İstanbul Barosu'na kayıtlı olan Avukat Mehmet Genç, mezun olduğu tarihten bu yana avukatlık mesleğini aralıksız olarak sürdürmektedir. İstanbul Barosu bünyesinde kurduğu avukatlık bürosuyla Ceza Hukuku, Miras Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, Bilişim Hukuku başta olmak üzere birçok hukuk alanında avukatlık faaliyeti göstermektedir.
Devamını Oku
Günümüzde birçok kişi, ortak ağlar üzerinden internete erişim sağlamaktadır. Bu durum, çeşitli hukuki sorumlulukları ve denetim mekanizmalarını beraberinde getirir. Toplu internet kullanıcılığı, bireysel kullanımın ötesinde, çok sayıda kişinin aynı ağ üzerinden bağlantı kurduğu özel bir durumu ifade eder.
Toplu internet kullanıcılığı, çok sayıda kişinin aynı ağ bağlantısını paylaşarak internete erişim sağladığı hallerdir. Bu kullanıcılar; internet kafe, kamu kurumu, kütüphane gibi ortamlardan hizmet alan kişilerdir. İnternet ortamında işlenen suçlar söz konusu olduğunda bu kişilerin kimliklerinin tespiti, log kayıtlarına bağlıdır.
Toplu kullanım sağlayıcıları, sundukları hizmete göre farklı yükümlülüklere tabidirler ve 5651 sayılı Kanun kapsamında düzenlenirler. Bu yükümlülükler ticari – ticari olmayan (örneğin kamusal) hizmet sunmalarına göre değişmektedir. Örneğin, bir internet kafenin sorumluluğu, evdeki bireysel kullanım ortamından çok daha fazladır. Sağlayıcı, hizmeti sunmakla beraber internet hukuku kapsamında da kayıt ve denetim yükümlülükleri altındadır.
5651 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik gereğince toplu internet kullanıcılığı sağlayan tüm gerçek ve tüzel kişilere (ticari amaçla hizmet veren ve vermeyen) bazı ortak yükümlülükler getirilmiştir. Ortak yükümlülükler şu şekildedir:
Ticari faaliyet yürüten işletmeler için ise bazı ek yükümlülükler söz konusudur. Ek yükümlülükler şu şekildedir:
Toplu internet kullanımında karşılaşılabilecek hukuki sorunlar, 5651 sayılı Kanun çerçevesinde ele alınmaktadır. Konunun yasal altyapısını anlamak, hukuki sorumluluğun sınırlarını belirlemek açısından önem taşır.
5651 sayılı Kanun, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanun’dur. Bu kanun toplu internet kullanıcılığı sağlayan kişi ve kurumlara kayıt tutma ve denetim yapma yükümlülükleri getirir, yer sağlayıcı yükümlülükleri ile erişim sağlayıcıların hukuki sorumluluğunu tanımlar.
Tüm toplu internet kullanımı sağlayıcıları kullanıcıların internete bağlandıkları anlara dair IP, MAC adresi, erişim saat ve tarih bilgilerini log kayıtları olarak en az iki yıl süreyle saklamak zorundadır.
Yer sağlayıcılar, internet ortamında içerik ve hizmetleri kapsayan sistemleri işleten gerçek veya tüzel kişilerdir. Kendilerine bildirilen hukuka aykırı içerikleri kaldırmakla yükümlüdürler. Trafik kayıtlarını belirli bir süre boyunca saklamak ve bunların gizliliğini sağlamak da yükümlülüklerinden birisidir.
Faaliyetlerine başlamadan önce BTK’ye bildirimde bulunmak zorundadırlar. Kullanıcıların erişebileceği sayfalarda işletme bilgileri, iletişim bilgileri ve denetim mercileri gibi bilgileri paylaşmaları lazımdır. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ise çeşitli idari para cezaları doğar.
İçerik sağlayıcılar, internet üzerinden bilgi, veri ya da her türlü içeriği üreten, değiştiren ya da sunan kişilerdir. Doğrudan yükledikleri içerikten sorumludurlar. Fakat sadece bir içeriğe bağlantı vermişlerse, bağlantı sundukları içeriği benimsemiş ve desteklemiş değillerse, içeriğin hukuka aykırılığından sorumlu değildirler.
Ticari amaçla içerik sunanlar, yer sağlayıcılar gibi, kendileriyle ilgili doğru, güncel ve eksiksiz bilgileri kullanıcılara sunmak zorundadır.
Erişim sağlayıcılar ise kullanıcılara internet erişimi sunan firmalardır. Bu firmalar kullanıcıların internete bağlanmasını mümkün kılar. Genellikle telekomünikasyon şirketleri bu kapsamda değerlendirilir. Temel sorumlulukları trafik kayıtlarını tutmak ve gerektiği durumlarda bu kayıtlardaki bilgileri ilgili makamlarla paylaşmaktır.
Hukuka aykırı içeriklerle ilgili bilgi aldıkları zaman gerekli tedbirleri almaları gerekir. Ancak içeriklerin kontrolü veya denetim ile yükümlü değillerdir.
Toplu internet erişimi sağlayan işletmelerin, kullanıcılarının interneti nasıl kullandığını denetleme yükümlülüğü bulunmaktadır. Özellikle yasadışı içeriklere erişim veya bunların paylaşımı, hem kullanıcıyı hem de sağlayıcıyı hukuki sorumluluk altına sokabilir.
5651 sayılı Kanun’a göre, internet ortamında çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu kullanımı ve ticareti, kumar, müstehcenlik gibi yasaklanmış içeriklerin paylaşılması ve erişimin sağlanması yasaktır. Toplu internet kullanımı yapılan yerlerde bu tür içeriklerin erişimine izin vermek ya da paylaşımını yapmak hukuka aykırıdır. Kanun, yer sağlayıcı ve erişim sağlayıcılara bu tür içeriklere karşı müdahale yükümlülüğü getirmekte; kullanıcılar ise bu tür içeriklerin yayılmasında sorumlu tutulabilmektedir.
Toplu internet kullanılan ortamlar, özellikle internet kafeler ve benzeri yerlerde korsan yazılım, film, müzik ve kitap gibi eserlerin izinsiz paylaşımı ciddi bir ihlal oluşturur. 5651 sayılı Kanun kapsamında hem içerik sağlayıcı hem yer sağlayıcıların fikri mülkiyet haklarına saygı göstermeleri ve ihlal durumunda gerekli önlemleri almaları zorunludur. Kanunda bu tür ihlallerin önlenmesine yönelik yükümlülükler ve yaptırımlar detaylı olarak düzenlenmiştir.
Kamu düzenini, milli güvenliği, genel ahlakı zedeleyen veya halk arasında panik ve korku yaratan içeriklerin erişimine izin vermek kanunen yasaktır. Toplu internet kullanımı sırasında bu tür içeriklerin yayılmasının önlenmesi hem işletme sahiplerinin hem de erişim sağlayıcıların görevleri arasında yer alır. Kanun, bu içeriklerin tespiti halinde derhal müdahale edilmesini ve içeriğin kaldırılmasını hükme bağlamaktadır.
Toplu internet kullanımı kapsamında yükümlülüklerin ihlali, sadece idari değil aynı zamanda cezai yaptırımlarla da karşılık bulabilir. Sorumluluklar yerine getirilmediğinde para cezaları, erişim engelleri veya hapis cezası gibi yaptırımlar gündeme gelir.
5651 Sayılı Kanun, yer sağlayıcılar ve içerik sağlayıcılar için çeşitli idari para cezaları öngörmektedir.
Kanun, bazı durumlarda ceza sorumluluğunu da gündeme getirmektedir. Özellikle, içerik sağlayıcıların yükledikleri içeriklerin hukuka aykırı olması ve bu içeriklerin yayından çıkarılmaması durumunda, sorumlu kişiler hakkında hapis cezası uygulanabilir.
5651 Sayılı Kanun, internet ortamında işlenen suçların tespiti ve denetimi için çeşitli uygulamalar öngörmektedir. Bu kapsamda, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ve Cumhuriyet savcıları, içeriklerin denetlenmesi ve hukuka aykırı içeriklerin yayından çıkarılması için yetkilidir. Ayrıca, kolluk birimleri de internet ortamında işlenen suçlarla mücadelede aktif rol oynamaktadır.