Tüketici hakem heyetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a göre tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla kurulan heyetlerdir. Satıcının tüketiciye ayıplı mal ve hizmet sunması durumunda ya da sunduğu hizmette bir eksiklik olması durumunda tüketici, Tüketici hakem heyeti başvurusu yapabilir. Tüketici hakem heyetleri kendi arasında İl Tüketici Hakem Heyeti ve İlçe Tüketici Hakem Heyeti olmak üzere ikiye ayrılır. Bu heyet, 1 başkan, 4 üye ve 1 raportörden oluşur.
Eğer tüketici satın aldığı mal konusunda herhangi bir ayıplı olma durumu ya da eksiklik söz konusu ise, tüketici hakem heyetine başvuru hakkı doğar. Aynı zamanda elde edilen mal ya da hizmet üzerinden bir kusurlu durum var ise, yine aynı şekilde tüketicinin başvuru hakkı vardır.
2024 yılı için değeri 104.000 (yüzdört bin) Türk Lirasının altında bulunan tüketici uyuşmazlıkların üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz. Tüketici hakem heyetleri kendilerine yapılan başvuruları gereğini yapmak üzere kabul etmek zorundadır.
Tüketici hakem heyeti başvuruları posta yoluyla ya da e-Devlet üzerinden yapılabilir. Söz konusu başvurunun yazılı bir şekilde yapılması gerekmektedir. Sözlü bir başvuru yapmak mümkün değildir. Mevcut uyuşmazlığa dair konuyu içeren bir dilekçe yazılır ve varsa konuyla ilgili delillerle birlikte yazılan dilekçe tüketici hakem heyetine teslim edilir. Ticaret Bakanlığı’nın resmi internet sayfasında yer alan başvuru formu kullanılarak da tüketici hakem heyetine müracaat etmek mümkündür.
Bunun haricinde başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir. Tüketici hakem heyetinin bulunmadığı yerlerde ise başvuruların nerelere yapılacağı ve bu başvuruların hangi tüketici hakem heyetince karara bağlanacağı yönetmelikle belirlenir.
Tüketici hakem heyetine elden, posta yoluyla veya e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilmektedir. Uyuşmazlık konusunun içeren dilekçe ve bu dilekçe ile ilgili bütün deliller tüketici hakem heyetine verilmelidir.
Başvurudan herhangi bir ücret alınmamaktadır. 2024 yılı için Uyuşmazlığınızın değeri 104.000 (yüzdört bin) Türk Lirasının altında bulunan tüketici uyuşmazlıkların üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz
Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, başvuru tarih ve sırasına göre en geç altı ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği, başvuru konusu, mal veya hizmetin özelliği gibi hususlar dikkate alınarak, karar süresi en fazla altı ay daha uzatılabilir.
Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvuru yapılabilmesinde bir şartlardan birisi tüketici işlemi olması iken diğeri ise ise parasal sınırdır. Her yıl belirlenen parasal sınırın altında kalan tüketici işleminden kaynaklanan uyuşmazlıklar Tüketici Hakem Heyetleri tarafından incelenirken bu parasal sınırın üzerinde kalan uyuşmazlıklar ise Tüketici Mahkemesi tarafından incelenir. Tüketici Mahkemesi ile Tüketici Hakem Heyetleri’ne başvurma konusundaki ayrımı parasal değer oluşturmaktadır. Uyuşmazlık Tüketici Mahkemesi’nin görev sınırlarının altındaysa öncelikle Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulmalıdır. Tüketici Mahkemesi’nin görevi konusundaki parasal sınır ve usuller 6502 sayılı Kanun’un 68. maddesinin verdiği yetkiyle çıkarılan tebliğlerle her yıl yenilenmektedir.
Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda uyulması zorunlu parasal sınırlar, 1 Ocak 2024’ten itibaren uygulanmak üzere, 2023 yılı için belirlenen %58,46’lık yeniden değerleme oranına göre tekrar belirlendi.
2024 yılı için değeri 104.000 (yüzdört bin) Türk Lirasının altında bulunan tüketici uyuşmazlıklarında, İl veya İlçe Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapılabilecektir.
Tüketici hakem heyeti başvuruları, birçok nedenden dolayı iptal edilmek istenebilir. Bu nedenlerden en önemlisi tüketici ile şikayete konu olan firmanın kendi aralarında ortak bir çözüme erişebilmeleri olabilir. Tüketici hakem heyeti başvuru iptali için iptal başvuru dilekçesi yazılması gerekir. İptal başvuru dilekçesi direkt olarak elden teslim edilebilirken aynı zamanda e-posta aracılığı ile de teslim edilebilir. Ancak dikkat edilmelidir ki iptal başvurusu, ilk başvurunun yapıldığı yapılmalıdır. Eğer e-devlet üzerinden ya da e-posta aracılığı ile tüketici hakem heyeti başvurusu yapılmışsa iptal işleminin de aynı yol ile yapılması gerekir.
Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvurular e-Devlet üzerinden TÜBİS kanalıyla takip edilebilir.