Malulen Emeklilik Nedir?
Malulen emeklilik esasında bir erken emeklilik halidir. Kişi, hizmet akdine ve iş sözleşmesine tabi olarak çalışıyorsa, kendi adına ve hesabına münferit biçimde çalışıyorsa veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışıyorsa ve çalışma hayatında herhangi bir kaza, hastalık, meslek hastalığı veya kaza nedeniyle çalışa gücünü belirli bir oranda kaybettiyse malulen emeklilikten yararlanabilir.
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik kurumundan yararlanarak erken emekli olabilmek için kişinin aşağıda ifade edilen şartları karşılıyor olması gerekir. Bu şartlar şu şekilde ifade edilir:
- Meslekte kazanma ve çalışma gücünde %60 ve üzeri bir oranda kayıp yaşanması,
- Kamu çalışanlarının, ifa ettiği görevini yapamayacak duruma gelmesi veya çalışma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybetmesi,
- 10 senelik sigortalı olma süre şartı karşılanmalı,
- 1800 gün prim şartı sağlanmalı,
- Çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine sebep olan durumun, ilk kez sigorta kapsamında çalışılan tarihten sonra meydana gelmesi gerekir.
İfade edilen şartların gerçekleşmesiyle kişinin malulen emekli olabilmesi mümkündür.
Yeni Yasaya Göre Malulen Emeklilik Şartları
5754 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 14. maddesinde yapılan değişiklik öncesinde, sürekli olarak başkasının bakımına ihtiyaç duyan kişiler için malulen emeklilik şartları, en az 5 yıl sigortalı olma ve 900 gün prim ödeme olarak belirlenmişti. Ancak, bu kanun maddesinde yapılan değişiklikle, malulen emeklilik için gerekli olan prim günü sayısı 1800 gün olarak yeniden düzenlenmiştir. Yani, sürekli bakıma muhtaç kişilerin malulen emekli olabilmeleri için artık 1800 gün prim ödemiş olmaları gerekmektedir.
Kadınlarda Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik halinde kadın veya erkek yönünden bir fark oluşmamaktadır. Yukarıda ayrıntılı olarak belirttiğimiz üzere malulen emekli olunabilmesi için;
- 25. Maddeye göre malul sayılması (sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır),
- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya a başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
- Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devretmesi,
- Prim borcunun bulunmaması,
- SGK’ya yazılı başvuruda bulunmak gereklidir.
3600 Malulen Emeklilik Şartları
Sigortalı bir çalışanın malullük başvurusu yapabilmesi için en az 10 yıl süreyle çalışmış olması ve en az %60 oranında malul olması gerekmektedir. Ancak bir çalışanın 01.10.2008 tarihinden önce işe başlamış olması, %80 ve/veya üzerinde malul olması ve 3600 prim gününü doldurmuş olması halinde 10 yıllık sigortalı olmasına gerek olmaksızın malullük sebebiyle emekli olabilir.
5000 gün Malulen Emeklilik Maaşı
5000 gün süreyle malulen emekli maaşı almak isteyenlerin asıl dikkat etmeleri gereken faktör, emeklilik kategorileridir. Yani, 4A, 4B, 4C gibi çeşitli gruplarda, maaş miktarlarında farklılıklar görülmektedir.
4A ve 4B kategorisinde yer alanlar için 500 gün boyunca malulen emekli maaşı alma olanağı bulunmaktadır. Bu kategorideki bireylerin maaşı, sigortalının kazancının %70’i kadar hesaplanmaktadır. Ancak, bu oran, en azından asgari ücretin net miktarının 2 katı kadar olmalıdır.
2024 yılında, 4A ve 4B kategorisindeki bireyler için 5000 gün süreyle malulen emekli maaşı tahmini olarak 10.000 TL civarındadır. Ancak, prim gün sayısı arttıkça, bu miktar 11.000 TL civarına da çıkabilir.
4C kategorisinde yer alanlar için ise 500 gün boyunca malulen emekli maaşı alma şansı bulunmaktadır. Bu kategorideki bireylerin maaşı da sigortalının kazancının %70’i kadar hesaplanır. Ancak, burada da en azından asgari ücretin net miktarının 2 katı kadar olması gerekmektedir.
2024 yılında, 4C kategorisindeki bireyler için 5000 gün süreyle malulen emekli maaşı tahmini olarak 11.000 TL ile 12.500 TL arasında değişmektedir.
%40 Malulen Emekli Maaşı
Yüzde 40 malulen emeklilik, çalışma gücünü en az %40 oranında kaybeden sigortalıların, yaş şartı aranmaksızın emekli edilmesidir. Bu emeklilik türünde, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı gibi şartlar değişkenlik gösterir.
Yüzde 40 malulen emeklilik için gerekli şartlar şunlardır:
Sigortalılık Süresi:
- Engel oranı %40 ile %49 arasında ise en az 18 yıl sigortalılık süresi olmalıdır.
- Engel oranı %50 ile %59 arasında ise en az 16 yıl sigortalılık süresi olmalıdır.
Prim Ödeme Gün Sayısı:
- Engel oranı %40 ile %49 arasında ise en az 4100 gün prim ödemesi olmalıdır.
- Engel oranı %50 ile %59 arasında ise en az 3700 gün prim ödemesi olmalıdır.
Sağlık Şartı:
Çalışma gücünün en az %40’ını kaybetmesi gerekir.
Yüzde 40 malulen emeklilik başvurusu, SGK’nın ilgili birimine yazılı olarak yapılır. Başvuruda, sigortalılık durumunu gösteren belgeler, sağlık kurulu raporu ve diğer gerekli belgeler sunulur.SGK, başvuruyu değerlendirerek malulen emeklilik talebinin kabul veya reddine karar verir. Malulen emeklilik talebi kabul edilirse, sigortalıya malullük aylığı bağlanır. Yüzde 40 malulen emeklilik maaşı, sigortalının ödediği primler ve çalışma süresi gibi unsurlar dikkate alınarak hesaplanır. 2024 yılı için yüzde 40 malulen emeklilik maaşı 10.000 TL ile 12.000 TL arasındadır.
Malulen Emeklilikte Hastalık Yüzdeleri 2024
HASTALIK | ORANI (%) |
Birden fazla hastalık | 22,2 |
Onkolojik hastalıklar | 16,9 |
Nörolojik hastalıklar | 14,4 |
Psikiyatri | 14 |
Kardiyoloji | 8,34 |
Göz | 5,7 |
Genitoüriner hastalıklar | 4,6 |
Solunum hastalıkları | 4,5 |
Diğer | 9,36 |
Malulen Emeklilik Prim Gün Sayısı Kaç Olmalı?
En az 1800 gün olmalıdır.
Malulen Emeklilik için Nereye Başvurulur?
Malulen emeklilik başvurusu işçinin ikametinin bulunduğu yer SGK’sına yapılacaktır.
Malulen Emeklilik için Gerekli Evraklar
Malulen emeklilik için ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine başvuruda bulunulmalıdır. Yapılacak başvuru yazılı olmalıdır. Bu kapsamda, maluliyet istemli dilekçeye ilave aşağıda ifade edilen belgelerin de yetkili mercie ibraz edilmesi gerekir:
- İşe giriş bildirgesi,
- İşe giriş sağlık raporu ya da beyanı,
- İşten ayrılış bildirgesi,
- Malulen emeklilik için alınan sevk onayı,
- Sağlık kurulu raporu.
Malulen Emeklilik Reddedilirse Ne Olur?
Malulen emekli olmak isteyen işçinin malullük oranının doğru olmadığı ya da yeterli olmadığı sebebiyle SGK’ya yapılan malulen emekli olma başvurulursa reddedilirse, iş mahkemelerinde malullük oranının tespitine ilişkin dava açılabilir.
Bununla birlikte malullük sebebiyle emeklilik için yapılan başvurunun reddedilmesi halinde idari işlem niteliğinde olan SGK’nın malulen emeklilik talebine ilişkin red kararına idari işlemin iptali davası açılabilir.
Malulen Emeklilik Reddine İtiraz ve Süresi
İşçinin SGK’ya yaptığı malulen emeklilik başvurusunun reddedilmesi halinde red kararının işçiye tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde SGK İl Müdürlüğü’ne itiraz edilebilir. Bununla birlikte SGK İl Müdürlüğü’ne yapılan itirazın da herhangi bir nedenle reddedilmesi halinde idare mahkemesinde idari işlemin iptali davası açılabilecektir.
Malulen emeklilik başvurusu yapıldıktan sonra SGK tarafından değerlendirme yapılır. Eğer tüm evraklar tam ve usulüne uygun bir şekilde hazırlanmış ise en kısa sürede ilgili işçiye malulen emeklilik maaşı bağlanacaktır. Ancak ne kadar süre içerisinde malulen emeklilik maaşının bağlanacağına ilişkin net bir cevap verilmesi mümkün değildir.