İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Hapis cezası, mahkemeler tarafından suç işleyen kişilere verilen en ciddi yaptırımlardan biridir. Bu ceza, kişinin hürriyetinin belirli bir süre veya ömür boyu kısıtlanmasını öngörür. Hapis cezasının temel türleri ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve süreli hapis cezası olarak sınıflandırılır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, suçun ağırlığına göre verilen en yüksek ceza türüdür ve mahkumun ömür boyu cezaevinde kalmasını öngörür. Müebbet hapis cezası da aynı şekilde ömür boyu hapis cezasıdır, ancak şartları ağırlaştırılmış müebbete göre daha hafiftir. Süreli hapis cezası ise, suçun ciddiyetine göre belirli bir süreyle sınırlıdır ve bir gün ile ömür boyu arasında değişebilir.
Hapis cezalarının türleri şunlardır (TCK 46):
a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası,
b) Müebbet hapis cezası,
c) Süreli hapis cezası.
Türk Ceza Kanunu’nun 48. Maddesi gereğince müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.
Müebbet hapis cezası, ömür boyu süren bir ceza türüdür. Ancak, mahkumun belli bir süreyi “iyi halli” olarak geçirmesi durumunda, koşullu salıverilme hükümlerinden faydalanma imkanı bulunmaktadır. Müebbet hapis cezasına çarptırılan bir kişi, cezaevinde yirmi dört yılını tamamladığında, koşullu salıverilme hakkından yararlanabilir (CGTİHK m.107/2). Diğer durumlar için ise koşullu salıverilme hakkından faydalanmak amacıyla infaz kurumunda geçirilmesi gereken süreler şu şekildedir:
Türk Ceza Kanunu’nun 47. Maddesi gereğince ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder, “sıkı güvenlik” rejimine göre çektirilir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, aşağıdaki suçlar hakkında uygulanır:
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, en ağır ceza türlerinden biridir ve yalnızca belirli suçlar için öngörülmüştür. Bu ceza, suçun niteliği ve ağırlığına bağlı olarak verilir ve ömür boyu süren bir hapis cezasıdır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının uygulanabilmesi için belirli şartların yerine gelmesi gerekmektedir.
Öncelikle, bu cezanın verilebilmesi için suçun maddi ve manevi unsurlarının tam anlamıyla gerçekleşmiş olması gerekir. Suçun maddi unsuru, suçun dış dünyada bir etki yaratması ve belirli bir fiil ile ortaya çıkmasıdır. Manevi unsur ise, failin suç işleme kastı ve niyetini içerir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası gerektiren suçlarda, bu unsurların tamamı gerçekleşmiş olmalıdır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülen suçlar genellikle toplumun güvenliğine, bireylerin temel haklarına ve devletin güvenliğine ciddi zararlar veren suçlardır. Bu suçların işlenmesi halinde, suçun niteliğine ve failin kastına göre ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilebilir. Örneğin, kasten öldürme, devletin birliğini ve bütünlüğünü bozma, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs gibi suçlar, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirebilir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Türk Ceza Kanunu'na göre hükümlünün hayatı boyunca devam eden en ağır ceza türlerinden biridir. Ancak, infaz rejimi açısından bu cezanın süresi belirli şartlarla farklılık gösterebilir. Hükümlülerin iyi hal göstermeleri durumunda, bu ağır ceza için dahi koşullu salıverilme imkanı tanınmaktadır.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un (CİK) 107. maddesine göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan bir hükümlü, cezaevinde otuz yılını tamamladığında koşullu salıverilme hakkından yararlanabilir. Bu koşullu salıverilme imkanı, hükümlülerin cezaevinde iyi hal göstermeleri, infaz rejimine uyum sağlamaları ve rehabilitasyon süreçlerinde başarılı olmaları durumunda uygulanır.
Bu düzenleme, hükümlüleri iyi yönde eğilim göstermeye teşvik etmek ve cezaevinde kurallara uyanları bir tür ödüllendirme amacı taşır. Yani, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hukuken ömür boyu sürecek bir ceza olsa da, iyi hal gösteren hükümlüler için bu süre 30 yıla indirilebilir. Bu durum, cezaevindeki disiplin ve rehabilitasyon süreçlerinin önemini vurgulamaktadır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan mahkumlar, infaz edilecek rejim ve gönderilecekleri ceza infaz kurumunu belirlemek amacıyla, kanunda belirtilen esaslara göre gözlem altına alınırlar. Bu gözlem süresi en fazla altmış gün olabilir. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı şu şekilde gerçekleştirilir (CGTİHK m. 25):
Ağırlaştırılmış müebbet ile müebbet hapis cezası infaz süreleri açısından değişiklik göstermektedir.
Ağırlaştırılmış müebbet hapiste koşullu salıverme süresi otuz yıl iken müebbet hapis cezalarında bu süre yirmidört yıldır.
Ağırlaştırılmış müebbet hapiste Yönetmeliğin 8. maddesine göre, açık cezaevine ayrılmak mümkün değilken, müebbet hapis cezalarında koşullu salıvermeye beş yılı kalan hükümlüler açık cezaevine ayrılabilmektedir.