddianame hazırlanarak dava açılır.
Papara dolandırıcılığı suçlarında mahkemeler, delillere ve suçun niteliğine göre çeşitli kararlar vermektedir. Mahkeme süreci şu şekilde işler:
Savcılık, yeterli delil elde ederse Türk Ceza Kanunu (TCK) 157 ve 158. maddeleri kapsamında dolandırıcılık suçundan iddianame hazırlar ve dava açılır.
- Sanığın Savunması: Sanık (şüpheli), mahkemede savunma yapar ve iddialara karşı delil sunabilir.
- Mağdur ve Tanıkların Dinlenmesi: Mahkeme, mağdurun ve varsa tanıkların beyanlarını alır.
- Dijital Delil İncelemeleri: Bilirkişi raporları ve dijital incelemeler mahkemeye sunulur.
- Karar Aşaması: Hakim, tüm delilleri değerlendirerek sanığın suçlu olup olmadığına karar verir.
- Sanığın Banka Yoluyla Dolandırıcılık Yapması: Papara hesabını kullanarak sahte ilanlarla dolandırıcılık yapan bir sanık hakkında mahkeme, nitelikli dolandırıcılık suçundan 5 yıl hapis cezası ve adli para cezası vermiştir.
- Kimlik Avı (Phishing) Yoluyla Dolandırıcılık: Sanık, sahte Papara giriş sayfaları kullanarak mağdurların hesap bilgilerini ele geçirmiştir. Mahkeme, bilişim sistemlerini kullanarak dolandırıcılık suçundan 6 yıl hapis cezası ve mağdura verilen zararın tazmini yönünde karar vermiştir.
- Haksız Kazanç ve Kara Para Aklama: Bir sanık, başkalarına ait Papara hesaplarını kullanarak yasa dışı kazanç sağlamıştır. Mahkeme, hem dolandırıcılık hem de suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından 7 yıl hapis ve yüksek miktarda para cezasına hükmetmiştir.
Papara üzerinden dolandırıcılık yapan kişiler, işledikleri suçun türüne göre farklı cezalarla karşı karşıya kalabilirler. Suçluların cezai sorumlulukları şu şekildedir:
Basit Dolandırıcılık (TCK 157): 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası.
Nitelikli Dolandırıcılık (TCK 158): Bilişim sistemleri, banka ve elektronik para kuruluşları kullanılarak işlenen dolandırıcılıklarda ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve para cezasıdır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme (TCK 136): 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama (TCK 282): Kara para aklama suçu işlenmişse, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ve mal varlığına el koyma kararı verilebilir.
Ağırlaştırıcı Nedenler: Suç örgütlü olarak işlenmişse ceza artar. Birden fazla kişiye zarar verilmişse her mağdur için ayrı ceza uygulanabilir.
Papara gibi elektronik para sistemleri, kullanıcılarına hızlı ve kolay finansal işlemler yapma imkânı sunarken, dolandırıcıların hedefi haline de gelebilmektedir. Bu nedenle, bireyler ve kurumlar için korunma yollarını bilmek ve gerekli önlemleri almak büyük önem taşır. Dolandırıcılığa karşı bireysel ve kurumsal güvenlik önlemleri, dijital alanda risk yönetimi ve hukuki destek mekanizmaları sayesinde maddi kayıpların önüne geçmek mümkündür.
Papara ve benzeri dijital ödeme sistemlerini güvenli bir şekilde kullanabilmek için hem bireysel hem de kurumsal düzeyde çeşitli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
1) Bireysel Güvenlik Önlemler: Bireylerin dolandırıcılığa karşı alabileceği bazı temel önlemler şunlardır: Güçlü Şifre Kullanımı, İki Aşamalı Doğrulama (2FA), Resmi Kanallar Dışında İşlem Yapmama, Bilinmeyen Kişilere Para Göndermeme ve Şüpheli İşlemleri Hemen Bildirme.
2) Kurumsal Güvenlik Önlemleri: Papara ve diğer dijital ödeme sistemlerini kullanan işletmeler için güvenlik önlemleri: Çalışan Eğitimi, Güvenli Ödeme Yöntemleri Kullanımı ve Yasal Mevzuata Uygunluk.
Dolandırıcılığa karşı en etkili koruma yöntemlerinden biri, dijital alanda güçlü bir risk yönetimi politikası oluşturmaktır.
- Kimlik Avı (Phishing) Saldırılarına Karşı Korunma: Dolandırıcılar, sahte web siteleri veya e-postalar aracılığıyla kişisel bilgileri ele geçirebilir. Bu nedenle, bilinmeyen kaynaklardan gelen bağlantılara tıklamamak ve resmi iletişim kanallarını kullanmak önemlidir.
- Kişisel Verilerin Korunması: Ad, soyad, telefon numarası ve banka hesap bilgileri gibi kişisel verilerin gizliliği sağlanmalı ve üçüncü kişilerle paylaşılmamalıdır.
- Düzenli Kontrol: Papara hesabındaki işlem geçmişi düzenli olarak kontrol edilmeli, şüpheli işlemler tespit edilirse derhal harekete geçilmelidir.
- Banka ve Papara Bildirimlerini Açık Tutma: İşlem onay bildirimleri ve SMS doğrulamalarını aktif hale getirerek hesabınızda yapılan işlemlerden anında haberdar olabilirsiniz.
- Antivirüs ve Güvenlik Yazılımları Kullanımı: Cihazlarınıza güncel antivirüs yazılımları yükleyerek kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma sağlayabilirsiniz.
- VPN Kullanımı: Ortak Wi-Fi ağlarında finansal işlemler yaparken VPN kullanarak bağlantınızı şifreleyebilirsiniz.
Papara dolandırıcılığı mağdurları, hukuki süreçlerde haklarını koruyabilmek için profesyonel destek alabilirler.
1) Hukuki Danışmanlık Hizmetleri: Dolandırıcılığa maruz kalan bireyler, uzman bir avukattan hukuki destek alarak savcılığa başvuruda bulunabilir ve dava sürecini takip edebilirler. Tüketiciler, eğer bir alışveriş dolandırıcılığına maruz kaldıysa, Tüketici Hakem Heyeti’ne veya CİMER’e başvurarak haklarını arayabilir.
2) Emniyet ve Siber Suçlarla Mücadele Birimleri: Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, dolandırıcılık vakalarını soruşturur ve suçluların tespit edilmesine yardımcı olur. İhbar Hatları ve Online Bildirim Platformları aracılığıyla dolandırıcılık vakaları doğrudan yetkililere bildirilebilir.
3) Finansal Kuruluşlarla İletişim: Şüpheli işlemler fark edildiğinde, hemen Papara müşteri hizmetlerine bildirimde bulunarak hesap işlemleri dondurulabilir. Eğer dolandırıcılık banka transferleri ile ilişkiliyse, ilgili bankaya ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) başvuruda bulunulabilir.