Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu ve Cezası

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Nedir? (TCK 281)

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, bir suçun işlenmesiyle ilgili olarak gerçeğin ortaya çıkmasını engellemek amacıyla yapılan hareketlerdir. Bu suç, hakkında soruşturma başlatılmış olsun veya olmasın işlenen bir suçla ilgili olarak seçimlik olarak gerçekleştirilen eylemlerle ortaya çıkar. Bu suç, pratikte "delilleri karartma suçu" olarak da adlandırılmaktadır.

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, Türk Ceza Kanunu'nun "adliyeye karşı suçlar" başlığı altında 281. madde ile düzenlenmiştir. Bu suçun cezai sorumluluğu kabul edilir çünkü delilleri yok eden, gizleyen veya değiştiren kişi, adaletin yerine getirilmesini engellemekte ve böylelikle suçu adliyeye karşı işlemektedir.

Bu suçun gerçekleşmesi için, yok edilen, değiştirilen veya gizlenen şeyin suçun kanıtlanması açısından delil değerine sahip olması gerekmektedir. Delil değeri olmayan bir şeyin yok edilmesi, gizlenmesi veya değiştirilmesi suçun oluşmasına neden olmaz. Ceza muhakemesinde deliller, beyan, belge ve belirti olmak üzere üç şekilde sınıflandırılır. Bu nedenle, bu tür delillerden herhangi birinin yok edilmesi, gizlenmesi veya değiştirilmesi suçun gerçekleşmesine yol açar. Örneğin, bir trafik kazasının nasıl meydana geldiğini kanıtlamak için kullanılan fren izlerinin silinmesi durumunda, suç delillerini yok etme suçu işlenmiş olur.

Suçun gerçekleşmesi için herhangi bir seçimlik hareketin tek başına gerçekleştirilmesi yeterlidir. Suç delillerini silme veya bozma gibi eylemler de bu suçun gerçekleşmesine neden olur. Çünkü "silme" eylemi, kanunda tanımlanan "yok etme" eylemi içinde yer alırken; "bozma" eylemi ise kanunda tanımlanan "değiştirme" eylemi içinde yer almaktadır. Örneğin, bir bilgisayarın hard diski içinde bir suçun delili olarak kabul edilen veriyi silen bir kişi, suç delillerini yok etme suçunu işlemiş olur.

Özellikle belirtmek gerekir ki, bu suç, kanunda kişisel bir cezasızlık nedeni olarak düzenlendiği için suçu işleyen kişi, kendi suçunun delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme nedeniyle cezalandırılamaz. Ancak, başka bir kişi tarafından işlenen suçun delillerini yok etmek, gizlemek veya değiştirmek, ayrı bir suç olarak kabul edilir ve cezai sorumluluğu gerektirir.

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, hukuk sisteminin işleyişine zarar veren ve adaletin sağlanmasını engelleyen ciddi bir suçtur. Bu nedenle, suçun işlenmesi durumunda, suçluların cezalandırılması ve delillerin güvenliği için gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşır.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunun Unsurları

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, belirli unsurları içeren bir suçtur. İlgili kanun maddesi tarafından tanımlanan hareketlerin gerçekleştirilmesiyle suçun oluşması söz konusu olur. İşte suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu unsurları:

• Seçimlik hareketle işlenme: Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, seçimlik hareketlerle gerçekleştirilebilir. Yani, ilgili kanun maddesinde belirtilen hareketlerden birinin yapılması halinde suç işlenmiş olur. Bu hareketler, suç delillerini yok etmek, gizlemek veya değiştirmek olarak belirlenmiştir. Örneğin, suçun işlendiği bir olay yerindeki kanıtları ortadan kaldırmak veya bir belgeyi gizlemek gibi eylemler suçun unsurları arasındadır.
• Kast ile işlenme: Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, kast ile işlenebilen bir suçtur. Kişi, bu suçu bilerek ve isteyerek işlemelidir. Kast, kişinin hareketini bilinçli bir şekilde gerçekleştirmesi anlamına gelir. Dolayısıyla, suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu taksirle işlenemez. Kişinin, suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme amacıyla hareket etmesi gerekmektedir.

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, kanun tarafından ciddi bir şekilde ele alınan ve cezai sorumluluğu gerektiren bir suçtur. Suçun unsurlarının doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve kanunun gerektirdiği şekilde cezalandırılması, adil bir hukuk sisteminin işleyişini sağlar. Bu nedenle, suçun unsurlarının anlaşılması ve uygulanması önemlidir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunun Cezası

Türk Ceza Kanunu’nun 281. Maddesine göre suçun cezası şu şekildedir:

1. Gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla, bir suçun delillerini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kendi işlediği veya işlenişine iştirak ettiği suçla ilgili olarak kişiye bu fıkra hükmüne göre ceza verilmez.
2. Bu suçun kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
3. İlişkin olduğu suç̧ nedeniyle hüküm verilmeden önce gizlenen delilleri mahkemeye teslim eden kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle verilecek cezanın beşte dördü indirilir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi

Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Zamanaşımı

Zamanaşımı, davanın belli bir süre içerisinde açılması veya açılmış olan bir davanın kanuni olarak belirlenmiş süresi içerisinde sonuçlandırılmaması durumunda davanın düşmesine sebep olan kurumdur. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu için dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre geçtikten sonra yargılama yapılamayacaktır.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, mahkemenin suçlu bulduğu kişi hakkında verdiği cezanın belirli bir süre için uygulanmaması yönünde alınan kararıdır. Bu süre içinde kişi, belirli koşulları yerine getirirse, mahkeme kararı sonucunda cezalandırılmaz ve suç kaydı oluşmaz. Ancak koşulları yerine getirmezse, ceza uygulanır ve suç kaydı oluşur. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulanabilir.

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu için ilişkin olduğu suç̧ nedeniyle hüküm verilmeden önce gizlenen delilleri mahkemeye teslim eden kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç̧ nedeniyle verilecek cezanın beşte dördü indirilir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Şikayet Süresi

Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır. Suçtan mağdur olan kişi, yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını belirtse bile davaya veya failin cezasına bir etkisi olmayacaktır.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunda Şikayeten Vazgeçme

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu TCK'da şikayete tabi suçlar kapsamında yer almamaktadır. Dolayısıyla, suçun işlenmesi durumunda savcılık tarafından resen soruşturma yapılır ve mahkeme tarafından resen kovuşturma yapılır. Bu sebeple mağdurun veya müştekinin şikayetten vazgeçmesi halinde dava düşmeyecektir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunda Uzlaşma

Uzlaşma fail ile mağdur arasında bir uzlaşmacı aracılığı ile iletişim kurulması sağlanarak uyuşmazlığın giderilmesi yoludur. Uzlaşma kapsamında olan suçlar sayılıdır. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunda Görevli Mahkeme

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu nedeniyle yargılama yapmak için görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.

Sık Sorulan Sorular

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Kaç Yıl?

• Gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla, bir suçun delillerini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kendi işlediği veya işlenişine iştirak ettiği suçla ilgili olarak kişiye bu fıkra hükmüne göre ceza verilmez.
• Bu suçun kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• İlişkin olduğu suç̧ nedeniyle hüküm verilmeden önce gizlenen delilleri mahkemeye teslim eden kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle verilecek cezanın beşte dördü indirilir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Uzlaşmaya Tabii Mi?

Uzlaştırma kurumu, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve tarafların uzun dava süreçlerinde hak kaybı yaşamalarını önlemek amacıyla oluşturulmuştur. Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?

Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır.

Yargıtay Kararları

Yargıtay 10. Ceza Dairesi- Karar: 2020/5746

Kolluk görevlileri arama yapmak üzere geldiğinde sanığın evde bulanan esrarı klozete ve mutfak eyvesine dökmek suretiyle gerçekleştirdiği eylemin TCK’nın 281. maddesinde düzenlenen “suç delillerini yok etme” suçu kapsamında kaldığı gözetilmeden sanığın uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan mahkûmiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 10. Ceza Dairesi- Karar: 2020/5746).

Yargıtay 12. CD - Karar: 2014/14984

6136 sayılı Kanuna muhalefet suçundan hakkında mahkumiyet hükmü kurulan sanığın kendisine ait ruhsatsız silahı samanlığa saklamak suretiyle suç delilini yok etmeye yönelik eylemde bulunduğu anlaşılsa da TCK’nın 281. maddesindeki “kendi işlediği veya işlemesine iştirak ettiği suçla ilgili olarak bu fıkra hükmüne göre ceza verilmez” düzenlemesi karşısında; sanığın hukuki durumunun yeniden takdir ve tayininde zorunluluk bulunması nedeniyle yerel mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmiştir (Yargıtay 12. CD - Karar: 2014/14984).

Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2014/6210

Sanığın, yakalanamaması nedeniyle dosyası tefrik edilen F. M. ile birlikte bulundukları dernekte yapılmak istenen aramayı engellemek amacıyla kapıyı açmama, bu sırada bilgisayara takılı veri depolama aracını çıkarıp içeriğine ulaşılmayacak şekilde bozarak dernek binasının karşısında bulunan binanın teras katına atma ve içerisinde bulunan verilere ulaşılmasına engel olma şeklinde kabul edilen eylemlerinin, yok edilmek istenen veri depolama aracının TCK’nın 281. maddesi anlamında bir suçun delillerini içerip içermediği hususunda her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı, mevcut şüphenin sanıklar lehine değerlendirilmesi gerektiği de gözetilmeden beraatleri yerine yazılı gerekçe ile mahkumiyetlerine karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 9. Ceza Dairesi - Karar: 2014/6210).

Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2013/1081

Polis memuru olan sanıkların, müşteki F…‘in şikayetçi olduğunu öğrendiklerinde, adli kolluk görev ve yetkilerine sahip oldukları halde, müştekiye “16 yaşındasın, git babanla konuş, sonra şikayetçi olursan ifadeni alırız” dedikleri, daha sonra müştekinin babası olan A…‘in karakola gelip, “Eğer kızımın kızlığı bozulduysa şikayetçiyim” demesine karşın, herhangi bir işlem yapmadıkları; ayrıca soruşturma aşamasında tanık olarak dinlenen B…‘ün beyanında, “Bir polis memurunun gelerek hakkında tecavüz suçlaması olduğunu söylemesi üzerine emniyete geldiğini, cep telefonunda kayıtlı olan müştekiye ait mesajları sanık İ…‘ın yüksek sesle okuduğunu, bunu karakolda bulunan beş polis memurunun da duyduğunu, sanığın daha sonra kendisinden bu mesajları silmesini istediğin” belirtmesi karşısında, eylemlerinin, TCK’nın 257/2 gereği görevi kötüye kullanma suçu ve 281. maddesi gereği suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu kapsamında değerlendirilmesi gerekirken, yazılı biçimde karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 4. Ceza Dairesi - Karar: 2013/1081)