Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Nedir? (TCK 190)
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeler, toplum sağlığına ve bireylerin yaşamlarına zarar veren tehlikeli maddelerdir. Bu maddelerin kullanımı, ciddi sağlık sorunlarına, bağımlılığa ve suç faaliyetlerine yol açabilir. Birçok ülke, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını engellemek ve sınırlamak için çeşitli yasal önlemler almıştır. Bu kapsamda, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu ortaya çıkmıştır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanımını hızlandırmayı, güvenli ve kolay bir şekilde kullanılmasını sağlamayı ve insanları uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımına teşvik etmeyi cezalandıran bir suçtur. Bu suçun işlenmesi için belirli seçenekli hareketlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. İşte uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçuyla ilgili seçimlik hareketler:
- Özel yer, donanım veya malzeme sağlama: Bu suç, kişilerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırmak amacıyla özel yerler, donanımlar veya malzemeler temin etmek suretiyle işlenebilir. Örneğin, uyuşturucu madde kullanımına uygun bir mekan sağlamak veya uyuşturucu enjeksiyonu için kullanılan enjektörlerin temin edilmesi gibi durumlar bu suça örnek olarak gösterilebilir.
- Yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alma: Bu suç, uyuşturucu madde kullanan kişilerin yakalanma riskini azaltmak için önlemler almayı içerir. Örneğin, uyuşturucu madde kullanımının yapıldığı bir ortamda güvenlik tedbirlerinin alınması veya kullanıcıları uyararak polisin yakalanma olasılığını azaltmaya teşvik etmek gibi davranışlar bu suç kapsamında değerlendirilebilir.
- Başkalarına uyuşturucu madde kullanımı yöntemleri hakkında bilgi verme: Bu suç, uyuşturucu madde kullanım yöntemleri hakkında başkalarına bilgi verme veya bu konuda eğitim verme eylemlerini içerir. Örneğin, uyuşturucu madde kullanımının etkileri, dozajları, enjeksiyon teknikleri veya madde kullanımının zararlarını hafifletecek yöntemler gibi konularda bilgi aktarmak suç teşkil edebilir.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını alenen özendirme veya yayın yapma: Bu suç, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını açıkça teşvik etmek veya bu nitelikte yayın yapmak suretiyle işlenebilir. Örneğin, uyuşturucu madde kullanımını öven veya teşvik eden sosyal medya paylaşımları veya kamuya açık yerlerde uyuşturucu madde kullanımını özendirici davranışlar bu suça örnek olarak gösterilebilir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Unsurları
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu, toplum sağlığını ve güvenliğini tehdit eden bir suç türüdür. Bu suçun unsurları, belirli seçimlik hareketlerin gerçekleştirilmesiyle ortaya çıkar. İşte uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun unsurları:
- Özel Yer Sağlamak (TCK 190/1-a): Bu unsura göre, suçu işleyen kişi, kişilerin uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri kolaylıkla ve güvenli bir şekilde kullanabilecekleri bir mekanı kullanıcıların faydalanmasına sunar. Örneğin, bir arkadaşına esrar kullanmak için özel bir yer arayan kişi, kendi işyerinin deposunun anahtarını vererek uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunu işlemiş olur.
- Donanım veya Malzeme Sağlamak (TCK 190/1-a): Bu unsura göre, suçu işleyen kişi, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanıma hazır hale getirilmesi veya doğrudan kullanılması için gerekli donanım veya malzemeleri sağlar. Sağlanan donanım veya malzeme, kullanım amacına uygun olmalıdır. Örneğin, esrarın hazırlanması için özel bir platin tabakası temin eden ve bunu bir başkasına uyuşturucu kullanması için veren kişi, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunu işlemiş olur.
- Kullananların Yakalanmalarını Zorlaştıracak Önlemler Almak (TCK 190/1-b): Bu unsura göre, suçu işleyen kişi, uyuşturucu madde kullanan kişilerin yakalanma riskini azaltmak için önlemler alır. Bu önlemler, maddi delillerin ortadan kaldırılması veya kullanımın belirtilerinin yok edilmesi gibi yöntemleri içerebilir. Örneğin, uyuşturucu madde kullanımı yapılan bir ortamda gözcü konularak polisin yakalanma olasılığının azaltılması, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun unsurlarından birini oluşturur.
- Kullanma Yöntemleri Konusunda Başkalarına Bilgi Verme (TCK 190/1-c): Bu unsura göre, suçu işleyen kişi, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin nasıl kullanılacağı konusunda başkalarına bilgi sağlar. Bu bilgiler, kullanım yöntemleri, etkileri veya daha etkili kullanım yolları gibi konuları içerebilir. Örneğin, bir kişinin kokain maddesinin nasıl kullanılacağı ve daha etkili olması için ne yapılması gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunması, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun unsurlarını oluşturur.
- Uyuşturucu Madde Kullanılmasını Özendirme (TCK 190/2): Bu unsura göre, suçu işleyen kişi, uyuşturucu madde kullanımını açıkça teşvik eder veya bu nitelikte yayın yapar. Özendirme, kişilerde uyuşturucu madde kullanımı ve temini konusunda istek uyandırmayı amaçlar. Özendirme herhangi bir şekilde yapılabilir, ancak aleniyet önemlidir. Örneğin, sosyal medya üzerinden uyuşturucu madde kullanımını öven paylaşımlar yapmak veya okulda herkese açık bir şekilde bilgilendirme yapmak, uyuşturucu madde kullanılmasını özendirme suçunun unsurlarını oluşturur. Ayrıca, uyuşturucu madde kullanımını özendiren yayınlar da bu kapsamda suç teşkil eder.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Cezası
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için:
- Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,
- Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,
- Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren,
Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Ceza İndirimi
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu bakımından verilecek cezayı hafifletici ya da ortadan kaldırıcı bir nitelikli hal düzenlemesi bulunmamaktadır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Cezayı Artıran Haller
TCK m.190/3’te, önceki iki fıkrada ihdas edilen suçlar için ortak bir nitelikli hal mevcuttur. Buna göre, bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş̧
Bahsedilen meslek ya da sıfatın mevzuata uygun şekilde kazanılmış olması ve suç tarihi itibarıyla da kaybedilmemiş̧ olması gerekmektedir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir. Adli para cezası tek başına veyahut hapis cezası ile birlikte uygulanan bir yaptırım türüdür. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu nedeniyle verilen hapis cezası ceza miktarı adli para cezasına çevrilemez.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Zamanaşımı
Zamanaşımı, suçun işlenmesinden itibaren dava açılmamış olması durumunda veya dava açılmışsa da süresi içinde sonuçlandırılmamış olması durumunda davanın düşmesine sebep olacak hukuk terimidir. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hüküm verilmesine rağmen hükmün belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması halinde, denetim süresi içinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması ve davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması hususunda ceza miktarı açısından bir istisna hüküm bulunmaktadır. Buna göre öngörülen ceza miktarı 5-10 yıl arası olmasına rağmen uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve failin hiç ceza almamasına ya da aldığı cezada indirim yapılmasına yol açan düzenlemedir. Buna göre fail mağdura karşı yaratmış olduğu zarardan pişmanlık duyarak zararı gidermeye yönelik hareket ederse bu durumda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilecektir. Etkin pişmanlık her suç tipinde uygulanabilen bir düzenleme değildir. Yalnızca düzenleme bulunan suç tipleri için uygulamak mümkün olur. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçunda etkin pişmanlık hükmü düzenlenmemiştir. Bu nedenle, etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Şikayet Süresi
Türk Ceza Kanunu'nda yer alan suçlardan bazıları şikayete tabidir. Ancak uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu şikayete tabi değildir ve savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılacaktır. Suçtan mağdur olan kişi, yargılama aşamasında şikayetçi olmadığını belirtse bile davaya veya failin cezasına bir etkisi olmayacaktır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Şikayetten Vazgeçme
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu, TCK'da şikayete tabi suçlar kapsamında yer almamaktadır. Dolayısıyla, suçun işlenmesi durumunda savcılık tarafından resen soruşturma yapılır ve mahkeme tarafından resen kovuşturma yapılır. Bu sebeple mağdurun veya müştekinin şikayetten vazgeçmesi halinde dava düşmeyecektir. Mahkeme, delillerin değerlendirilmesi sonucunda failin suçu işlediği kanaatine varırsa, cezalandırma kararı verebilir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma fail ile mağdur arasında bir uzlaşmacı aracılığı ile iletişim kurulması sağlanarak uyuşmazlığın giderilmesi yoludur. Uzlaşma kapsamında olan suçlar sayılıdır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Teşebbüs
Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise faaliyeti teşebbüs aşamasında kalmış olur. Suç tamamen yararın sağlanmasıyla tamamlandığından, failin elinde olmayan nedenlerden dolayı tamamlanamaması durumunda teşebbüs söz konusu olur. Sırf hareket suçları veya soyut tehlike suçları kural olarak teşebbüse uygun değildir. Zira uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu da hareketin gerçekleştirilmesiyle tamamlanır. Ancak hareket, niteliği itibarıyla parçalara ayrılabiliyorsa suça teşebbüs söz konusu olabilir
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda İştirak
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunda iştirakin her çeşidi mümkündür. İştirak, bir suçun işlenmesine katılan birden fazla kişinin bulunması durumunda söz konusu olur. İştirak, suçun işleniş şekline göre azmettiren, yardım eden, dolaylı fail veya müşterek fail şeklinde olabilir. Cezai sorumluluk, somut olayın özelliklerine göre iştirakin türüne göre belirlenir.
Suça iştirak, 5237 sayılı TCK’nın 37’nci maddesinde “Faillik”, 38’inci maddesinde “Azmettirme”, 39’uncu maddesinde “Yardım etme” ve 40’ıncı maddesinde “Bağlılık kuralı” başlığı altında düzenlenmiştir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçunda Görevli Mahkeme
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma ve özendirme suçu için yargılama yapmaya görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Sık Sorulan Sorular
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Nedir?
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu, kişilerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını teşvik, destek veya kolaylaştırma amacıyla yasadışı faaliyetlerde bulunmalarını ifade eder. Bu suç, uyuşturucu ticareti veya dağıtımıyla ilgili olan kişilerin, madde kullanımını teşvik ederek veya kullanım için araç sağlayarak suç işlemelerini kapsar. Örnek olarak, uyuşturucu temin etmek, satmak veya dağıtmak, uyuşturucu kullanımını organize etmek veya uyuşturucu araçları tedarik etmek gibi faaliyetler bu suç kapsamında değerlendirilebilir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Kaç Yıl?
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için:
- Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,
- Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,
- Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren,
Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Zamanaşımı Kaç Yıl?
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu yargılamalarında olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar: 2014/1359
Olay günü evine gelen ve haklarında “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçundan tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanan kişilere uyuşturucu madde vermek ve onların aldıkları uyuşturucu maddeleri evinde kullanmalarına rıza göstermekten ibaret eyleminin sadece TCK’nın 188. maddesinin 3. fıkrasında yer alan suçu oluşturduğu, aynı Kanun’un 190. maddesinde belirtilen “özel yer, donanım ve malzeme sağlama” niteliğinde olmadığı, dolayısıyla sözü edilen maddede tanımlanan “uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma” suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, sanık hakkında beraat yerine mahkumiyet hükmü kurulması hukuka aykırıdır (Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar: 2014/1359).
Yargıtay 20. Ceza Dairesi - Karar : 2017/3794
Olay tarihinde ihbar üzerine polis memurlarının sanığın temyiz dışı sanıkla birlikte ikamet ettiği eve gittikleri, evin kapısı açıldığında içeride uyuşturucu madde kullanıldığı izlenimi edinmeleri üzerine usulünce alınan arama kararı doğrultusunda yapılan aramada evde 2,6 gr; sanığın üzerinde de 0,8 gr hint keneviri ele geçirildiği, sanığın ve tanıkların birlikte uyuşturucu madde kullandıklarını beyan ettikleri anlaşılmakla; sanığın kendi evinde birlikte uyuşturucu madde kullanmaktan ibaret eyleminin özel yer ve donanım veya malzeme sağlama olarak değerlendirilemeyeceği, atılı suçun unsurları itibariyle oluşmadığı gözetilmeden yazılı şekilde mahkûmiyet kararı verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 20. Ceza Dairesi - Karar : 2017/3794).
Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar : 2018/2731
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, CMK’nın 206/2-a maddesi gereği hukuka aykırı olarak elde edilen CD’nin hükme esas alınamayacağı dikkate alınarak, CD içeriğine göre; sanığın olay tarihinde kendisine ait olmayan evde TCK’nın 190/1 maddesi gereğince özel yer, donanım, malzeme sağladığı veya kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler aldığının kesin kabulü olanaklı olmadığı gibi kullanıldığı varsayılan maddeler ile ilgili delillerin ele geçmemesi, tanıklar … ve …‘ın beyanları ve sanığın savunmasının aksine kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi verme hususları sabit olmadığından, şartları oluşmayan atılı suçu işlediğine dair her türlü şüpheden uzak, yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi, bozma nedenidir (Yargıtay 10. Ceza Dairesi - Karar : 2018/2731)
